تقویت پلتفرم‌های ایرانی ضرورتی اجتناب‌ناپـذیر
ایرج نظافتی
رهبر معظم انقلاب در یازدهم اردیبهشت سال 1398 در سخنانی فرمودند: «امروز دشمنان از لحاظ فضای مجازی، دارند برنامه‌ریزی می‌کنند برای اینکه از این طریق به کشور ضربه بزنند... از لحاظ فضای مجازی آرایش جنگی گرفته؛ در مقابل این دشمنی که آرایش جنگی در مقابل ملّت ایران گرفته، ملّت ایران بایستی آرایش مناسب بگیرد، باید خودش را آماده کند در همه بخش‌های مختلف.»
هشدارهای رهبر انقلاب چند سالی است که مکرر درباره فضای مجازی مطرح می‌شود و شبکه‌های داخلی همچون ایتا، بله، آی گپ، سروش، روبیکا و... هم به عنوان پلتفرم‌های ایرانی شکل گرفتند اما در سالیان گذشته و خصوصا در دولت قبل تقویت این شبکه‌های داخلی به فراموشی سپرده شد.
اما با توجه به شرایط پیش آمده و حاکمیت مطلق ضدانقلاب بر شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های خارجی، تقویت زیرساخت‌های داخلی و صددرصد ایرانی امری مهم و ضرورتی اجتناب‌ناپذیر به نظر می‌رسد.
اعضای شورای عالی فضای مجازی هم در روز سه‌شنبه 19 مهرماه جاری با بررسی آخرین وضعیت فضای مجازی کشور و میزان پیشرفت شبکه ملی، بر ضرورت تقویت زیرساخت‌ها و سکوهای داخلی برای توسعه خدمات داخلی و تقویت اقتصاد دیجیتال بر روی این شبکه تاکید کردند.
در جلسه شورای عالی فضای مجازی که به ریاست حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی برگزار شد، گزارشی از وضعیت فضای مجازی کشور و میزان پیشرفت شبکه ملی ارائه و راهکارهای تقویت زیرساخت‌های شبکه ملی مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.
در این جلسه با تاکید بر ضرورت توسعه خدمات داخلی و تقویت اقتصاد دیجیتال بر روی شبکه ملی مقرر شد، زیرساخت‌ها و سکوهای داخلی توسط دولت تقویت و برای حضور بیشتر کاربران داخلی تمهیدات و تسهیلات لازم پیش‌بینی شود.
در این گزارش به بررسی راهکارها و چالش‌های پیش روی پلتفرم‌های ایرانی در رقابت با خارجی‌ها و چگونگی تقویت آن خواهیم پرداخت. همراه ما در این گزارش باشید.
گسترش پهنای باند پلتفرم‌های ایرانی
یکی از مباحث مهمی که این روزها در جامعه مطرح است ضرورت گسترش پلتفرم‌های ایرانی است و اینکه آیا این پلتفرم‌ها و پهنای باند آنها می‌تواند در رقابت با نسخه‌های خارجی و غربی قرار بگیرند؟
محسن کریم‌نیا دانشجوی سال سوم ادبیات فارسی از دانشگاه کرمانشاه به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «متاسفانه پلتفرم‌های ایرانی در مقایسه با نوع خارجی آن بسیار ضعیف هستند و باید دولت محترم در گسترش پهنای باند و امکانات آنها نهایت تلاش خود را به کار بگیرد.»
وی به مدیریت این پلتفرم‌ها اشاره می‌کند و می‌گوید:«وقتی از نظر مالی مدیران پلتفرم‌های ایرانی با مشکل عدیده رو‌به‌رو باشند قطعا نخواهند توانست پا به پای مدل خارجی حرکت کنند و عملا می‌بینیم مدل‌های خارجی همچنان پیشتاز هستند.»
