تولد نخستین گاومیش نژاد ممتاز به روش «آی.وی.اِف» دستاورد جدید محققان ایرانی
مدیرگروه پژوهشی جنینشناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابنسینا جهاد دانشگاهی به خبرگزاری تسنیم گفت: از حدود 20 سال پیش فعالیتهای تولید جنین در شرایط آزمایشگاهی یا اصطلاحاً IVF را در حیوانات مزرعهای در دانشگاه شهرکرد و در یک آزمایشگاه کوچک، بعد از بازگشت از کشور هلند آغاز کردم. مطابق پیگیریهای صورتگرفته و طرحهای توجیهی که ارسال شد موافقتهای اصولی پیرامون این موضوع در زمان آقای دکتر منصوری معاون وقت وزارت علوم انجام شد که در نهایت با تأسیس پژوهشکده موافقت شد.
دکتر ابوالفضل شیرازی افزود: با پیگیریهای بنده و حمایت دکتر منصوری یک پژوهشکدهای در دانشگاه شهرکرد شکل گرفت. اساس کار این است که تولید جنین را در شرایط آزمایشگاهی در حیوانات مزرعهای داشته باشیم؛ طبعاً مطالعات ما با مطالعه بر روی روش IVF در گاو و گوسفند و بُز آغاز شد. تخمدانی را از کشتارگاه آورده و اسپرم را نیز از بیضههایی که از کشتارگاه بود تهیه میکردیم یا اسپرمهایی که به صورت فریز شده بود را خریداری میکردیم. بعد از این مرحله ما توانستیم نخستین بره به روش IVF را در کشور به دنیا بیاوریم که این دستاورد مربوط به 16 سال پیش است.
شیرازی ادامه داد: از این نقطه، همکاری بنده با پژوهشگاه ابنسینا آغاز شد و هماکنون نزدیک به 14 سال است که در پژوهشگاه ابنسینا مشغول به کار و فعالیت هستم عین همان دانش و فناوری که در دانشگاه شهرکرد و پژوهشکده خودم رقم خورده بود به پژوهشگاه ابنسینا منتقل کردیم و افراد بسیاری را نیز در این راه آموزش دادیم. 7 سال پیش بود که تصمیم گرفتیم که از دانستههای خود که به شکل مقالات و... بود، عبور و به صورت تجاری کار را دنبال کنیم.
وی بیان داشت: فضایی در پارک علم و فناوری البرز که برای جهاد دانشگاهی است به ما داده شد. کار تولید جنین را به شکل نیمهصنعتی از گاو شروع کردیم و نخستین بانک جنینی را از گاوهای نژادهای مختلف تهیه کردیم و حتی بنده به فرانسه رفتم و یک تعداد گاوهای گوشتی را نیز در آن زمان وارد کرده و از آنها جنین تولید کردیم. در کنار اینها از یک نژادی با عنوان «جرزی» که یک گاوی شیری با چربی حدود 6-7 درصد است، به صورت بانک جنینی، جنین تولید کردیم که یکسری از اینها را از خارج از کشور و تعدادی از آنها را نیز از داخل خریداری کردیم.
مدیرگروه پژوهشی جنینشناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابنسینا جهاد دانشگاهی خاطرنشان کرد: در کنار گاوهای گوشتی که جنین تولید کردیم و به برخی از مراکز فروختیم، از نژاد جرزی که چربی شیر بسیار بالایی دارد نیز جنین تولید کردیم و فروخته شد. وزارت جهاد کشاورزی تأکید ویژهای بر روی گاوهای سیمنتال داشت که اینها گاوهای دومنظوره یعنی هم شیرده و هم گوشتی هستند که از اینها جنینهای متنوعی تولید شد که آنها نیز به فراخور حال به مراکز و دامداریهای صنعتی فروخته میشد.
