در سینمای تجاری، با توجه به برخی مراسم و حتی تغییر فصل‌ها، فیلم‌هایی ساخته می‌شود که ژانر بخصوص و مخاطبان خاص خود را دارند. برای مثال فیلم‌های ژانر کریسمسی، جزو همین دسته قرار می‌گیرند.

این فیلم‌ها که اغلب در آنها حال و هوای کریسمس و درخت کاج تزیین شده و برف و لامپ‌های نورانی وجود دارد، معمولا با ژانر رمانتیک یا عاشقانه همراه هستند و معمولا یک عشق رویایی و جذاب را در داستانی که به شب کریسمس میرسد، دنبال می‌کنند....

معمولا این‌گونه فیلم‌ها جنبه تجاری و سرگرمی دارند و کمتر پیش می‌آید که یک فیلم کریسمسی، حالت هنری و عمیق داشته باشد، به همین دلیل هم اغلب مخاطبین بسیار سطحی و عام، طرفدار این ژانر بخصوص هستند.

به بهانه عید کریسمس، به سراغ یکی از فیلم‌های ژانر کریسمسی به نام «فهرست کریسمسی بالغ من» می‌رویم. این فیلم به کارگردانی «اندرو کیمک» محصول سال 2022 آمریکاست.

داستان سرباز همیشه در مأموریت

داستان فیلم «فهرست کریسمسی بالغ من»، درباره زندگی دختری به نام 

«تیلور نیکولز» است که بعد از چند سال، به شهرشان بر می‌گردد و در همان شب اول که شب کریسمس هم بوده است، تیلور در یک مهمانی شرکت می‌کند که در این مهمانی، با پسری به نام «لوک» آشنا می‌شود. لوک به رسم هر ساله خودش، لباس بابانوئل را پوشیده بود و به مهمانان خوشامد می‌گفت... بعد از این آشنایی، خیلی تصادفی و بر اساس سرنوشت، چندین بار دیگر تیلور، لوک را پشت سر هم ملاقات می‌کند!

این آشنایی باعث علاقه‌مندی تیلور و لوک به ‌هم می‌شود و آنها با هم نامزد می‌شوند و در این بین لوک، به عنوان یک ارتشی، مرتب به ماموریت می‌رود و حتی گاهی در شب کریسمس هم خانه نیست و از طریق تماس تصویری و فضای مجازی، از یک کشور دیگر، با تیلور درارتباط باقی می‌ماند و در یکی از این کریسمس‌ها، لوک از تیلور خواستگاری می‌کند و تیلور تصمیم می‌گیرد با وجود مشکلات این رابطه از دور، با لوک ازدواج کند. 

کلیشه‌های توهمی برای حفظ روحیه

واقعیت این است که فیلم‌های ژانر کریسمسی، به عنوان فیلم‌هایی با تم شاد و توهم امید و سرگرمی شناخته می‌شوند ولی اینکه در یکی از سخت‌ترین سال‌های اقتصادی اروپا و آمریکا، که از آن به عنوان زمستان سخت یاد شده، چنین فیلمی بسازند، واقعا جالب توجه است.

در فهرست کریسمسی... مخاطبین، یک شهر رویایی را می‌بینند که به رسم فیلم‌های دو دهه قبل‌هالیوودی، همه ساکنینش غرق در نعمت و فراوانی هستند و به هیچ وجه دغدغه مالی در مردم این شهر کوچک وجود ندارد و تصویر شهروند آمریکایی با زندگی مرفه و بی‌نقصش، به تصویر کشیده می‌شود.

این تصاویر با توجه به زندگی واقعی مردم، مخصوصا در شهرهای کوچک آمریکا که معمولا زندگی کسل‌کننده و بسیار متوسطی دارند و در فیلم‌ها و سریال‌های جدید شان، بارها این مسئله سوژه تهیه کنندگان و نویسندگان شده است، قابل تامل است.

در فهرست کریسمسی اما همه چیز رنگ دلخواه به خود می‌گیرد و مانند سیندرلا به صورت کاملا جادویی، واقعیت در فیلم تغییر می‌کند و این شدت تضاد دنیای واقعی و اخبارش، با دنیای فیلم، مخاطبین را به این فکر می‌اندازد که اگر بحران انرژی در غرب واقعی است و مشکلات اقتصادی و پرداخت قبض‌ها کمر شکن است، چه کسی قرار است پول قبض این همه لامپ روشن را که از شبی تا صبح تنها برای زیبایی روشن هستند را در این شهر کوچک، بپردازد!

