سرویس خارجی-

 

 

این روزها «بحران انرژی» به مهم‌ترین موضوع رسانه‌های غربی تبدیل شده است. قیمت گاز 10 برابر و قیمت برق 20 برابر شده است. اقتصاد اروپا به نوشته اکونومیست «قطعاً وارد رکود می‌شود» و صنعت نیز، تحت فشار سنگینی است. بخش خدمات در اروپا نیز بنابه نوشته اکونومیست احتمالاً در ماه‌های آینده، دچار رکود و بخش‌های املاک و حمل‌ونقل با مشکلات بسیار شدیدی مواجه خواهند شد، زیرا مصرف‌کنندگان، کمربندهای خود را برای زمستانی طولانی و سرد، سفت می‌کنند و پس‌اندازها هم، رو به پایان است. 

همه از زمستان سرد اروپا سخن می‌گویند. نگرانی‌ها از بروز شورش، سرقت و حتی جنایت و خودکشی در کشورهای اروپایی به دلیل افزایش قیمت حامل‌های انرژی و تورم ناشی از آن بالاست. بر اساس گزارش‌ها موج جدید بحران گازی اروپا که به دنبال توقف کامل صادرات گاز نورد استریم یک شروع شده شرکت‌های بزرگ اروپایی را در معرض ورشکستگی قرار داده است. همین چند روز پیش مدیر «آرسلور متال» دومین غول فولادساز بزرگ جهان اعلام کرد به‌دلیل افزایش شدید قیمت گاز و انرژی برخی از کارخانه‌‌های خود را در اروپا تعطیل می‌کند: «از اواخر سپتامبر (اوایل مهر) تولید کوره بلند شماره سه در برمن آلمان با ظرفیت تولید سالانه ۱.۲ میلیون تن چدن متوقف خواهد شد...در 3ماهه چهارم سال میلادی نیز تولید در کارخانه‌هامبورگ، جایی که مفتول فولادی تولید می‌کند را متوقف خواهیم کرد». بر اساس گزارش‌ها یک شعبه از این کارخانه فولاد‌سازی در اسپانیا نیز به دلیل بحران انرژی تعطیل می‌شود. مدیر «آرسلورمیتال» آلمان این را هم گفته که، قیمت برق و گاز تولید را برای این شرکت غیر اقتصادی کرده است. خبرهایی از تعطیلی برخی کارخانه‌های این دومین غول فولاد‌سازی جهان در انگلیس نیز منتشر شده است.

طرح دولت‌ها برای نجات شرکت‌ها

افزایش بی‌سابقه هزینه‌های انرژی در اروپا، پیش از این نیز برخی از صنایع انرژی بر از جمله تولیدکنندگان کود و آلومینیوم را در اروپا مجبور به کاهش تولید کرده بود. این وضع دولت‌های اروپایی را وادار کرده تا میلیاردها دلار را برای کمک به خانواده‌ها اختصاص دهند. مدیر یک شرکت تجاری پیشرو در صنعت تولید، موسوم به «میک یو.کی» گفته بحران کنونی کسب‌ و کارها شرکت‌ها را با یک انتخاب جدی مواجه می‌کند: «اگر کمک‌ها خیلی زود از راه نرسند باید تولید را کاهش دهند یا به‌طور کلی کسب و کارهای خود را تعطیل کنند.» حدود ۱۳ درصد از صاحبان کسب و کار گفته‌اند در حال حاضر ساعت کار خود را کاهش داده یا از تولید در دوره‌های اوج قیمت انرژی اجتناب می‌کنند و ۷ درصد نیز گفته‌اند تولید را برای دوره‌های طولانی‌تر متوقف می‌کنند.

