حزب‌الله در شاهنامه
منصور ایمانی
حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای رهبر فرزانه و فرهیختۀ نظام اسلامی، در سال 1381 طی دیداری که اعضاء انجمن قلم ایران با معظم‌له داشتند، پیرامون «اسفندیار» یکی از شخصیت‌های اسطوره‌ای شاهنامه فرمودند:
«من يك وقت گفتم كه اسفنديار مثل اين بچه‌حزب اللّهی‌هاى امروز خود ماست! در فرهنگ شاهنامه يك حزب اللّهى غيورِ دين‌خواهِ مبارز وجود دارد. بله؛ اين كارها (پژوهش در حکمت شاهنامه) را شما بكنيد تا ديگران نكنند. شما كه نكرديد، ديگران مى كنند»
توصیف رهبر انقلاب از اسفندیار، برایم ایجاد سؤال کرد که چه شباهت‌هایی ممکن است میان اسفندیارِ عهد کیانی و حزب‌اللهی‌های هم‌روزگار ما وجود داشته باشد؟ خصال بسیجی‌های حزب‌اللهی را تقریبا می‌شناختم. داستان اسفندیار را هم در شاهنامه بارها خوانده بودم، ولی از زاویۀ دید و تعریف بدیع حضرت آقا، به این شخصیت اسطوره‌ای نگاه نکرده بودم و چنین شناختی نداشتم. فلذا برای یافتن این ویژگی، شاهنامۀ حکیم توس ابوالقاسم فردوسی را، در بخشی که مربوط به صحنههای رزم یا زندگی و سرنوشت اسفندیار بود، مطالعه کردم. حاصل این جست‌وجو، یافتن خصال و صفات والای دینی، انسانی و ملی، در وجود این اسطوره بود که تیتروار، عناوینی از این صفات را، گزارش می‌کنم:
- گرویدن به دین یکتاپرستی به مفهوم اسلام و تسلیم شدن.
- پایبندی و عمل به دستورات دین به معنای ایمان آوردن.
- دفاع از ایرانیان در برابر تهاجم تورانیان اجنبی
- نهراسیدن از مرگ در میدان جنگ با دشمن
- استقبال از مرگ در میدان کارزار و دفاع از ارزش‌های الهی و انسانی
- ترجیح آرمان‌های ملت ایران بر جان خود، به عبارتی «شهادت‌طلبی»
- ابراز شهامت و شجاعت در جنگ
- امان دادن به اسیر جنگی
- تکریم و احسان نسبت به پدر و مادر
- تسلط بر نفس و خویشتنداری در مواقع خشم و غضب
- داشتن غرور ملی و تفاخر به آن
- دارا بودن ذکاوت، فراست و سیاست در جنگ و آیین مملکت‌داری
- داشتن معرفت و بصیرت
- غیوربودن در حفظ نوامیس خود و دیگران
- ترجیح منافع ملی بر منافع شخصی
- صبر و بردباری به هنگام مصیبت و شکست
- امید به گشایش و فرج خداوندگار یگانه، به وقت عسرت، شکست، سختی و ناکامی
- اهتمام به وظائف دینی و امور اخروی خود
- توجه و رسیدگی به امور دنیوی ایرانیان
فردوسی بزرگ، این خصایص و فضایل را در صحنههای رزم و یا در عرصه زندگی این اسطوره ملی، در قالب منظومه حماسی«شاهنامه» کشف و ذکر کرده است. در کنار این اوصاف، البته ده‌ها خصلت دینی و انسانی دیگری از وی ذکر می‌کند که ما برای رعایت حوصلۀ خوانندگان محترم، تنها به چند مورد از آنها اکتفا کردیم. ضمنا حکیم توس، هر یک از این صفات و خصال را، در ابیاتی طولانی به تصویر می‌کشد، که آوردن آن همه شواهد شعری، حتی برای همین معدود صفات، گزارش ویژگی شخصیتی اسفندیار را طولانی خواهد کرد. مهم‌ترین نکته‌ای که نباید از نظر دور داشت، آبشخور حکیم توس در خلق این حماسۀ جهانی و پرورش اسطوره‌های بی‌بدیلی چون رستم و اسفندیار است که از متون مربوط به تاریخِ عهد باستان و دورۀ تاریخ میانی ایران قبل از اسلام و نیز آموزه‌های قرآن کریم، سیرۀ رسول‌الله(ص) و ائمۀ اطهار(ع) سرچشمه می‌گیرد و به این اثر حماسی، ماهیتی «حکمی» می‌بخشد. از همین روست که رهبر انقلاب تأکید می‌فرمایند «باید حکمت فردوسی استخراج شود تا همه بدانند این حکمت، اسلامی است».