سید محمد امین‌آبادی
224 روز (7 ماه و 10 روز) از جنگ اوکراین می‌گذرد جنگی که روس‌ها مجبور شدند برای جلوگیری از تغییر موازنه قوا در اروپا و جلوگیری از گسترش ناتو به سمت شرق وارد آن شوند. رئالیست‌هایی مثل «استفان والت» نیز پیش از این هشدار داده بودند که عطش ناتو برای رسیدن به مرزهای روسیه‌، اروپا را درگیر جنگی خواهد کرد که تبعات آن ممکن است بسیار گسترده‌تر از یک جنگ محدود منطقه‌ای باشد چرا که این جنگ با منافع قدرت‌های بزرگ گره خورده و در همان آغاز از یک بحران منطقه‌ای به بحران جهانی تبدیل خواهد شد. پیش‌بینی نظریه‌پردازان برجسته واقع‌گرایی در روابط بین‌الملل کاملاً درست بود و طی هفت ماه گذشته بسیاری از کشورهای جهان به شدت متاثر از این جنگ بوده‌اند. بحران کمبود مواد غذایی و بحران انرژی از جمله تاثیرات این جنگ خانمان‌سوز بوده‌اند. خود اروپا اما بیشترین تبعات منفی این جنگ را متحمل شده و با افزایش شدید قیمت انرژی و به دنبال آن بحران اقتصادی مردم در بسیاری از کشورهای اروپا به خیابان‌ها ریخته‌اند و خواستار استعفای دولت‌های خود و توقف جنگ شده‌اند. اما طی روزهای اخیر تحولاتی به وقوع پیوسته است که نشان دهنده حرکت جنگ اوکراین به نقطه نامعلوم و خروج بحران از کنترل دو طرف درگیر است. طی روزهای اخیر مقامات روس بارها هشدار داده‌اند که در صورت حمله اوکراین به شهرهای روسیه آن هم با سلاح‌های غربی وقوع یک جنگ هسته‌ای دور از انتظار نخواهد بود تهدیدی که غربی‌ها آن را جدی گرفته‌اند. از سوی دیگر دوشنبه هفته گذشته (4 مهر) خطوط انتقال گاز «نورد استریم ۱ و ۲ » که برای انتقال گاز از روسیه به آلمان در زیر آب ساخته شده‌اند‌، پس از وقوع انفجارهایی در اعماق دریای بالتیک‌، از چهار نقطه دچار نشتی شدند. سوئد و دانمارک در گزارش رسمی‌ که به سازمان ملل تقدیم شد‌، عامل تخریب را انفجار صدها کیلو تی‌ان‌تی در زیر دریا اعلام کردند. همان طور که مسکو و غرب پیش‌بینی می‌کردند، این انفجارها نتیجه یک «اقدام عمدی» معرفی شد. سوئد و دانمارک در نامه خود خطاب به دبیرکل سازمان ملل بدون اشاره به مسئول احتمالی این حادثه می‌نویسند: «همه اطلاعات موجود نشان می‌دهد که این انفجارها نتیجه یک اقدام عمدی است.»در جریان نشست سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) نیز مسئولان دانمارکی اعلام کرده بودند که «خط لوله نورد استریم هدف دو انفجار قرار گرفته که در هر کدام حدود ۵۰۰ کیلو تی‌ان‌تی منفجر شده است.»کارشناسان از عبارت «خرابکاری» برای تخریب خط لوله نورد استریم استفاده می‌کنند و معتقدند که یک گروه قادر به انجام این کار آن هم در عمق 70 متری دریا نبوده و حتماً در پشت این عملیات پیچیده، ارتش و سازمان اطلاعاتی یک کشور حضور دارد. بلافاصله بعد از این انفجارها‌، رهبران سیاسی اروپا و آمریکا آن را یک «اقدام خرابکارانه» دانسته‌ و انگشت اتهام را به سمت روسیه نشانه رفتند و اعلام کردند ارتش روسیه پشت این خرابکاری در خطوط انتقال گاز بوده و هدف از آن نیز تشدید بحران انرژی در اروپا بوده است. با این وجود برخی کارشناسان می‌گویند این موضوع عملاً دست روسیه را برای فشار گازی به اتحادیه اروپا از طریق اعمال محدودیت بر صادرات گاز و امتیازگیری از آنها می‌بندد‌، زیرا به گفته رئیس‌ انجمن گاز روسیه «تعمیرات این خط لوله حداقل ۶ ماه زمان می‌برد و به زمستان امسال نمی‌رسد.»