دولت‌های اتحادیه اروپا از بسته‌هایی به ارزش میلیاردها دلار رونمایی کرده‌اند تا از انحلال شرکت‌های نیرو که از کمبود نقدینگی فلج شده‌اند، جلوگیری کرده و همزمان از خانوارها در برابر افزایش قبوض انرژی، حمایت کنند. شماری از توزیع کنندگان نیروی اروپایی ورشکسته شده‌اند و بعضی از تولیدکنندگان بزرگ هم که قادر نیستند افزایش قیمت‌ها را به مصرف کنندگان منتقل کنند و با افزایش ۴۰۰ درصدی قیمت گاز نسبت به مدت مشابه سال گذشته رو‌به‌رو شده‌اند، در معرض خطر ورشکستگی هستند. 

«میکا لینتیلا»، وزیر امور اقتصادی فنلاند روز یکشنبه در این باره گفت: صنعت انرژی با فروپاشی مشابه بانک آمریکایی برادران لمان در سال ۲۰۰۸ رو‌به‌روست. فنلاند قصد دارد ۱۰ میلیارد یورو (۱۰ میلیارد دلار) و سوئد ۲۵۰ میلیارد کرون سوئدی (۲۳ میلیارد دلار) ضمانت نقدینگی، برای شرکت‌های نیروی خود فراهم کنند. آلمان که بیش از سایر کشورهای اتحادیه اروپا، به واردات گاز از روسیه وابسته بوده است، یک کمک مالی چند میلیارد دلاری برای شرکت نیروی یونی‌پر عرضه کرده است. از سوی دیگر با وجود تشدید بحران انرژی کارشناسان از شکست کامل تحریم‌های 

ضد روسی سخن می‌گویند. «فرانسوا لنگله»، اقتصاددان مطرح فرانسوی در این باره در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «روسیه از زمان حمله به اوکراین به معنای واقعی کلمه در پول شنا کرده است. مسکو در پایان ماه جولای(9 مرداد)، ۹۷ میلیارد یورو از فروش هیدروکربن‌ها درآمد داشته است. این ۴۰ درصد بیشتر از قبل از جنگ است. مرکز تحقیقات انرژی تخمین می‌زند که کشورهای اروپایی از زمان آغاز جنگ در ۲۴ فوریه(5 اسفند) به پوتین بیش از ۸۶ میلیارد یورو پرداخت کرده‌اند که بیشتر آنها از سوی آلمان هست. یعنی هر ثانیه ۳۷۰۰ یورو. من یک دقیقه و نیم است که صحبت می‌کنم، در این مدت بیش از ۳۰۰ هزار یورو از اروپا به روسیه رفت.»

متحدانِ قربانی!

سونامی بحران انرژی در حالی شرکت‌های اروپایی را یکی پس از دیگری می‌بلعد و مردم بیگناه این قاره را مجبور به تغییر سبک زندگی می‌کند که میلیون‌ها نفر از مردم معتقدند، جنگ اوکراین به آنها ربطی نداشت و آمریکا و رهبرانشان عامل چنین وضعی هستند. مردم اروپا در حالی به سمت زمستان سرد و تاریک در حال حرکتند که هیچ امیدی به وعده‌های آمریکا ندارند و به خوبی می‌دانند که آمریکا به آنها نیز رحم نخواهد کرد. در همین رابطه «دن کوالیک» فعال حقوق بشر و استاد دانشگاه ایالت پنسیلوانیا در آمریکا می‌گوید: «آمریکا در حال استفاده ابزاری از اوکراین است؛ آمریکایی‌ها می‌خواهند که جنگ ادامه پیدا کند و برایشان اصلا مهم نیست که تا آخرین اوکراینی هم کشته شود!» این استاد دانشگاه در توضیح رفتار آمریکا با متحدانش در اروپا به سخنی قابل تامل از هنری کیسینجر وزیر خارجه اسبق آمریکا استناد می‌کند: «کیسینجر می‌گوید دشمن آمریکا بودن می‌تواند خطرناک باشد اما دوست آمریکا بودن مرگبار است.» به گفته این استاد دانشگاه «این سخن کیسینجر در حال رخ دادن است...آمریکا در حال استفاده ابزاری از اوکراین است و واشنگتن هیچ اهمیتی نمی‌دهد که چه اتفاقی برای اوکراینی‌ها بیفتد در واقع آمریکا خیلی هم خوشحال می‌شود که تا آخرین فرد اوکراینی با روسیه بجنگد. مورد اوکراین مثالی از دوستی با آمریکا است....فقط اوکراین نیست. نگاهی به آلمان یا انگلیس بیندازید آنها هم دوست آمریکا هستند، اما نتیجه این دوستی این شده که مردم اروپا زمستان سردی خواهند داشت. از مردم اروپا خواسته‌ شده زغال سنگ و چوب برای زمستان ذخیره کنند؟! اتحادیه‌ها در آلمان اذعان دارند به این که تحریم‌های تحمیلی آمریکا بر آنها صنعت آلمان را نابود خواهد کرد.» 

