فلسطین برنده واقعی جام‌جهانی قطر(نگاه)
سید محمد امین‌آبادی
در تعریف« سیاست خارجی» در متون کلاسیک روابط بین‌الملل گفته می‌شود که سیاست خارجی دربردارنده اهداف، استراتژی‌ها، تدابیر، روش‌ها، دستورالعمل‌ها، رهنمودها، برداشت‌ها و توافقاتی است که به واسطه آن، دولت‌ها روابط خارجی خود را با سایر دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و بازیگران بین‌المللی سامان می‌بخشند. به عبارت دیگر سیاست خارجی پیگیری اهداف و منافع ملی در محیط بین‌المللی و در ارتباط با سایر بازیگران این عرصه تعریف می‌شود. بر این اساس سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی محسوب می‌شود و همان‌گونه که موفقیت سیاست داخلی بدون پشتیبانی عمومی امکان‌پذیر نیست در عرصه بین‌المللی نیز شرط لازم و ضروری موفقیت سیاست خارجی دولت‌ها حمایت و پشتیبانی افکار عمومی از آن است.
با ذکر این مقدمه به موضوع اصلی این مطلب که همان مسئله عادی‌‌سازی روابط اعراب و رژیم اسرائیل است می‌پردازیم. چند سالی است که برخی از دولت‌های عرب مثل بحرین، امارات، عربستان، سودان و مراکش با عبور از سیاست اصلی اتحادیه عرب در حمایت از آرمان فلسطین و مخالفت با رژیم صهیونیستی در تکاپو برای عادی‌‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی هستند. این سیاست با حمایت و پشتیبانی کامل آمریکا و اروپا تحت پروژه کلان «معامله قرن» و «توافق‌نامه صلح ابراهیم»
نیز همراه بوده است. با این وجود نمایش عمومی نفرت افکار عمومی جهان اسلام در جام‌جهانی فوتبال در قطر نشان داد که سیاست عادی‌‌سازی روابط اعراب و اسرائیل کوچک‌‌ترین حمایتی از سوی افکار عمومی جهان اسلام ندارد و لذا پیگیری یک سیاست خارجی مشخص بدون جلب افکار عمومی داخلی قطعاً با شکست مواجه خواهد شد. طی روزهای اخیر نیز بر همین مبنا رسانه‌ها و اندیشکده‌های جهان، نمایش نفرت مردم کشورها از رژیم صهیونیستی را بزرگ‌‌ترین دستاورد حاشیه‌ای جام جهانی قطر عنوان کردند که بی‌اعتباری «معامله قرن» و «توافق ابراهیم» را هم به اثبات رساند. نمایش عشق و علاقه افکار عمومی جهان اسلام نسبت به ملت مظلوم فلسطین و در نقطه مقابل، نمایش نفرت عمومی از رژیم صهیونیستی در جام‌جهانی خیلی زود از حاشیه به متن این مسابقات کشیده شد و توجه بسیاری از رسانه‌های جهان را به خود جلب کرد و حتی این واقعیت را رسانه‌های خود رژیم صهیونیستی نیز نتوانستند کتمان کنند. روزنامه صهیونیستی «جروزالم‌پست» با اذعان به این واقعیت نوشت: «جام‌جهانی قطر نشان می‌دهد توافق ابراهیم تغییری در روابط اعراب و اسرائیل ایجاد نکرده است، زیرا طی هفته گذشته، هواداران کشورهای عربی در قطر هواداران و روزنامه‌نگاران اسرائیلی را تحریم کرده‌اند. با اینکه رهبران امارات متحده عربی، بحرین، مراکش و سودان و قبل از آنها مصر و اردن، هر یک با انگیزه‌ای برای صلح با اسرائیل اقدام کردند اما جام‌جهانی فوتبال و پیش از آن هم نظرسنجی‌ها نشان دادند که مردم حضور اسرائیل را دوست ندارند.» روزنامه عبری‌زبان «یدیعوت آحارونوت» نیز در همین زمینه در مقاله‌ای نوشت: «اسرائیلی‌ها عاشق داستانی شدند که پس از توافقنامه‌های عادی‌‌سازی برای خود تعریف کردند، داستانی که به موجب آن کشورهای عربی، فلسطینی‌ها را نادیده گرفته و در مسیر صلح گرم با اسرائیلی‌ها قرار می‌گیرند، اما تصاویری که از قطر دریافت شد، واقعیت دیگری را نشان داد، روایت فلسطین زنده و حاضر است و صدها میلیون نفر از جمله در خارج از خاورمیانه به آن باور دارند و فلسطینی‌ها منابع بزرگی را برای انتشار این روایت در میان غیر اعراب و غیر مسلمان‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. تصاویر، عکس‌ها و ویدیوهایی که در چند روز گذشته از قطر به دستمان رسید، اسرائیل را دولتی ستمکار و خشن نشان می‌دهد که از سال ۱۹۴۸ مرتکب کشتار جمعی و پاک‌سازی نژادی سیستماتیکی علیه فلسطینی‌ها می‌شود، این در حالی است که ما در سال ۲۰۲۲ هستیم.» «اورن حسون» رئیس فدراسیون فوتبال رژیم‌صهیونیستی نیز در گفت‌وگویی رسانه‌ای درباره تجربه ناخوشایند روزنامه‌نگاران و خبرنگاران رسانه‌های عبری در جام‌جهانی قطر، گفته است «برای من ثابت شده است که اسرائیلی‌ها در قطر محبوب نیستند. در قطر با یک راننده تاکسی هم‌صحبت شدم و او از من پرسید اهل کجا هستم. در آن زمان فهمیدم که بهتر است هویت اسرائیلی خود را نشان ندهم». روزنامه عبری «اسرائیل هیوم» هم پیشتر طی گزارشی نوشته بود: «جام‌جهانی قطر، اسرائیلی‌ها را در برابر واقعیت و حقیقت بسیار دردناکی قرار داد؛ آن هم این بود که برای اولین‌بار هواداران عرب‌زبان منطقه را دیدند و تجربه طرد شدن، نادیده گرفته شدن و عدم پذیرش آنها در یک کشور عربی را تجربه کردند.»
مهم‌‌ترین پیام جام‌جهانی قطر و حواشی آن چنان‌که گفته شد نمایش و مخابره این پیام بود که افکار عمومی جهان اسلام تنها فلسطین را به رسمیت می‌شناسد و موجودیتی به نام اسرائیل را قبول ندارد و سیاست تنش‌زدایی در روابط بین اعراب و اسرائیل نیز از آنجایی که با پشتیبانی افکار عمومی جهان اسلام همراه نیست قطعاً با شکست مواجه خواهد شد. لذا دولت‌های عرب منطقه که در مسیر عبور از آرمان فلسطین و عادی‌‌سازی روابط با این رژیم قرار دارند باید متوجه این نکته باشند که حرکت در مسیر خلاف خواست عمومی مردم می‌تواند نتایج امنیتی مصیبت باری برای ثبات این دولت‌ها به همراه داشته باشد.