چند روز پیش خبر آمد که ملک «سلمان بن عبدالعزیز»، پادشاه عربستان دستور تغییر ساختار کابینه این کشور را داده است. بر اساس ساختار جدید‌، بن سلمان‌، ولی‌عهد سعودی‌، رئیس‌ شورای وزیران یا به عبارتی دیگر نخست‌وزیر عربستان خواهد بود. طبق تصمیم جدید‌، «خالد بن سلمان»، پسر کوچک‌تر سلمان‌، وزیر دفاع و «یوسف بن محمد البنیان»، وزیر آموزش و پرورش عربستان خواهد شد. «عبدالعزیر بن‌ سلمان»، وزیر انرژی، «فیصل بن فرحان»، وزیر خارجه، «خالد بن عبدالعزیر الفلیح»، وزیر سرمایه‌گذاری، و «عبدالعزیز بن سعود بن نایف بن عبدالعزیز»، وزیر کشور و «محمد بن عبدالله الجدان»، وزیر امور دارایی مقام‌هایی هستند که سمت آنها تغییر نکرده است.

پیش‌تر از آن‌، شاه سعودی که مسیر را با سرکوب و بازداشت مخالفان در خاندان سلطنتی برای پسرش باز کرده بود‌، وی را در سال ۲۰۱۷، با حفظ سمت‌های قبلی‌، به عنوان ولی‌عهد جدید معرفی کرد و وی را جایگزین «محمد بن نایف» برادرزاده خود که تا آن زمان ولی‌عهد بود، کرد. وی همچنین در آن زمان به عنوان نایب‌رئیس‌شورای وزیران انتخاب شد.

گام مهم بعدی که پادشاه سعودی برای رسیدن پسرش به تخت سلطنت برداشت، برکناری «متعب بن عبدالله» از سمت ریاست گارد ملی در چهارم نوامبر ۲۰۱۷ (13 آبان 1396) بود. وی به عنوان یک شاهزاده قوی و با نفوذ به جا مانده از زمان شاه سابق (ملک عبدالله)، خطر و مانع بزرگی برای محمد بن سلمان در مسیر رسیدن به تاج و تخت‌، به شمار می‌رفت. در واقع فرمان شامگاهِ سه‌شنبه شاه سعودی موجب شد تا محمد بن سلمان، تقریباً آخرین گام برای تکیه بر مسند پادشاهی را بردارد؛ تنها نیم‌گامِ باقی‌مانده، مرگ یا اعلام کناره‌گیری سلمان بن عبدالعزیز از قدرت است.

حالا همزمان با سالگرد قتل «جمال خاشقجی»، روزنامه‌نگارِ منتقد آل‌سعود در سال ۲۰۱۸ در کنسولگری عربستان در استانبول منتقدان نگران هستند که عنوان جدید بن سلمان ولی‌عهد عربستان به عنوان نخست‌وزیر، باعث مصونیت قانونی او در شکایت‌های مطرح شده در دادگاه‌های خارجی شود. منتقدان بیم آن را دارند که عنوان نخست‌وزیری در خارج از کشور پادشاهی عربستان، مهم‌تر از داخل این کشور باشد که بن سلمان همین حالا هم از قدرت بسیاری برخوردار است.

جالب توجه است که حکم سلطنتی انتصاب بن سلمان به عنوان نخست‌وزیر در آستانه تصمیم دولت جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا صادر شده است. بایدن باید تصمیم بگیرد که آیا ولی‌عهد عربستان از شرایط مصونیت از شکایت‌های مطرح شده در دادگاه‌های آمریکا برخوردار هست یا خیر.

حاکم رسمی ۳۷ ساله عربستان به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت خام در سال‌های اخیر هدف شکایت‌های متعددی از این قبیل بوده است که در صدر آنها شکایت مربوط به جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد عرب است که در سال ۲۰۱۸ در کنسولگری عربستان در استانبول به قتل رسید. اما حالا وکلای بن سلمان می‌توانند چنین استدلال کنند که او در رأس حکومت عربستان قرار دارد و از این رو واجد شرایط مصونیت قانونی است. باری، چه او مصونیت پیدا کند، چه نکند، او یک قاتل است.

* منابع در دفتر روزنامه موجود است.