اظهارات تامل برانگیز همسر زلنسکی

همسر «زلنسکی»، رئیس‌جمهور اوکراین نیز با گلایه از متحدین غربی کشورش گفته: «می‌دانم که اوضاع چقدر بد است. اکنون مردم ما در حال جان دادن هستند شما حساب‌های بانکی خود را چک می‌کنید و پول‌هایتان را می‌شمارید و ما دقیقا همین کار را درباره تلفات شهروندان اوکراینی انجام می‌دهیم.»

افزایش قیمت گاز به بالاترین حد 

 با وجود تشدید بحران انرژی رسانه‌های اروپایی همچنان از ادامه افزایش شدید قیمت گاز در روزهای آتی سخن می‌گویند. روزنامه گاردین به نقل از تحلیلگرانش پیش‌بینی کرده تعطیلی خط لوله روسیه برای مدتی نامعلوم، قیمت گاز را احتمالا به بالاترین حد خود خواهد رساند: «بسیاری از مفسران هشدار داده‌اند بهای انرژی در اروپا که در سال گذشته به دلیل کاهش جریان گاز از روسیه، نزدیک به ۴۰۰ درصد افزایش یافته است، با باز شدن بازارها در روز دوشنبه افزایش بیشتری خواهد یافت. این افزایش پس از آن رخ می‌دهد که مسکو ضرب‌الاجل تعیین شده تا روز شنبه برای از سرگیری جریان گاز از طریق خط لوله نورد استریم ۱ را لغو کرد.»  

 «ناتان پایپر» تحلیلگر نفت و گاز در شرکت سرمایه‌گذاری انگلیسی «اینوستک» نیز گفته: ما در هفته آینده منتظر قیمت‌های بی‌سابقه گاز در سراسر انگلیس و اروپا هستیم، زیرا تاثیر محدودیت‌های طولانی مدت عرضه گاز روسیه با تعطیلی نامحدود خط لوله نورد استریم ۱ از سوی روسیه بروز می‌کند.... با این حال، نکته کلیدی و نگران‌کننده این است که اکنون اواسط تابستان است و با افزایش تقاضا برای گرمایش در زمستان، قیمت‌ها می‌توانند بالاتر روند... جهش بزرگ قیمت در هفته آینده تبعات عمده‌ای بر سقف قیمت انرژی انگلیس و هزینه‌ها خواهد داشت.» افزایش قیمت گاز در اروپا در حالی است که کاخ ریاست جمهوری روسیه نیز تهدید کرده که عرضه کامل گاز روسیه به اروپا از طریق خط لوله نورد استریم یک تا هنگام لغو همه تحریم‌های غرب علیه مسکو در پی آغاز جنگ اوکراین، از سرگرفته نخواهد شد.

نگرانی از بروز آشوب در آلمان

افزایش قیمت انرژی نگرانی‌ها را از بروز آشوب‌های اجتماعی در قدرت‌های بزرگ اروپا مثل انگلیس، فرانسه و آلمان افزایش داده است و روزی نیست که مقامات این کشورها نسبت به خطر بروز آشوب هشدار ندهند. در جدیدترین مورد «اداره فدرال حفاظت از قانون اساسی آلمان» که یک نهاد ضدجاسوسی است، نسبت به بروز تظاهرات گسترده در این کشور به دلیل تورم بالا ابراز نگرانی کرد و آن را غیرقابل مقایسه با ناآرامی‌هایی گذشته دانست. 

