دیابت‌،یک نوع بیماری متابولیکی و مزمن است که نشانه آن قند خون بالاتر از ۱۲۰ (میلی‌گرم در دسی لیتر) در یک برهه طولانی است. 

‎این بیماری سه نوع اصلی نوع ۱، نوع ۲ و بارداری دارد؛ در دیابت نوع ۱ به علت تخریب سلول‌های بتای پانکراس توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود، این نوع از دیابت می‌تواند ناشی از یک بیماری خودایمنی باشد و به دلیل نبود انسولین در بدن فرد مبتلا نیاز حتمی به تزریق انسولین وجود دارد این نوع از دیابت با نام‌های «دیابت وابسته به انسولین» یا «دیابت نوجوانان» نیز شناخته می‌شود. 

‎در دیابت نوع ۲، سلول‌های بدن به وجود انسولین پاسخ صحیحی نمی‌دهند و انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام داده و قند موجود در خون را کاهش دهد. این اتفاق در نهایت ممکن است به تخریب سلول‌های بتای پانکراس و توقف کامل تولید انسولین منجر شود. در ابتلای فرد به دیابت نوع دو عوامل ژنتیکی، چاقی و کم‌تحرکی نقش مهمی ایفا می‌کنند. نوع سوم آن دیابت زنانه یا دیابت بارداری نام دارد؛ این بیماری زمانی رخ می‌دهد که زنان باردار بدون سابقه دیابت دچار سطح بالای قند خون شوند.

طی سال‌های اخیر افزایش شیوع بیماری دیابت در جهان به گونه‌ای بوده است که پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 این تعداد از 537 میلیون نفر به 643 میلیون نفر برسد بیش از یک میلیون و 200 هزار کودک و نوجوان مبتلا به دیابت نوع یک هستند.

همچنین در هر 5 ثانیه یک نفر جان خود را به دلیل دیابت از دست می‌دهد.

در کشور ما شیوع دیابت 14.15 درصد جمعیت بالای 25 سال می‌باشد یعنی تعداد بیش از 7.5 میلیون نفر برآورد می‌شوند.همچنین حداقل 75 درصد افراد دیابتی در کشور از بیماری خود آگاه هستند

یکی از اهداف سند ملی غیرواگیر، تلاش درجهت متوقف نمودن شیوع بیماری دیابت و کاهش شیوع آن می‌باشد.

لذا با توجه به نزدیک شدن به پایان دوره ده ساله دستیابی به اهداف 13 گانه سند ملی بازه زمانی 1394-1404 به نظر می‌رسد اقدام هماهنگ برای مقابله با دیابت درکشور به عنوان یک مسئله مهم بهداشتی ضروری می‌باشد که با ارتقاء سطح آگاهی جامعه درخصوص عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر شامل کم تحرکی چاقی و اضافه وزن تغذیه ناسالم و دخانیات و الکل می‌توان قدم‌های موثری در کاهش شیوع دیابت برداشت.

روزجهانی دیابت بزرگ‌ترین کمپین آگاهی از دیابت درجهان است که هرساله 14 نوامبر برگزار می‌شود.

در کمپین جهانی دیابت در دوره سه‌ساله که امسال سال دوم آن است آموزش با کیفیت دیابت برای متخصصان سلامت و افرادی که با دیابت زندگی می‌کنند تمرکز دارد.

درهمین راستا با فروکش کردن پاندمی کرونا آموزش پزشکان و مراقبان سلامت شاغل در مراکز بهداشتی دربرنامه دیابت درحال انجام می‌باشد.

هفته دیابت امسال با هدف آگاهی عموم جامعه درباره دیابت و تاکید بر اهمیت مراقبت دیابت نامگذاری شده است.

هدف از برگزاری این روز ترویج اهمیت اقدام هماهنگ برای مقابله با دیابت در همه کشورها می‌باشد.

برنامه کلی شناسایی و غربالگری بیماری دیابت درسطح شهروندان و با همت دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور علاوه ‌بر غربالگری مراجعین حضوری توسط سامانه سیب نیز قابل انجام و پیگیری می‌باشد.

شهروندانی که اقدام به ثبت اطلاعات خود در سامانه سیب نمایند توسط پزشکان و ‌پرستاران مورد مشاوره و پیگیری وضعیت سلامتی خود قرار خواهند گرفت.

همچنین دربرنامه کشوری دیابت از کلیه افراد بالای 30 سال که درمعرض خطر باشند تست چک قند خون گرفته می‌شود و پس از انجام خطرسنجی و در صورت تشخیص دیابت توسط پزشک برنامه مراقبت و درمان، آموزش سبک زندگی سالم و تغذیه سالم توسط کارشناس تغذیه و خدمات روانشناسی توسط روانشناس وسایر آموزش‌های لازم توسط مراقبین سلامت انجام می‌گردد.

  کمیته سلامت شورای اسلامی شهرداری تهران همزمان با فرا رسیدن هفته دیابت و نظر به اهمیت وضعیت جمعیت کشور و توجه جدی به سلامت مادران باردار برنامه‌ریزی در حوزه (غربالگری و پیشگیری از بروز دیابت بارداری) را با مشارکت وزارت بهداشت‌، درمان و آموزش پزشکی در دستور کار خود قرار داده است و تمام توان و حمایت مدیریت شهری را در این بسیج همگانی به کار خواهد بست تا بالاترین درصد موفقیت در کاهش دیابت بارداری را در سال 1402 پیش رو داشته باشیم.

    امید می‌رود که در سال‌های نه چندان دور شاهد افزایش جمعیت زاد و ولد همزمان با کاهش جدی دیابت بارداری‌، در این قشر ویژه و کلیدی در سطح جامعه باشیم.

* رئیس‌ کمیته سلامت 

شورای اسلامی شهر تهران