اشاره:
در طول بیش از 35 سال از تاریخ انقلاب و در مقاطع تاریخی مختلف، امام خمینی(ره) و جانشین بر حق ایشان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای بارها و بارها پرده از چهره پلید دشمنان این نظام برداشته و بر اهمیت شناخت و آگاهی از اهداف آنان تاکید کرده‌اند. گردآوری این نکات و راهکارها در یک مقاله پژوهشی امری است که از هر نظر مفید و قابل استفاده به نظر می‌رسد بر این اساس تصمیم به انتشار مقاله «ضرورت دشمن‌شناسی از دیدگاه امام و رهبری» گرفتیم. متن حاضر نتیجه پژوهش و گردآوری پژوهشگران محترم مؤسسه قدر ولایت است که در اختیار دفتر پژوهش‌های کیهان قرار داده‌اند. دراین مقاله ضمن جمع‌آوری به دسته‌بندی بیانات حضرت امام و مقام معظم رهبری در این زمینه پرداخته شده است و اکنون طی چند شماره تقدیم می‌شود.
دفتر پژوهش‌های کیهان

ضرورت دشمن‌شناسی
1- شناخت دشمن برای دفع او:
ـ باید متوجه باشید. باید شما دشمنانتان را بشناسید. اگر نشناسید، نمی‌‌توانید دفعش کنید.1
2- شناخت ادامه صفوف دشمن در داخل:
ـ دشمن را بشناسید، ادامه صفوف دشمن را در داخل کشور بشناسید، روشهای دشمن را بشناسید، تبدیل شده و ترجمه شدة آن روش‌ها در داخل کشور را هم بشناسید، در داخل دانشگاه، در داخل دبیرستان، در متن جامعه، در فعالیتهای کشور، در مطبوعات و در تبلیغات، ادامة حضور استکبار را بشناسید.2
3- شناخت روشهای دشمن:
ـ ما اگر روشهای دشمن را نشناختیم و مبارزه با دشمن که می‌خواهد ما را نابود کند، به فراموشی سپردیم، بدیهی است که راهی را خواهیم رفت که دشمن می‌پسندد، یعنی راه نابودی، راه ویرانی، راه فساد.3
4- شناخت خصوصیات استکبار:
ـ استکبار را باید بشناسیم، خصوصیات استکبار را باید بدانیم، عملکرد و جهت‌گیری استکبار را باید بدانیم، تا بتوانیم خردمندانه رفتار خودمان را در مقابل او تنظیم کنیم.
5- شناخت صحنه برای برنامه‌ریزی درست:
ـ اگر صحنه را نشناسیم، اگر دوست را نشناسیم، دشمن را نشناسیم، اگر امروز نظام سلطه را نشناسیم، استکبار را نشناسیم، چطور می‌توانیم با حکمت و درایت حرکت کنیم؟ چطور می‌توانیم درست برنامه‌ریزی کنیم؟ لذا باید بشناسیم.4
خصوصیات استکبار جهانی
1- خود برتربینی:
ـ یکی از ویژگی‌های نظام استکبار، خود برتربینی است. وقتی خودشان را محور دانستند، همه چیز را فرع بر خودشان دانستند، یک معادلة غلط و خطرناکی در تعاملات جهانی به وجود می‌آید؛ برای خود حق مداخله در امور بقیه انسان‌ها و ملت‌ها را قائل می‌شود.5
2- حق‌ناپذیری:
ـ خصوصیت و شاخص دیگر استکبار، حق‌ناپذیری است؛ نه حرف حق را می‌پذیرند، نه حق ملت‌ها را می‌پذیرند؛ حق‌ناپذیری مطلق.6
3- مجاز شمردن جنایت:
ـ یکی از شاخص‌های دیگر استعمار و استکبار، این است که جنایت را نسبت به ملت‌ها و نسبت به آحاد بشر مجاز می‌شمرند و اهمیت نمی‌‌دهند.
مثالها:
برخورد مستکبرین با بومیان آمریکا!
بمباران اتمی (سال 1945 میلادی/1324 شمسی) دو شهر ژاپن (هیروشیما و ناکازاکی)!
کشتار در ویتنام!
دستگاه‌های امنیتی و شرکت‌های مزدور امنیتی مثل بلک‌واتر و جنایات آنان در عراق!
جنایات هواپیماهای بدون سرنشین آنان در پاکستان و افغانستان!
بمباران و کشتار در افغانستان!
زندانهای متعدد با شکنجه‌گاه و جنایت فراوان از جمله در زندان گوانتانامو و ابوغریب!
