سرویس اقتصادی-

 

دولت آمریکا در 43 سال گذشته همواره سیاست تحریم‌ علیه ایران را در دستورکار خود داشته است. هرچند برخی دولت‌‌های آمریکا در مقاطعی ظاهراً مدعی می‌شدند که مایل به کاهش تحریم و مذاکره هستند، اما در نهایت دیری نگذشته که تحریم‌های ایران را تشدید و متنوع‌تر کرده‌اند به‌طوری ‌که این تحریم‌ها در طول زمان به‌طور پیوسته گسترش یافته است.

از آنجایی ‌که متأسفانه اقتصاد ایران تا حد زیادی وابسته به فروش نفت بوده، بنابراین تحریم‌های نفتی هم محور جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران بوده است و در این زمینه فرقی بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها وجود ندارد.

تحریم پشت تحریم

به ‌عنوان‌ مثال همزمان با ادعاهای فریبکارانه دولت فعلی آمریکا درباره تمایل به گفت‌وگو و حل‌وفصل مشکلات پشت میز مذاکره، همین چند روز قبل تحریم‌های جدیدی علیه صنعت نفت ایران وضع شد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا روز پنجشنبه 12 آبان‌ماه با انتشار بیانیه‌ای ادعا کرد اعضای یک شبکه بین‌المللی را که با تجارت نفت اقدام به درآمدزایی برای ایران کرده‌اند، در فهرست تحریم‌ها قرار داده است.

این نهاد آمریکایی همچنین مدعی شد در فهرست تحریم‌های اخیر اسامی ۶ فرد که تابعیت‌های ایرانی، سوئیسی، لبنانی و فرانسوی دارند در فهرست تحریم‌ها قرار داده است.

۱۷ شرکتی که در فهرست تحریم‌های آمریکا قرار گرفته‌اند در امارات، سوئیس، جزایر مارشال، سنگاپور و ترکیه قرار دارند. ۱۱ کشتی هم که تحت پرچم پاناما، جیبوتی و لیبریا، جزایر کوک هستند در این فهرست قرار گرفتند.

خنثی‌‌سازی تحریم‌ها

با متنوع‌‌سازی بازار فروش

به نظر می‌رسد دیگر نقطه‌ای از صنعت نفت ایران از نفت خام و فرآورده‌های نفتی تا شرکت‌های پتروشیمی باقی نمانده که آمریکایی‌ها آنجا را تحریم نکرده باشند. حالا دیگر آمریکایی‌ها با ذره‌بین به‌دنبال یک شرکت، کشتی یا حتی یک فرد می‌گردند تا او را تحریم کنند تا شاید بتوانند روند فروش نفت ایران را مختل کنند، با این ‌حال دولت سیزدهم که در کنار پیگیری اقدامات رفع تحریم، سیاست راهبردی خنثی‌‌سازی تحریم‌ها را دنبال کرده، در همین یک سال اخیر توانسته است علی‌رغم فشارهای تحریمی، برنامه راهبردی بازار‌سازی برای صنعت نفت را پیش ببرد.

خنثی‌‌سازی تحریم‌ها بیخ گوش آمریکا

همین مهرماه گذشته بود که وزیر نفت کشورمان از راه‌اندازی نخستین پالایشگاه فراسرزمینی به نام ال‌پالیتو در ونزوئلا و پالایش روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام میدان‌های ایران در این پالایشگاه خبر داد.

جواد اوجی گفت: این آرزوی دیرینه و ۴۳ساله‌ای بود که به همت همکاران من در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در بخش فراسرزمینی تحقق یافت، نقطه آغاز این اقدام در ونزوئلا بود و با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده در دیگر نقاط نیز ادامه خواهد یافت.

پالایشگاه‌داری فراسرزمینی نوع جدیدی از تعاملات در حوزه انرژی است، به‌گونه‌ای که ایران با صادرات خدمات فنی مهندسی موردنیاز پالایشگاه‌های نیمه‌فعال کشور مقصد، آنها را نو‌‌سازی و باز‌‌سازی خواهد کرد و در عوض در آن پالایشگاه‌های فراسرزمینی سهام‌دار می‌شود و برای باز‌‌سازی بهینه‌تر این پالایشگاه‌های فراسرزمینی، امکان استفاده از نفت خام ایران نیز فراهم خواهد شد.

