سبحان محقق

«رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور ترکیه، برای اینکه قافیه را نبازد و آنکارا را از اتهام زد و بند پنهانی با داعش مبرا کند، ناشیانه دم از «عملیات آزادسازی» زد و مدعی شد: آزادی 49 شهروند ترکیه در موصل نتیجه عملیات موفقیت‌آمیز سازمان اطلاعات ملی ترکیه (میت) بوده است. اردوغان گفت: این عملیات که از قبل طراحی و تمام جزئیات آن به خوبی محاسبه شده بود، با موفقیت اجرا شد و بامداد شنبه پایان یافت.
اما، این ادعا برای هرکسی نامعقول و عجیب بود، چرا که لازمه‌اش نفوذ عوامل اطلاعاتی ترکیه تا صدها کیلومتر داخل خاک عراق آن هم عمق استراتژیک تروریست‌های داعش یعنی شهر موصل بود. مردم از خود می‌پرسیدند عناصر اطلاعاتی ترکیه چطور توانستند این همه نفوذ کنند و دست به عملیات بزنند و پس از آن نیز مشتی زن و کودک آزاد شده را به داخل خاک ترکیه منتقل نمایند؟
مردم با این سوالات کلنجار می‌رفتند که اظهارات همان روز شنبه «احمد داود اوغلو» خیال همه را راحت و ادعای اردوغان را باطل کرد. داود اوغلو ظاهرا بدون آنکه با رئيس‌جمهور هماهنگ کند اصلا به «عملیات آزادسازی» اشاره‌‌ای نکرد و گفت که این 49 تبعه ترک از موصل عراق به سوریه و سپس توسط آژانس اطلاعاتی میت صحیح و سالم به شهر «شانلی اورفا» در جنوب ترکیه منتقل شدند.
این اظهارات داود اوغلو همه چیز را برملا کرد و نشان داد که آزادی شهروندان ترکیه حاصل عملیات دقیق و حساب شده عوامل اطلاعاتی این کشور نبوده، بلکه حاصل بده بستان و توافقات محرمانه‌ای بوده که بین آنکارا و سران داعش صورت گرفت و وقتی بعدها مشخص شد که گروگان‌ها در لحظه آزادی همه شیک‌پوش و مردان کراوات زده بودند، دیگر برای هیچ‌کس شک و شبهه‌ای در مورد یک معامله پنهانی باقی نماند.
اینکه معامله میان آنکارا و داعش چه بوده است شاید اهمیتش کمتر از این باشد که دو طرف در حال حاضر مناسبات پنهانی و نزدیکی با هم دارند. به عبارت دیگر، ترکیه در حال حاضر به دلایلی رابطه‌اش را با داعش حفظ کرده است. شاید یک دلیلش این باشد که در صورت تیره شدن این روابط، اقدامات تروریستی داعش متوجه شهرهای ترکیه بشود و شاید هم درآمدهای سرشار نفتی باشد که داعش این روزها از طریق قاچاق نفت ارزان به آنکارا به دست‌ می‌آورد. موردی که «جان‌ کری» وزیر خارجه آمریکا نیز شنبه گذشته آن را علنی کرده بود.
به هر حال، تا قبل از آزادی گروگان‌ها، کسی نمی‌توانست مناسبات پنهان آنکارا - داعش را به راحتی بپذیرد،‌ اما اکنون انکار این مناسبات دیگر قابل پذیرش نیست که هیچ، اگر در مورد حمایت ترکیه از تروریست‌های فعال در سوریه و عراق هم چیزی گفته شود، افکار عمومی آن را می‌پذیرد.
اظهارات «خالد عیسی» نماینده «حزب اتحاد دموکراتیک سوریه» که جمعه گذشته صورت گرفت، از جمله این خبرهاست. عیسی به شبکه تلویزیونی «روسیا الیوم» گفت: در منطقه «راس العین» (کوبالی) شاهد بودیم که ترکیه مرزهایش را باز کرده و سپس خودروهای زرهی از این کشور وارد خاک سوریه شدند. اکنون (جمعه گذشته) نیز قطاری که از ترکیه آمده در منطقه «سلیم قران» هشت کیلومتری شهر «تل ابیض» (سوریه) متوقف است. این قطار مملو از تجهیزات و مهمات است. عیسی در ادامه گفت: دو شب پیش نیز پنج خودروی زرهی ترکیه وارد (منطقه‌ای در) شمال سوریه شدند و عناصر داعش با کمک این خودروها توانستند در جبهه شرقی راس‌العین پیشروی کنند.حزب اتحاد دموکراتیک از احزاب فعال در منطقه کردنشین سوریه است.
واقعیت این است که ترکیه مثل سایر کشورهای حامی شبه نظامیان مسلح در سوریه، طی سال‌های اخیر در حمایت از داعش و سایر گروه‌ها نقش‌آفرینی می‌کرده است، اما از وقتی که داعش در عراق شهر اربیل را تهدید کرد و در سوریه طی اقداماتی مشکوک سر بریدن خبرنگاران آمریکایی و اتباع انگلیسی را به نمایش گذاشت، سیاست غرب نسبت به داعش یکباره عوض شد؛ اما ترکیه به خاطر منافع خود، مقابل این چرخش 180 درجه‌ای مقاومت می‌کند. داود اوغلو هفته گذشته گفته بود که مبارزه با داعش تا زمانی که «بشار اسد» در قدرت باقی است، بی‌فایده است.
بنابراین، به نظر می‌رسد حمایت آنکارا از داعش و گروه‌های تروریستی در سوریه یک راهبرد درازمدت بوده و آزادسازی گروگان‌ها، موضع دولت آنکارا را نسبت به داعش تغییر نمی‌دهد و ترکیه هم به ائتلاف ضد داعش «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا نخواهد پیوست.