عقل حقیقت اشیاء را درک می‌کند و خوب و بد را از هم تمییز داده و خیر و شر را می‌شناسد. لذا فرمانده است. به انسان فرمان می‌دهد به خیر و نیکی عمل کند، و از شر و بدی بگریزد. به نیروی شهوت و غضب از نظر مقدار، موقعیت و کیفیت دستور و فرمان می‌دهد. وظیفه عقل این است که بین قوای نفسانی داخل انسان عدالت و قسط برقرار کند. لذا گفته می‌شود که در داخل انسان همیشه درگیری و نزاع است. زیرا شهوت و غضب می‌خواهند بی‌نهایت جلو بروند و قوه وهمیه هم زود طراحی و نقشه‌کشی می‌کند و در اختیار این دو قوه قرار می‌دهد.(1)

____________

1- اخلاق ربانی، آیت‌الله شیخ مجتبی تهرانی(ره)، ج 1، ص 127