مشتریان جدید برای نفت ایران

در ادامه دستاوردهای دولت در این حوزه، روز گذشته مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در حاشیه مراسم اولین کنفرانس بهره‌دهی چاه‌های نفت و گاز اظهار کرد: وضعیت صادرات نفت نسبت به ماه‌های گذشته رضایت‌بخش‌تر است و صادرات نفت ایران نسبت به قبل، شرایط بهتری دارد.

محسن خجسته‌مهر خبر داد: مشتریان جدیدی برای نفت ایران پیدا کرده‌ایم؛ در کنار مشتریان سنتی، رصد بازار و تلاش برای ایجاد بازارهای جدید برای نفت کشور به‌طور مستمر در حال انجام است.

استفاده از ظرفیت دانش‌بنیان‌ها

یکی از ابزارهای بسیار مهم کشورمان برای بی‌اثر کردن تحریم‌ها و همچنین جبران عقب‌ماندگی‌ها، استفاده از نیروی جوان و متخصص در صنعت نفت است که باید بیش از گذشته موردتوجه قرار بگیرد چرا که بدون حمایت از این نیروها برای انجام کارهای بزرگ و تولید فناوری‌ها نوین، مقابله با تحریم امکان‌پذیر نخواهد بود.

خجسته‌مهر با اشاره به مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان در افزایش بهره‌دهی چاه‌های نفت و گاز گفت: براساس مصوبه شورای اقتصاد و اقدامات چندین ماه گذشته به‌ویژه از زمان دولت سیزدهم مقرر شد که یک ظرفیت حدود 700 حلقه چاه کم‌بازده به ارزش 500 میلیون یورو در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار بگیرد به‌طوری ‌که هر شرکت می‌تواند در بازه زمانی سه‌ساله پنج حلقه چاه کم‌بازده را به بازده حداکثری برساند.

عملیات اجرایی در میادین مشترک

لازم به تذکر است، اقدام بسیار مهم که باید با قید فوریت دنبال شود، اولویت دادن به میادین مشترک گازی و نفتی است و از دولت سیزدهم انتظار می‌رود که عقب‌ماندگی‌های گذشته را در این زمینه جبران کند. 

مدیرعامل شرکت ملی نفت در این زمینه اعلام کرد: در پایان هفته، عملیات اجرایی میدان سهراب که با کشور عراق مشترک است در استان خوزستان آغاز می‌شود و تا دو هفته آینده قرارداد لایه نفتی پارس جنوبی، عملیات اجرایی خود را آغاز می‌کند.

نگاه منطقه‌ای به‌ جای امید به غرب

گفتنی است در سال‌های گذشته و به‌ویژه در دهه 90 که تحریم‌های آمریکا علیه ایران مضاعف شد، پنجره‌های متعددی پیش روی ایران قرار داشت که می‌توانست با هزینه‌های بسیار کمتر نسبت به امروز، هزینه‌های تحریم‌ها را کاهش دهد، اما متأسفانه در دولت قبل به ‌اندازه‌ای که تمایل به مذاکره و غش کردن به سمت غربی‌ها وجود داشت، برای خنثی‌‌سازی تحریم اهتمامی مشاهده نمی‌شد. نهایتاً کار به ‌جایی رسید که مسئولان دولت سابق اظهار کردند که حتی یک قطره نفت هم نمی‌توانند بفروشند. اما خوشبختانه در این یک‌سال اخیر نه‌تنها چنین اظهاراتی از مسئولان شنیده نمی‌شود که حتی به‌صراحت تاکید می‌شود میزان فروش نفت به قبل از تحریم‌ها برگشته و درآمدهای آن هم به فاصله کوتاهی دریافت می‌شود و حتی بخشی از طلب‌های قبلی هم وصول شده است.

دولت سیزدهم همکاری با کشورهای منطقه را در اولویت قرار داده که نمود آن در قرارداد تهاتر گاز با ترکمنستان و ارمنستان و رفع مشکل برق و گاز مناطق شمالی کشور مشهود است.

همچنین دولت در حال بهره‌برداری از ظرفیت کم‌نظیر و ارزشمند ژئواکونومیک و عمق راهبردی اقتصادی کشور است که این مورد هم در انعقاد قراردادهای سوآپ نفت و فرآورده‌های نفتی با همسایگان شمالی مشاهده می‌گردد. در این زمینه رفت‌وآمد هیئت‌های بلندپایه سیاسی و اقتصادی بین ایران و روسیه برای سوآپ فرآورده‌های نفتی این کشور و همچنین توسعه میادین نفتی ایران در حال انجام است که آثار آن در سال‌های پیش‌رو بیشتر ملموس خواهد شد.