ربودن و اسیر کردن سیاهان و برده‌گیری آنها و انتقال به آمریکا و کشورهای استعمارگر!
حمله به هواپیمای مسافری ایران و نابود کردن قریب سیصد نفر انسان‌های  بیگناه،  بدون عذرخواهی و دادن مدال به فرمانده جنایتکار ناو جنگی!
در اختیار قرار دادن مواد شیمیایی به صدام برای ساخت بمبهای شیمیایی.7
4- فریبکاری و رفتارمنافقانه:
ـ  یکی از خصوصیات استکبار، فریبگری و رفتار است. یعنی پوشاندن لباس خدمت به جنایات خود! و دروغگویی! بزرگ‌ترین جرم استکبار جهانی این است که دروغگویی، فریب، تقلب و باطل‌گرایی را با رفتار خود در دنیا توسعه و رشد می‌دهد و ترویج می‌کند.8
دشمن کیست؟
1- آمریکا:
- آمریکا یک مستکبر به تمام معناست، آمریکایی‌ها نسبت به همه جای دنیا روح استکباری دارند.9
- دشمن دیگر هم، رژیم آمریکاست.10
- امروز دولت و رژیم آمریکا، مظهر کامل استکبار است.11
2- صهیونیستها:
- مسلمانان، از هر ملت و مذهب که هستند، باید بخوبی بدانند که دشمن اصلی اسلام و قرآن کریم و پیامبر عظیم‌الشأن(ص)، ابرقدرتها، خصوصاً آمریکا و ولیدة فاسدش اسرائیل است که چشم طمع به کشورهای اسلامی دوخته.12
- ملت ایران در شناخت دشمن اصلی، اشتباه نخواهد کرد... دشمن اصلی، در مقابل نظام جمهوری اسلامی و ملت ایران، اوّلاً صهیونیست‌ها هستند... سرمایه‌داران صهیونیست، در اطراف دنیا، مخصوصاً در آمریکا و اروپا مشغول فعالیت اند.13
ـ از اوّل انقلاب، دشمنان صف بسته در مقابل انقلاب اسلامی و ملت ایران، صهیونیزم جهانی و استکبار آمریکایی بوده‌اند و هر کسی که دور و بر اینها می‌چرخید و برای آنها کار می‌کرده است.14
3- استکبار جهانی:
- آنچه نقطه مقابل نظام اسلامی است، استکبار است.15
- نظام اسلامی با ملت‌ها طرف نیست، با مردم طرف نیست، با استکبار طرف است.16
- دشمن ما دستگاه عظیم استکبار است که مهمترین تصمیم‌گیرهایش، سرمایه‌داران صهیونیست و کمپانی‌دار‌ها و تراست‌دار‌ها و کارتل‌داران گردن کلفت دنیایند.
- دشمن بیرون این هدف ما عبارت است از نظام سلطة بین‌المللی؛ یعنی همان چیزی که به او می‌گوییم استکبار جهانی.17
- امروز مظهر این دشمنی عبارت است از شبکة صهیونیسم جهانی و دولت کنونی ایالات متحده آمریکا.18
- دشمن نظام جمهوری اسلامی کیست؟ دولت‌های مستکبر، سرمایه‌دارهای صهیونیست، دشمنان بشر، دستگاه‌های جاسوسی غدّار و سفّاک.19
4- همکاران داخلی دشمنان:
ـ همکاری با دشمن نادشمنی است، البته دشمنی با شخص نیست؛ دشمنی با یک مسئول یا یک جمع مسئول نیست؛ دشمنی با مصالح ملت است.20
ـ ناتو و مرتجعان منطقه.21
علل دشمنی‌ها
1- علل این دشمنی‌ها مواردی است که عرض می‌کنم:
- در درجه اوّل مسأله تفکیک نشدن دین از سیاست و از صحنة زندگی است.
- تأثیرناپذیری از خواست قدرتهای بزرگ است.
- حمایت معنوی و سیاسی جمهوری اسلامی از همه کسانی است که در راه اسلام و حاکمیت اسلام تلاش می‌کنند.
- یکی دیگر از مسائلی که دشمن را خشمگین می‌کند، دفاع از ملتهای مسلمان است.