فریبا اسدزاده دانشجوی رشته مدیریت فرهنگی از واحد41 دانشگاه علمی کاربردی تهران هم می‌گوید: «پلتفرم‌های ایرانی در ابتدا خوب ظاهر شدند اما متاسفانه در دولت قبل مورد حمایت قرار نگرفتند و به همین دلیل راکد ماندند، اما اینک با توجه به وضعیت پیش آمده و اغتشاشات آشوبگران، ضرورت اهمیت گسترش و ترویج این پلتفرم‌ها بیش از پیش نمایان است و لازم است مسئولان مربوطه در گسترش هرچه بیشتر این مدل‌های ایرانی بکوشند تا مردم بتوانند هر چه سریع‌تر کسب و کارهای خود را از شبکه‌های خارجی، به داخلی‌ها انتقال دهند، ضمن اینکه پلتفرم‌های داخلی هم باید قابلیت و توانمندی لازم برای ارائه خدمات به کاربران را داشته باشند.»
اهمیت تقویت پلتفرم‌های ایرانی
امروز گسترش پلتفرم‌های ایرانی امری ضروری و اجتناب‌ناپذیر است و خیلی از افراد کسب و کارهای خود را به پلتفرم‌های ایرانی انتقال داده‌اند، اما باید بسترهای این مهم هم هر چه سریع‌تر فراهم شود.
در گفت‌وگو با خانم دکتر زهرا عباسی، استاد حوزه و دانشگاه و کارشناس و صاحب نظر در علوم قرآنی، ایشان به ضرورت‌های مهم تقویت پلتفرم‌های داخلی اشاره می‌کند.
عباسی تصریح می‌کند:« در پاسخ به سؤالی که مطرح کردید درباره «ضرورت تقویت پلتفرم‌های داخلی» باید اذعان داشت که ما در مقایسه با دیگر کشورها دیرتر وارد فضای مجازی شدیم و دیرتر این فضا را جدی گرفتیم و الان این سئولاتی که مطرح کردید درباره اینکه «آیا می‌توانیم با نسخه‌های خارجی رقابت کنیم» و «آیا امکان رقابت وجود دارد یا خیر؟» باید بگویم ما به هر حال باید بپذیریم که با تاخیر وارد این فضای مجازی شدیم، من نمی‌خواهم بگویم که ما قدرت برابری با نسخه خارجی پلتفرم‌ها را نداریم ولی طبیعتا زمانی که ما ورود پیدا کردیم در فضای مجازی به نسبت دشمنان، زمانِ بعدتری بود و آنها قبل‌تر و مقدم‌تر از ما ورود پیدا کردند. اما »آیا ما می‌توانیم با آنها رقابت کنیم؟» باید بگویم بله می‌توانیم، چون ما به عنوان یک جامعه پویای اسلامی این ظرفیت‌ها و توانمندی‌ها را در درون خودمان و در جوانان به صورت کامل داریم و استعدادهای خوبی در زمینه‌های سیستم‌های مجازی و سواد رسانه و تقویت شبکه‌های اجتماعی و همچنین تهیه و تدوین پلتفرم‌های قوی‌تر داریم، یقینا ما این توانمندی و ظرفیت را داریم که در مسیر رقابت قرار بگیریم به شرطی که حمایت مسئولان مربوطه و دولت پشت سر این قضیه باشد.»
این استاد دانشگاه در ادامه همین بحث می‌گوید: «حال اشاره می‌کنم به فرمایشات مقام معظم رهبری که ایشان در این زمینه بارها و بارها فرموده‌اند ما باید به آن پتانسیل و ظرفیت‌های درون کشوریمان توجه کنیم، خصوصا جوانان عزیز ما در این زمینه بسیار توانمند هستند و کما اینکه در علوم و رشته‌های مختلف مثل نانوتکنولوژی، انرژی هسته‌ای و فضاهای مختلف پزشکی هسته‌ای و غیره این توانمندی را اثبات کرده‌ایم.»
ضرورت استقلال مجازی
خانم دکتر عباسی به ضرورت استقلال در فضای مجازی اشاره می‌کند و می‌گوید:« نکته بعدی اینکه ما به هر حال باید به یک استقلال در فضای مجازی برسیم. تا کی می‌خواهیم وابستگی جدی در فضای مجازی و پهنای اینترنت به کشورهای متخاصم استکباری داشته باشیم؟! وقتی ما می‌گوییم باید استقلال مجازی لازم را داشته باشیم، این استقلال باید در عمل خودش را نشان دهد، بنابراین باید روی پای خودمان بایستیم و باور جدی به داشته‌های خودمان داشته باشیم.»