شیرازی با بیان اینکه گاومیش با توجه به شیر آن که کیفیت متفاوتی از جمله چربی بالا، مینرال بالا، ویتامین بالا دارد و پنیر، سرشیر و ماست آن قوام بسیار بیشتری نسبت به ماست گاو دارد و به خاطر چربی دو برابری نسبت به شیر گاو فروش خیلی خوبی دارد و شیرگاومیش حدود سه برابر شیر گاو به فروش میرسد، ادامه داد: گاومیش حساسیت غذایی کمتری دارد، با غذایی که از کیفیت پایینتری برخوردار است سازگار است، بنابراین هزینه کمتری برای نگهداری دام از حیث خوراک میتوانیم داشته باشیم به طوری که نسبت تولید آن به نسبت هزینه خوراک آن بسیار کمتر از آن چیزی است که برای گاو خواهد بود. مقاومت گاومیش نسبت به بیماریها و شرایط اقلیمی نامناسب بسیار زیاد است و حساسیتهایی که گاو دارد گاومیش ندارد. درمانهای کمتری را به دلایل مختلف میتواند داشته باشد که در کاهش هزینه سیستمهای دامداری مؤثر واقع خواهد شد. ماندگاری بالاتری در گله دارد یعنی اگر یک گاو بعد از سه یا چهار شکم به دلایل مختلف از جمله افت تولید، مشکلات تولیدمثلی حذف میشود، گاومیشها تا 10 تا 12 شکم قابلیت نگهداری هستند.
وی اظهارداشت: این مجموعه مزیتها علیرغم اینکه شیر آن کمتر است، نگهداری گاومیش به دلیل کیفیت بالای شیر و قیمت بالای شیر آن، در صنعت دامداری و اقتصاد صنعت دامداری بسیار حائز اهمیت است. امروز کشورهایی که بیشترین تولید شیر گاومیش را دارند اول هندوستان و سپس ایالات متحده آمریکا، چین، پاکستان و برزیل است.
مدیرگروه پژوهشی جنینشناسی و آندرولوژی پژوهشگاه ابنسینا جهاد دانشگاهی گفت: ما بیش از 200 جنین گاومیش از گاومیشهای بومی دورگی که از نژاد مدیترانهای و نژاد بومی هستند داریم که طبعاً به خاطر خصوصیات نسبتاً خوی وحشی گاومیش باید شیردوشی تهیه کرد تا به راحتی بتوان شیر آنها را دوشید. ما سعی میکنیم از نژادهای دورگ یا اختصاصاً ایتالیایی یا همان گاومیشهای مدیترانهای که چندین سال بر روی آنها کار شده و خوی وحشیگری خود را از دست دادهاند، استفاده شود که هم تولید بسیار باثباتتر و بیشتری دارند و هم خلق و خوی آنها بسیار آرام است. در این راستا برای نخستین بار در کشور 40 راس گاومیش ایتالیایی وارد کشور شد که این سوای جنینهایی است که از نژادهای دورگه تولید کردیم که البته آنها نیز از نظر میزان تولید شیر نسبت به گاومیشهای خریداریشده که در سنین پایین هستند، بسیار قابل قبول هستند.
شیرازی خاطرنشان کرد: در سنین غیرتولیدمثلی و زمانی که هنوز به صورت طبیعی قادر به تولیدمثل نیستند هر 10 روز یکبار استحصال سونوگرافیک تخمک را انجام میدهیم که این کار برای چند ماه میتواند ادامه پیدا کند در نتیجه تعداد قابل توجهی جنین از هر رأس حیوان بهدست میآید که اینها در شرایط منجمد درتانک ازت است. گاومیشهای گیرندهای که ژنتیک آنها اصلاً مهم نیست و به عنوان یک حامل در رحم خود خواهند داشت انتقال داده میشود و در نهایت ما آبستنی و زایمان گاومیشهایی را داریم که به لحاظ ژنتیکی ارزشمند هستند و این کار میتواند در موضوعات اصلاح نژاد و تکثیر ژنوم برتر یا ژنتیک برتر گاوهایی که ویژگیهای تولیدی یا تولیدمثل مناسبی دارند در یک بازه زمانی کوتاه میتواند بسیار حائز اهمیت باشد و نخستین گوساله گاومیشهای نژاد ممتاز به روش IVF توسط محققان پژوهشگاه ابنسینای جهاد دانشگاهی متولد شد که نام آن را «یاقوت» گذاشتیم که نزدیک به 1.5 ماه سن دارد و نر هم است.