جنب‌وجوش زائران حسینی در آستانه راهپیمایی بزرگ اربعین (بخش نخست)
قدم‌به‌قدم در مسیر عاشقی ایران و العراق لایمکن الفراق
رضا الماسی
بعد از دو سال وقفه در اعزام زائران ایرانی به عتبات عالیات در ایام اربعین به دلیل شیوع ویروس کرونا، امسال شرایط فراهم شده تا علاقه‌مندان، خود را به بزرگ‌ترین رویداد اجتماعی دنیا رسانده و با آرمان‌های حسینی تجدید بیعت نمایند. هرچند همیشه دست‌هایی فعال است تا در این حماسه عظیم خدشه‌ای وارد آید؛ اما خیل مشتاقان اباعبدالله(ع) بی‌توجه به این حواشی برای حضور در پیاده‌روی اربعین لحظه‌شماری می‌کنند.
ناآرامی‌های اخیر در عراق دل بسیاری از عاشقان اهل‌بیت را لرزاند که نکند امسال هم امکان حضور در پیاده‌روی اربعین را پیدا نکنند. انگار زیارت اربعین بدون دل‌نگرانی ممکن نیست. چند سالی داعش مزاحمت ایجاد کرده بود. چند سال کرونا مانع بود. برخی سال‌ها، درگیری‌های قومی در عراق این همایش جهانی را تحت‌الشعاع قرار می‌داد و امسال هم درگیری‌های سیاسی موجب نگرانی زائران شده است.
دلشوره زائر
خبر بسته‌شدن تمام مرزهای زمینی و هوایی ایران و عراق، آب سردی بود بر پیکر مسافرانی که بار سفر بسته و با هزاران امید و آرزو عازم زیارت اعتاب مقدسه بودند.
شنیده شد؛ برخی اختلافات سیاسی که از ماه‌های قبل در عراق جریان داشت به اوج رسیده و تنش‌ها بالا گرفته و شرایط امنیتی اجازه حضور زائران ایرانی در عراق را نمی‌دهد.
فارغ از جزئیات ماجرا، بالاخره به دنبال دو سه روز ناآرامی مرزهای زمینی و هوایی ایران و عراق عصر روز سه‌شنبه 8 شهریور پس از ۲۲ ساعت انسداد، از سوی طرف عراقی باز شد و زائران می‌توانند از مرزهای مهران، شلمچه، خسروی و چذابه به عراق سفر کنند.
محسن ساعدی، جوان ۳۰ساله تهرانی است که قصد دارد امسال پس از 3 سال به زیارت عتبات مشرف شود. او در گفت‌وگو با گزارشگر روزنامه کیهان از حال و هوای این روزهای خود می‌گوید: «قبل از محرم امسال باتوجه‌به اینکه شرایط کرونا بهتر شده و دولت آقای رئیسی هم پای‌کار اربعین است تقریباً خاطرجمع بودیم که راه کربلا باز است و به‌راحتی می‌توانیم خودمان را به حرم اهل‌بیت(ع) برسانیم؛ ولی اصلاً فکر ناامنی و فتنه در عراق را نمی‌کردیم.»
او می‌افزاید: «در روزهای اخیر واقعاً متحمل فشار زیادی شدیم و به‌نوعی دلمان شکست؛ اما به نظرم زیارت امام حسین(ع) بدون این دلشوره‌ها هم نمی‌شود. این دلشوره‌ها کمی ما را به کاروانی که همه سفرش از مدینه تا کربلا و از کربلا تا کوفه و شام همراه با نگرانی بود نزدیک‌تر می‌کند.»
ساعدی ادامه می‌دهد: «امسال من قصد دارم اگر مانعی نباشد با خانواده‌ام به این سفر نورانی بروم. در سفرهای قبل معمولاً با دوستان و همکارانم عازم کربلا می‌شدیم؛ اما دوست دارم امسال در خدمت خانواده‌ام باشم.»
خانم درویشی، شهروند سمنانی هم که از جامانده‌های زیارت اربعین به شمار می‌رود به گزارشگر روزنامه کیهان می‌گوید: «من فقط یک‌بار توفیق تشرف به عتبات عالیات را داشته‌ام که آن یک‌بار هم در ایام غیر اربعین بوده است.»
او توضیح می‌دهد: «درواقع بنده و همسرم با یک کاروان دانشجویی مشرف شدیم. بعد از آن خیلی دوست داشتم در ایام اربعین هم زائر امام حسین(ع) شوم؛ اما هرسال مانعی ایجاد می‌شود که نمی‌توانم در این ایام کربلا باشم.»
درویشی اضافه می‌کند: «امسال هم به علت مشکلات شخصی نمی‌توانم همپای زائران کربلا به عتبات بروم و از همه زوّار اباعبدالله می‌خواهم به یاد دل‌شکسته‌هایی چون من هم باشند و از آقا بخواهند که سال آینده ما هم زائرشان باشیم.»