این استاد دانشگاه الزهرا در پاسخ به این سؤال که چه راهکارها و راهبردهایی در این زمینه وجود دارد، می‌گوید: «اول اینکه باید سیاست گسترش فضای مجازی کشور جدی گرفته شود و باید این را در اولویت‌های خود قرار دهیم. رهبری هم فرمودند اگر از این فضا غفلت کنیم طبعات زیادی بر ما خواهد داشت، با توجه به اینکه الان پایه علوم، سواد رسانه‌ای و حضور در فضای مجازی است. پس این سیاست‌گذاری باید کاملا حساب شده، مدیریت شده، تقویت شده، منطقی و پیش برنده باشد و سعی کنیم فضای مجازی و پلتفرم‌های داخلی را بر اساس سیاست‌های قوی و منطقی و جوانگرایانه تعریف کنیم و از جوانان و مدیران توانمند و خوشفکر در راستای تقویت و گسترش پلتفرم‌ها استفاده کنیم و از ذهن جوانان و نخبگان نهایت استفاده را ببریم.»
از این استاد دانشگاه می‌پرسم که برای تقویت نقشه راه گسترش پلتفرم‌های داخلی چه راهکارهایی وجود دارد، می‌گوید: « می‌توانیم راهکارهای مختلفی را براساس نگاه کارشناسانه تعریف کنیم. ابتدا گسترش باور به اقتصاد مقاومتی در فضای مجازی کشور هست از طریق رفع عمده نیازهای فضای بازار داخلی و استفاده از نوآوری و خلاقیت‌های جوانان، پهنای باند، تنوع برنامه‌ها و خصوصا سرگرمی‌هایی که می‌توانیم در این زمینه برای نوجوانان و جوانان تولید کنیم.پس تولیداتمان باید قوی باشد.
دوم نگرش به داده به عنوان یک نگرش بسیار ارزشمند که باید در اختیار نیروی انسانی دانشمند و انگیزه‌مند ایرانی باشد و منجر به توسعه شود. ما باید به این دیتاهایمان به عنوان یک دارایی و سرمایه نگاه کنیم که این سرمایه باید در خدمت نیروهای جوان و اندیشمند و افراد باانگیزه قرار بگیرد و بحث‌های کارآفرینی و علم آموزی و تشکیل کلاس‌های مجازی با ابزار فضای مجازی بسیار قوی داخلی صورت بگیرد. ما الان مشاهده می‌کنیم که بسیاری از کشورهای غربی حتی کلاس‌های درسی در آن سر دنیا تشکیل می‌دهند و مثلا در آسیا دانش‌آموز و دانشجو دارند و به راحتی دارند از کیلومترها دورتر جوان و نوجوان ما را از نظر فکری راهنمایی و مدیریت می‌کنند، و ما هم باید در این مسیر قرار بگیریم.»
اجرای شبکه ملی اطلاعات
یکی از ضرورت‌های جامعه امروز تقویت شبکه ملی اطلاعات است. شبکه‌ای ایرانی برای کسب و کارهای ایرانی اما به راستی چه موانعی تا کنون نگذاشته این امر به صورت جدی تحقق پیدا کند؟
طرح ملی اطلاعات از اوایل دهه هشتاد و طراحی پلتفرم‌های ایرانی از اوایل دهه نود در دستور کار قرار گرفت و برخی افراد خوشفکر به طراحی پلتفرم‌های داخلی پرداختند اما در ابتدا تمهیدات اجرای شبکه ملی اطلاعات با کُندی صورت می‌گرفت تا اینکه در دولت یازدهم، اجرای این طرح پیگیری و درنهایت در اواخر همان دولت اعلام شد که فازهای اول، دوم و سوم آن افتتاح و رونمایی شده است.
اما در دولت سیزدهم، شتاب‌بخشی به روند اجرای شبکه ملی اطلاعات از مهم‌ترین اقدامات وزارت ارتباطات به شمار می‌رود؛ بدین ترتیب طرح شتاب‌بخشی به روند اجرای شبکه ملی اطلاعات، از مهرماه سال گذشته آغاز شده و در حال حاضر هم در مرحله اجرا
قرار دارد.