kayhan.ir

کد خبر: ۲۵۱۷۲۹
تاریخ انتشار : ۲۹ مهر ۱۴۰۱ - ۱۹:۲۴
نگاهی به فیلم «تاپ گان؛ ماوریک»

آرزوی حمله به ایران در سینما برآورده شد

 
 
 
آرش فهیم
فیلم «تاپ گان؛ ماوریک» در ادامه سری قبلی این اثر درباره ماجراهای فارغ‌التحصیلان نبرد هوایی ارتش آمریکاست که عملیات انهدام غنی ‌‌سازی اورانیوم در کشوری دیگر را برگزار می‌کنند. این سری هم مانند «تاپ گان»(محصول 1986) ما با یک فیلم تبلیغاتی در قالب اکشن مواجه هستیم که بیش از هر چیزی و به طور آشکار به پروپاگاندا و تحسین توانمندی‌ها و قدرت خلبانان نظامی و بزرگداشت این بخش از ارتش آمریکا می‌پردازد. این نوع فیلم‌ها در سینمای آمریکا معمولا سه کارکرد دارند؛ هم برای دستگاه نظامی و ارتش آمریکا تبلیغ می‌کنند و چهره مخوف و ضدبشر این دستگاه را که در دنیای امروز به اوج بی‌آبرویی و سیاهی رسیده تطهیر و بزک می‌کنند، هم به دیگر کشورهای جهان اقتدار این نیرو را القا می‌کنند تا فکر رو‌به‌رو شدن با آن حتی به ذهنشان هم خطور نکند. کارکرد سوم هم تشویق و تهییج جوانان آمریکایی برای پیوستن به ارتش و به خصوص نیروی هوایی و پروازهای نظامی است و به وسیله این فیلم‌ها نسل جدید را به جنگ و نظامی‌گری علاقه مند می‌سازند. حتی همان سکانس اول فیلم بیشتر شبیه به گزارش تصویری مانور هواپیماهای جنگی و قدرت‌نمایی آنهاست؛ هم زیبا و چشم نواز هستند و هم مرعوب‌کننده و باعظمت. 
اما «تاپ گان؛ ماوریک» یک تفاوت بزرگ هم نسبت به «تاپ گان» دارد که برای ما مهم است؛ دشمنی که در فیلم از آن صحبت می‌شود و خلبانان ارتش آمریکا به آن حمله می‌کنند، ما - ایران- هستیم، هر چند بدون ذکر نام. 
 در فیلم تاپ گان ماوریک هیچ اسمی از کشوری که هدف حمله جنگنده‌های هوایی آمریکا قرار می‌گیرد برده نمی‌شود، اما بنابر اطلاعات ارائه شده درون فیلم و همچنین برداشت رسانه‌های جهانی، مقصود این فیلم «ایران» است. چون در فیلم بیان می‌شود که کشوری در غرب آسیاست که با آمریکا دشمنی دارد و هم برخلاف خواست آمریکا به فعالیت هسته‌ای مشغول است. البته نشانه‌های دیگری هم در فیلم وجود دارد که دال بر ایران هستند. مثل تأکید چند باره فیلم به وجود هواپیماهای اف 14 در فرودگاه‌های این کشور که از نشانه‌های مهم نیروی هوایی ایران است.
به این ترتیب، «تاپ گان؛ ماوریک» را می‌توان تازه‌ترین فیلم ضدایرانی در‌هالیوود دانست. آمریکایی‌هایی که در دنیای واقعی آرزوی حمله به ایران را دارند اما جرئتش را نه، در دنیای مجازی سینما این آرزو را برآورده می‌سازند و رویای پیروزی در جنگ با ایران را نمایش می‌دهند و به ملت خودشان حس حماسه و قدرت می‌بخشند. هر چند، باز هم جرئت اشاره مستقیم حمله به ایران را نمی‌کنند و همچنان در لفافه و بدون اسم بردن از ایران، جنگ علیه آن را ترسیم می‌کنند؛ گویی حتی از اسم ایران هم وحشت دارند! شاید هم سازندگان این فیلم می‌دانند که فعالیت هسته‌ای ایران قانونی و انسانی است و تلاش برای انهدام آن توسط آمریکا، مقبولیت ندارد و به همین دلیل ترجیح دادند که کشور هدف حمله، مبهم باقی بماند. 