چرا دشمن از جریان اربعین می‌ترسد؟
اجتماع میلیونی اربعین که برخی آن را تا 30 میلیون نفر تخمین زده‌اند، رویدادی است که قدرت اجتماعی اسلام را در یک نقطه که محبت امام حسین(ع) است متمرکز کرده و به رخ همه دنیا کشانده است. طبیعی است که این جریان، خواب را از چشمان دشمنان ربوده و آنها را به توطئه وامی‌دارد.
به طور معمول؛ همان‌طور که بسیاری از شیعیان تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند که هرسال مراسم اربعین را پرشورتر از سال قبل برگزار کنند، دست‌هایی هم در کار است تا نگذارند این اتفاق مهم رخ دهد. دست‌هایی که تلاش می‌کنند با ایجاد شبهات، القای ترس و سیاه‌نمایی از شکوه اربعین بکاهد.
البته با رشد شبکه‌های اجتماعی، موقعیت هم برای فضا‌سازی این‌گونه افراد مهیاتر شده است.
دشمنان اسلام هر نقطه خاکستری در روابط ایران و عراق را به یک جنجال تبدیل می‌کنند. علاوه بر این سیاه‌نمایی‌ها، این جریان بسیاری از واقعیت‌های روابط ایران و عراق را سانسور می‌کند.
آیت‌الله سید ابوالحسن مهدوی در خطبه‌های نمازجمعه هفته قبل اصفهان با اشاره به تحولات اخیر عراق اظهار می‌دارد: «برخی از جریانات شیعه در عراق حرکت‌هایی را داشتند که منجر به آشوب شد و برخی از مخالفان از این اتفاق خشنود بودند، پشت‌صحنه این امر انگلیسی‌ها و آمریکا بودند و در حال تشدید این مخالفت‌ها هستند؛ اما در این بن‌بست سیاسی یک‌مرتبه یکی از مراجع بزرگ مردم عراق با ارسال نامه‌ای و با انتشار بیانیه‌ای منجر به کنار رفتن فتنه بزرگ در عراق شد.»
او می‌افزاید: «انتظار این است که گروه‌های سیاسی که نتوانسته بودند قبل از اتفاقات بغداد تأثیرگذار باشند بیش از گذشته نسبت به تقوای اجتماعی توجه داشته باشند.»
امام‌جمعه موقت اصفهان با بیان اینکه ایران اسلامی خواهان عراق متحد و عزتمند است، ادامه می‌دهد: «همه باید با احترام به قانون در این کشور تصمیم‌گیری کنند و نقشه‌های دشمنان را نقش‌برآب کنند. دشمن نقشه داشت که راهپیمایی اربعین تحت‌تأثیر اغتشاشات قرار بگیرد.»
توصیه‌هایی به زائران اربعین
باتوجه‌به اینکه برخی گروه‌ها دائماً فعال هستند تا به هر نحوی شده نظم و امنیت مراسم بزرگ اربعین را به هم بزنند؛ لازم است زائران در درگیری یا ناآرامی‌های احتمالی در برخی از شهرهای عراق، به نکات زیر توجه داشته باشند تا به‌سلامتی به کشور بازگردند:
1- توجه به وضعیت حکومت‌نظامی در عراق. (در چنین شرایطی به‌هیچ‌وجه به سمت شهرهای بغداد، کاظمین و سامرا نروید.)
2- در شرایط حکومت‌نظامی در هر شهری که اسکان دارید، بمانید و از تردد در خارج از سیطره‌های اطراف حرم‌ها خودداری کنید. همچنین در کربلا و نجف، یا در میانه راه این دو شهر مقدس، هرکجا که در امنیت هستید، مستقر شوید.
۳- امنیت در کربلا و نجف برقرار است. اما سعی داشته باشید خارج از محدوده حرم نروید و از حضور در تجمعات هرچند کوچک در خارج از سیطره‌ها بپرهیزید.
4- به‌هیچ‌وجه از خانواده جدا نشوید.
۵- اگر گروه و جریان انحرافی قصد تحریک افکار عمومی را داشتند، بی‌توجه بوده و در برابر آنها سکوت کنید و اصلاً سعی در توجیه آنها نداشته باشید.
۶- در مباحث سیاسی مشارکت نداشته باشید و درصورتی‌که کسی خواست موضوعات سیاسی را مطرح یا جریان انحرافی به مقدسات توهین کند، خونسردی خود را حفظ کرده و آنجا را ترک کنید.
۷- به توصیه‌های امنیتی توجه و به آنها عمل کنید تا در سلامتی به کشور بازگردید.