 بر اساس گزارش روزنامه «دی ولت» آلمان این نهاد معتقد است که سناریوهای مشابه آنچه که در جمهوری چک در تاریخ ۳ سپتامبر(12 شهریور) به وقوع پیوست در آلمان هم محتمل است. در تظاهرات روز شنبه این کشور اروپای شرقی، هزاران نفر در اعتراضاتی گسترده خواهان استعفای دولت جمهوری چک شدند.رئیس‌بخش منطقه‌ای اداره فدرال حفاظت از قانون اساسی گفت: «ممکن است اعتراضاتی بسیار بزرگ‌تر و گسترده‌تر از آنچه در طول همه‌گیری ویروس کرونا دیدیم، در آینده رخ دهد» وی تاکید کرد آنچه در دو سال گذشته از همه گیری رخ داده در مقایسه با تظاهرات 

پیش رو یک «بازی» است.   دی ولت افزود:« چندین حزب راست و چپ در حال آماده شدن برای برگزاری تظاهرات در پاییز امسال هستند. مخالفان دولت ائتلافی کنونی در حزب «اتحادیه دموکرات مسیحی آلمان» نیز به نظر می‌رسد برای فروپاشی احتمالی دولت آماده می‌شوند.»

کاهش دوباره ارزش یورو

بحران انرژی در اروپا در حالی است که ارزش یورو نیز به صورت روزانه در مقابل دلار آمریکا کاهش پیدا می‌کند. دیروز اعلام شد در پی توقف عرضه گاز از روسیه به اروپا، ارزش یورو در برابر دلار آمریکا به پایین‌ترین حد ۲۰ سال گذشته رسید و این در حالی است که تحلیلگران می‌گویند روند کاهشی با توجه به ادامه بحران انرژی همچنان تداوم دارد. 

خبرگزاری بلومبرگ آمریکا در گزارشی در همین زمینه نوشت: پس از اعلام شرکت دولتی «گازپروم» روسیه در روز جمعه مبنی بر توقف عرضه گاز از خط لوله اصلی نورد استریم به اروپا، کشورهای کلیدی این قاره به رهبری آلمان از در پیش گرفتن اقداماتی با هدف مقابله با بحران هزینه‌های زندگی و قیمت‌ انرژی خبر دادند.  از این رو، یورو به عنوان واحد پول کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز امروز دوشنبه تا 7 دهم درصد درصد کاهش یافت و به ۹۸.۸۳ سنت آمریکا رسید که پایینترین نرخ از سال ۲۰۰۲ به این سو به‌شمار می‌رود. «رودریگو کاتریل» استراتژیست ارزی بانک ملی استرالیا در این خصوص گفت: یورو با توجه به تاثیر کامل قطع عرضه گاز روسیه به اروپا، روند نزولی بیشتری دارد. وی افزود: بدون گاز رشد اقتصادی هم در کار نیست.همزمان تحلیلگران شرکت خدمات مالی و بانکداری گلدمن ساکس پیش‌بینی کرده‌اند که ظرف سه ماه آینده ارزش یورو در برابر دلار آمریکا به ۹۷ سنت می‌رسد. در انگلیس نیز به دنبال تداوم بحران انرژی در انگلیس و ابهام در مورد برنامه اقتصادی نخست‌وزیر آینده این کشور، ارزش پوند به پایین‌ترین سطح از سال ۱۹۸۵ در برابر دلار آمریکا رسید.پوند در معاملات اوایل دیروز (دوشنبه) در آسیا با سه دهم درصد کاهش به ۱.۱۴۷۵ دلار رسید. این پایین‌ترین رقم از سال ۱۹۸۵ است. گفته می‌شود سقوط پوند تا‌اندازه‌ای مرتبط با کاهش ارزش یورو و ین ژاپن در برابر دلار آمریکا است.