«تاپ گان؛ ماوریک» فیلمی است که برای ترویج و تبلیغ اهدافش، منطق درام و قواعد سینمایی را هم زیر پا می‌گذارد. به طور مثال، تمام شلیک‌های هواپیماهای آمریکایی به هدف می‌خورند و همه نقاط مورد نظر از سوی آنها منهدم می‌گردد و هیچ اشتباهی نمی‌کنند و در طرف مقابل، حتی یکی از گلوله‌های رقیب، به آنها برخورد نمی‌کند! چطور آنها به این سادگی به آسمان کشوری که دشمن آنهاست تجاوز می‌کنند بدون اینکه پدافند آن کشور به ورود غیر قانونی جنگنده‌های کشور دشمن واکنشی نشان دهد؟ چرا در این کشور هیچ انسانی دیده نمی‌شود؟ صحنه‌های جنگی این فیلم، بیشتر به بازی‌های رایانه‌ای شباهت دارد و خلبانان، گویی نه در هواپیما بلکه پشت دستگاه گیم نشسته‌اند و دشمن‌های خودشان را مثل آب خوردن از بین می‌برند و به قول فرمانده‌ خلبانان فیلم که در ستاد حضور دارد، فقط با زدن یک دکمه بمب‌افکن، معجزه می‌آفرینند!
قهرمان سری جدید فیلم «تاپ گان» کاپیتان ماوریک است که نقش او را تام کروز بازی می‌کند. مثل خیلی دیگر از فیلم‌های اینچنینی، قهرمان فیلم درواقع نمادی از حاکمیت و سیستم نظامی و جنگی آمریکاست، چون اغلب موارد تصویر او با پرچم آمریکا عجین هست و همچنین ویژگی‌های فرهنگ و سبک زندگی مورد پسند سیستم حاکم بر آمریکا را هم دارد.
فیلم «تاپ گان؛ ماوریک» در بستر قهرمان پردازی، به تجلیل و بزرگداشت ارتشی‌ها و خلبانان جنگ‌های آمریکا می‌پردازد. خلبان‌ها و نیروهایی که سفیر مرگ و نابودی زندگی انسان‌های بیگناه هستند و با تجاوز به آسمان دیگر کشورها، مردم عادی و غیرنظامیان را کشتار و قتل‌عام می‌کنند، اما در این فیلم، این سفیران جنگ و قتل را انسان‌هایی خوب و زیبا هستند که مخلصانه به کشورشان و همچنین مردم جهان خدمت می‌کنند؛ به زعم فیلم، این خلبان‌ها نه برای جنگ و بمباران شهروندان دیگر کشورها بلکه برای دفع تهدیدات هسته‌ای به کشوری که دشمن آمریکا معرفی می‌شود حمله می‌کنند.
باید یادآوری کنیم که «تاپ گان؛ ماوریک» به عنوان یک فیلم تبلیغاتی و نظامی از آثار تقدیر شده در دوره اخیر جشنواره کن است. در هفتاد و پنجمین جشنواره فیلم کن فرانسه، همه توجهات به سمت فیلم «عنکبوت مقدس» جلب شد. اما فیلمی ‌هالیوودی علیه ایران هم در این جشنواره حضور داشت که بسیار بیشتر از عنکبوت مقدس دیده و تماشا می‌شود و از اهمیت بیشتری برخوردار است. جشنواره کن هم اعتبار خودش را برای این فیلم تبلیغاتی آمریکایی هزینه کرد و جایزه‌ای هم به تام کروز داد تا بار دیگر فریاد بزند در این جشنواره، منافع سیاسی بر شاخصه‌های هنری برتری دارد.