۸- در مسیر زیارت اربعین به اعتقادات مذهبی و عربی عراقی‌ها کاری نداشته باشید و به ایرانی و عراقی بودن تأکید نکنید.
۹- محور غربی ـ عبری ـ عربی در حال تبلیغ به‌منظور ایجاد اختلاف در عراق و حتی خدشه‌دار کردن روابط آنها با ایران است؛ تا جایی که حتی به عراقی‌ها القا می‌کنند ایرانی‌ها کشور شما را تسخیر کرده‌اند. بر همین اساس، سعی کنید حضور در عراق را برای دفاع از حریم اهل‌بیت(ع) بدانید و توجه داشته باشید عراقی‌ها میزبان زائران اربعین هستند.
۱۰- در موکب یا خانه‌های عراقی‌ها به اهمیت همبستگی اشاره کنید. البته اصلاً وارد فاز سیاسی نشوید و اختلافات را مطرح نکنید.
۱۱- مردم عراق را به ایران دعوت کنید و به آنها بگویید که در ایران هروقت به زیارت امام رضا علیه‌السلام رفتید، نایب‌الزیاره آنها خواهید بود.
۱۲- برای جلوگیری از درگیری به‌هیچ‌وجه به تصاویر، بنرها و موکب‌های خاص و جریان‌های انحرافی واکنش نشان ندهید. البته تصاویری از شهید سلیمانی و ابومهدی المهندس به همراه داشته باشید و به لزوم اتحاد دو کشور به برکت خون این دو شهید تأکید کنید.
۱۳- ممکن است در مسیر اربعین فرقه‌های انحرافی همچون کلبی‌ها، صوفی‌ها، یمانی‌ها و صرخی‌ها حضور داشته باشند. اصلاً با آنها وارد بحث نشوید و وقت خود را برای متقاعدکردن آنها نگذرانید.
۱۴- اربعین توسط دنیای استکبار هرساله بایکوت می‌شود. شما سعی کنید راوی اربعین باشید و در فضای مجازی اتفاقات زیبای این مسیر را به نمایش بگذارید و از عراقی‌ها قدردانی کنید.
۱۵- درباره مسائل داخلی و سیاسی عراق اظهارنظر نکنید. حتی اگر خودشان تمایل به صحبت در این رابطه داشتند، شما سکوت کنید و بحث را ادامه ندهید.
۱۶- روحیه وحدت و همبستگی را در مسیر اربعین تقویت کنید و سایر زائران کشورهای مختلف را هم به استفاده از فضای معنوی زیارت اربعین تشویق کنید.
۱۷- ممکن است برخی افراد با برنامه از پیش تعیین شده در موکب‌ها مستقر شوند تا بین شما و عراقی‌ها اختلاف ایجاد کنند و حتی به تخریب نیروهای مردمی عراق که برای حفاظت از زائران فعالیت می‌کنند، بپردازند.
سعی کنید در صورت مشاهده رفتارهای اختلاف‌انگیز، از فرد خاطی دوری کرده و به عراقی‌ها تأکید کنید که شما با آنها موافق نیستید.
پیش‌بینی ورود بیش از 6 هزار ماشین
حامل وسایل موکب‌ها به عراق
در سال‌های اخیر بسیاری از هیئت‌های مذهبی در شهرهای مختلف کشورمان نیز در کنار مردم شریف عراق در این ایام اقدام به راه‌اندازی موکب برای پذیرایی از زائران حسینی نموده‌اند که امسال نیز از مرزهای خسروی، مهران، چذابه و شلمچه وسایل خود را به عراق ارسال کرده و می‌کنند.
به گفته یوسف افضلی، دبیر کمیته اسکان و تغذیه ستاد مرکزی اربعین حسینی؛ با بسته‌شدن مرز در هفته گذشته، وسایل و تجهیزات موکب‌ها هم امکان ورود به عراق را نداشتند و حدود یک روز هیچ کامیون و ماشینی که وسایل موکب‌ها را حمل می‌کرد، نتوانست از کشور خارج شود.
او با بیان اینکه بیش از ۶ هزار ماشین حامل وسایل و تجهیزات موکب‌ها پیش‌بینی شده است تا وارد خاک عراق شود، به فارس می‌گوید: «بیش از 400 دستگاه ماشین حامل تجهیزات موکب‌ها از مرزها خارج شدند و برخی دیگر هم در حال ثبت بار یا انجام تشریفات گمرکی و تأیید معاونت پشتیبانی هستند.»
افضلی اظهار می‌دارد: «وسایل موکب‌ها از ۱۷ شهریورماه باید فقط از مرز سومار ارسال شود. موکب‌های اربعینی از ۱۶ تا ۲۹ شهریورماه فعالیت دارند. البته از زائران می‌خواهیم سفر خود را مدیریت و کوتاه کنند.»