در نقطه مقابل روس‌ها نیز اعلام کردند این دولت آمریکا بوده که بیشترین نفع را از خرابکاری در خطوط انتقال انرژی روسیه به اروپا می‌برد. نماینده روسیه در سازمان ملل با متهم کردن آمریکا به دست داشتن در این انفجارها گفته است «عرضه‌کنندگان گاز طبیعی مایع در آمریکا باید بابت افزایش چندبرابری فروش ال‌ان‌جی به اروپا جشن بگیرند.» مسکو که از طریق خط لوله نورد استریم تجارت انرژی خود را با اتحادیه اروپا ادامه می‌دهد در تازه‌ترین واکنش خود این حادثه را «خرابکاری» در خط انتقال گاز روسیه به اروپا توصیف و آن‌را «تروریسم دولتی» خوانده و خواستار تحقیقات جدی بین‌المللی در این باره شده است. «ریچارد بلاک» سناتور سابق آمریکایی نیز در سخنانی تاکید کرده است: «انفجار خط لوله نورد استریم توسط سیا و با موافقت اولاف شولتز صدراعظم آلمان انجام شده است» وی در مصاحبه‌ای در این زمینه گفت: «تحت رهبری اولاف شولتس واردات گاز به آلمان قطع شده است‌، من صراحتا نمی‌توانم تصور کنم وی چگونه با طرح سیا در زمینه انفجار خط لوله نورد استریم که گاز مورد نیاز آلمان را تامین می‌کرد، موافقت کرده است؟! من معتقدم آمریکایی‌ها بدون موافقت صدر اعظم آلمان اقدام به انفجار خط لوله نورد استریم نکرده‌اند.» «داگلاس مک‌گرگور»، مشاور وزیر دفاع دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا نیز بر این باور است که دولت‌های در پشت پرده خرابکاری در خطوط لوله نورد استریم، «آمریکا و انگلیس» هستند. مشاور اسبق پنتاگون درباره نشت گاز از خطوط لوله نورد استریم یک و ۲ گفت: «باید به ‎ دنبال رد پای دولت‌هایی باشیم که قادر به انجام چنین کاری‌اند و این یعنی، نیروی دریایی انگلیس و آمریکا، و فکر می‌کنم واضح باشد».وی همچنین به قدردانی توئیتری «رادوسلاو سیکورسکی»، وزیر خارجه اسبق لهستان و عضو پارلمان اروپا از آمریکا بابت خسارت زدن به نورد استریم یک و ۲، اشاره کرد. این انفجارها کار هر دولتی و با هر انگیزه‌ای که باشد اهمیت ثانوی دارد و آنچه که در این میان مهم است انگیزه نهفته در پشت این خرابکاری عمدی گسترده در وسط جنگ اوکراین است. ظاهراً قدرت‌های بزرگ تصمیم گرفته‌اند بر آتش این جنگ بدمند و آن را بیش از پیش شعله‌ورتر سازند آتشی که اگر زبانه بکشد به طور قطع و یقین شعله‌های آن به زودی دولت‌های پشت پرده انفجارهای خطوط انتقال گاز «نورد استریم» را نیز خواهد سوزاند. هفته گذشته «دن بونجینو» مولف و مفسر سیاسی و مجری شناخته شده شبکه «فاکس نیوز» در یک برنامه تلوزیونی با اشاره به خرابکاری ایجاد شده در خط لوله انتقال گاز نورد استریم هشدار داد که آمریکا «در حال آهسته قدم زدن به سمت جنگ جهانی سوم است» هشداری که البته این روزها خیلی از کارشناسان امنیت بین‌الملل آن را مطرح کرده‌اند و باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.