وضعیت واقعی سربازان

در فیلم فهرست کریسمسی...‌، مخاطبین مردم شهری را می‌بینند که همه شان در دو نکته با هم اشتراک دارند. اول وضعیت مالی و رفاهی عالی و دوم اینکه همه مردم، از کشیش شهر گرفته تا مردان قدیمی اش و حتی نسل جوان فعلی‌اش، همه با ارتش آمریکا ارتباط دارند و یا عضوی از آن هستند، یا قبلا بوده‌اند....

لوک هم در فیلم به عنوان یک جوان بسیار مهربان و ساده، به تصویر کشیده می‌شود با این تفاوت که او در کشورخودش، لباس بابانوئل را می‌پوشد و کادو پخش می‌کند ولی در کشورهای دیگر بابانوئل مهربان تبدیل می‌شود به یک ارتشی که برای غصب اموال و جان‌های مردم به آن کشورها رفته است!

این تصویر لوس و دروغ از یک ارتشی، آن هم وقتی به خاطر اخبار و عکس‌های زندان‌های ارتش آمریکا در دیگر کشورها، اخبار رسوایی‌های بسیاری در ذهن مخاطبین زنده می‌شود، واقعا جالب توجه است.

از طرف دیگر معمولا در دنیای واقعی، کسانی به ارتش داوطلبانه می‌پیوندند که از اقشار ضعیف جامعه آمریکا هستند و چون نمی‌توانند در شغل‌های بهتر و کم دردسر‌تر مشغول به کار شوند و به معنای بهتر، آینده قابل توجهی برای خود نمی‌بینند، وارد ارتش می‌شوند ولی در فیلم فهرست کریسمسی... همه این واقعیت‌ها روتوش و عوض شده‌اند تا ارتشی آمریکایی، تصویری زیبا و تمیز به خود بگیرد که تنها به خاطر عرق به وطن و نه مشکلات مالی، وارد ارتش شده است.

البته این مسئله که ارتشی‌های این شهر کوچک، بر خلاف همقطاران خود در دنیای واقعی، هیچ مشکل روحی و جسمی ندارند و از جانب اطرافیان و جامعه شام هم به خاطر جنایت‌هایشان طرد نشده‌اند، مسئله جالبی است که نمی‌شود نادیده اش گرفت.

کامی که دیگر با دروغ شیرین نمی‌شود

در فیلم فهرست کریسمسی، مخاطبین هیچ اثری از دنیای واقعی را نمی‌بینند. معمولا نویسندگان قبلا برای ایجاد حس هم ذات پنداری در مخاطبین، قسمتی از دغدغه‌های واقعی و مشکلات مردم عادی را در زندگی شخصیت‌ها، حتی در فیلم‌های کریسمسی می‌گذاشتند تا جذابیت فیلم در کنار اغراق‌هایش، حفظ شود ولی در این فیلم دیگر هیچ جایی برای واقعیت باقی نمانده است و قرار است مخاطبین تصویر نمایشی و بسیار شاد و بدون نقص، از زندگی پر از نعمت و مهربانی و عشق‌های رمانتیک را ببینند در حالی که در شرایط فعلی که مردم دنیا با انواع مشکلات مختلف دست و پنجه نرم می‌کنند و در کشورهای غربی و به‌خصوص در آمریکا، چنین تصاویری برای قشر متوسط، کاملا محال به نظر می‌رسد.

البته شاید بتوان گفت چنین کلیشه‌های بی‌سر و ته و غیر واقعی، تنها در کشورهای شرقی و بین مخاطبین قشر غربگرا که از نزدیک زندگی واقعی در کشورهای غربی را تجربه نکرده باشند، قابل باور و رویایی باشد، وگرنه که چنین توهمات رنگارنگی حتی در عنوان یک فیلم کریسمسی که خواصش دادن شادی و آرامش کاذب به مخاطبینش هست هم نمی‌تواند برای مردم عادی که با مشکلات واقعی در حال نبرد هستند، جذابیتی داشته باشد.

به خاطر تمام این دلایل، فیلم فهرست کریسمسی... نتوانست نظر مخاطبین غربی را به خود جلب کند و نمرات بسیار پایینی را در سایت‌های مخصوص فیلم و سریال، به خود اختصاص داده است و روایت زندگی ایده‌آل این فیلم، از یک کریسمس رویایی، به مذاق مخاطبین غربی خوش نیامده است.