محققان یکی از شرکتهای دانش‌بنیان موفق به ساخت دستگاه تله مگس زیتون شدند که دستگاهی تلفیقی از همه روش‌های مبارزه با آفت زیتون است و آسیب زیست محیطی در پی ندارد و دو نمونه از این دستگاه یک هکتار زمین کشاورزی را پوشش می‌دهد.

دکتر محمدرضا مسعودی‌نژاد، مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه در ۱۰ سال گذشته با ورود حجم زیادی زیتون از کشورهای همسایه آفت مگس زیتون نیز به کشور وارد شده و به علت سازگاری زیستی به صورت بومی در آمده است، اظهار کرد: این آفت به باغات و مزارع زیتون حمله کرده و ضرر و زیان زیادی به باغداران و همچنین اقتصاد کشور وارد کرده است.

عضو هیئت علمی دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه وقتی میوه به مرحله بلوغ و برداشت می‌رسد، این آفت شروع به تکثیر کرده و بخش زیادی از محصول را تخریب می‌کند، افزود: بر اساس گزارش‌ها اعلام شده در برخی از سال‌ها تا ۳۰ درصد از محصول زیتون از بین رفته است و با توجه به اینکه از میوه زیتون در دو حالت خام و دیگری فرآیند روغن‌گیری استفاده می‌شود، لذا تخریب میوه در هر دو فرآیند موجب ضرر و زیان خواهد بود.

وی با بیان اینکه روش‌های متعددی برای از بین بردن مگس زیتون وجود دارد، گفت: در روش‌های فیزیکی اقدام به نصب و آویزان کردن نوارهای رنگی آغشته به سم، به شاخه‌های درختان می‌کنند. سپس با جذب و چسبیدن مگس‌ها به این کاغذها تا حدودی آفت‌ها کنترل می‌شوند.

مسعودی‌نژاد با اشاره به مشکلات روش فیزیکی فوق، تصریح کرد: متاسفانه به علت کوتاهی درختان زیتون، نوارها نیز در ارتفاع پایین نصب می‌شوند، همچنین در مناطقی که کشت زیتون انجام می‌شود، اکثرا بسیار بادخیز هستند. لذا این صفحات به سرعت توسط ذرات گرد و غبار پر شده و خاصیت چسبندگی خود را از دست می‌دهند.

وی با بیان اینکه در روش‌های شیمیایی از ترکیبات خاص استفاده می‌شود، افزود: سم‌پاشی یک روش تهاجمی شیمیایی است، لذا امکان آلودگی زیتون خام یا روغن زیتون وجود دارد.

دستگاه تله مگس زیتون، دستگاهی تلفیقی از همه روش‌های مبارزه

این متخصص محیط زیست با اشاره به اینکه هر کدام از روش‌های مبارزه با مگس زیتون بر حسب شدت و موارد آلودگی، زمان مبارزه و... یکی از آنها در منطقه مورد نظر انتخاب می‌شود، گفت: دستگاهی که شرکت ما تولید کرده است، مجموعه‌ای از امکانات همه روش‌های مبارزه با آفت را دارد.

مسعودی‌نژاد با اشاره به اینکه دستگاه تله مگس زیتون از هیچ‌گونه روش تهاجمی و سمی استفاده نمی‌کند، بیان کرد: این دستگاه هیچ آسیبی به محیط زیست، باغات و محصولات وارد نمی‌کند.

نحوه عملکرد دستگاه تله مگس زیتون

وی در مورد نحوه عملکرد این دستگاه، توضیح داد: تله مگس زیتون در باغات نصب می‌شود، به‌طوری که هر دو دستگاه یک هکتار باغ را پوشش می‌دهند و از چندین فرآیند جذب‌کنندگی مگس استفاده می‌کند؛ از جمله جذب با استفاده از رنگ، رطوبت، فرمون‌های شیمیایی و همچنین مکانیزمی که مگس‌ها به داخل دستگاه کشیده می‌شوند و داخل محفظه به دام می‌افتند و به وسیله پارویی داخل ظرف جمع‌آوری شده و انتقال می‌یابند. با این دستگاه می‌توان حجم زیادی از مگس‌های زیتون را جمع‌آوری کرد.

مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان با بیان اینکه مکانیزم این دستگاه برای اولین بار در کشور با نمونه صنعتی مورد استفاده قرار گرفته است، یادآور شد: در حال حاضر این دستگاه در یکی از باغات روستای سیاهپوش در طارم سفلی نصب شده و در حال بهره‌برداری میدانی آزمایشی است و بر اساس فیلم‌ها و تصاویر ارسالی از دستگاه نتایج مطلوبی کسب شده است.

مسعودی‌نژاد با یادآوری اینکه دستگاه در مدل‌های صنعتی با هزینه کمتری تولید می‌شود، گفت: تولید مستقیم صنعتی به جای تولید نمونه‌های پروتوتایپ، علاوه‌بر امکان فروش و استفاده داخل کشور امکان صادرات به خارج از کشور را نیز فراهم می‌کند، چرا که پرورش زیتون در قسمت‌های جنوبی اروپا به‌طور گسترده و در کشورهای آفریقایی و آسیای جنوب شرقی متداول است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: امیدوار هستیم با حمایت بخش‌های خصوصی و دولتی امکان استفاده و فروش بیشتر این محصول فراهم شود.