- از دیگر مسائلی که دشمن استکباری را نسبت به جمهوری اسلامی خشمگین می‌کند، این است که ما با تحمیل فرهنگ غرب بر ملتهای مسلمان، مخالفیم.22
2- ایمان:
چیزی که ایران اسلامی کارخانة منحصر به فرد آن را در درون خود داشته است، ایمان است. دشمنان ما هم از این کارخانه می‌ترسند و از این تولید واهمه دارند؛ بقیه حرفها، دروغ و بهانه و تزویر است.23
3- منابع و موقعیت خاص ایران:
- ایران جای حسّاسی است، سرشار از منابع غنی است؛ سرشار از ثروت است؛ سرشار از ثروت فرهنگی است و موقعیت بسیار مهم سوق‌الجیشی دارد؛ لذا به این آسانی دلشان نمی‌‌آید که از آن دست بکشند. تلاش می‌کنند که برگردند و مجدداً سلطه پیدا کنند.24
- به خاطر این است که پایگاه عظیم اقتصادی و سیاسی و نظامی آمریکا در ایران- که آن را پیش‌بینی کرده و ترتیب داده بود- از دستش رفته است.25
4- استقلال‌طلبی ملت ایران در پناه دین:
- عامل اصلی این دشمنی‌ها، عبارت از این بود که ملت ایران در عمل و زبان به همه نشان داد و گفت که می‌خواهد زیر بار سلطة بیگانگان نباشد.26
- ملت ایران در انقلاب خود یک حرف بزرگ زد و آن حرف این بود که ایران و ایرانی نمی‌‌خواهد زیر بار سلطة بیگانگان برود.27
- این دشمنی‌ها با نظام جمهوری اسلامی، این بی‌انصافی‌ها، این غرض‌ورزی‌ها، همه به خاطر این است که ملت ایران، راه استقلال در سایة حاکمیت قانونی الهی را بر گزیده و حاضر نیست که در مقابل آنها به زانو درآید و اظهار ضعف کند.28
- همة این جنجال‌ها و بداخلاقی‌های جهانی که می‌بینید، به خاطر این استقلال است.29
5- ترسیدن دشمن از اسلام ناب و فراگیر شدن آن:
ـ در هر نقطه‌ای از دنیای اسلام مسلمانی زندگی می‌کرد، اگر کسی می‌رفت، می‌دید نام امام، نام انقلاب، معارف انقلاب و شعارهای انقلاب در آن جا مطرح است؛ این استکبار را ترساند. دشمنی‌ها با ما به خاطر این است.30
6- رسیدن ملت به قلّة عظیم زندگی مدنی:
ـ علت دشمنی‌ها، همین است. آنها از این که یک کشوری، یک ملتی، با تمسّک به اسلام بتواند به این قلّة عظیم زندگی مدنی و افتخارات تمدنی خود برسد، نگرانند؛ چون می‌دانند این بهترین مروّج اسلام و بهترین مروّج معنویت است که جلوی زیاده‌خواهی‌ها و زیاده‌خواری‌های آنها گرفته خواهد شد.31
7- بلند کردن پرچم بیداری اسلامی:
- علت این دشمنی‌ها را می‌دانیم، چون جمهوری اسلامی پرچم بیداری ملتهای مسلمان را در دست گرفته، چون جمهوری اسلامی، ملت‌ها و دولت‌ها را به اتّحاد و عزّت دعوت می‌کند. 32
- دشمنی آنها با جمهوری اسلامی به خاطر این است که پرچم اسلام را بلند کرد، ملت را امیدوار کرد.33
8- پایبندی به ارزش‌های الهی:
ـ دشمنی‌ها به خاطر پایبندی به ارزش‌های الهی است. در دنیا، اساس دشمنی جبهة ضداسلام با جمهوری اسلامی، مسأله ایمان این نظام و این جمهوری و این ملت به ارزش‌های الهی است.34
9- تسلیم نکردن ملت به دشمنان:
ـ با نظام جمهوری اسلامی ایران هم بد و دشمن‌اند؛ چون نظام جمهوری اسلامی و مسئولان آن حاضر نیستند ملت ایران را تسلیم آنها کنند؛ آنها این را می‌خواهند.35
10- حرکت مقتدرانه ملت:
ـ دشمنی آمریکا و استکبار با ایران اسلامی به خاطر حرکت قدرتمندانة مردمی است؛ چون ایمان مردم، علاقة مردم به استقلال و اطمینان به نفس مردم، به ضرر آنهاست.36
11- رشد و استقلال علمی:
ـ برای ملت ایران که خود از درون می‌جوشد، ابتکار می‌کند، نوآوری می‌کند، خودش خلاقیت و تولید می‌کند، موجب قطعِ وابستگی است. استکبار جهانی و دشمنان ملت ایران، با این دشمن اند.37
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
1 - حضرت امام‌خمینی(ره)، صحیفه امام، ج 12، ص 463.
2 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با دانش‌آموزان، به تاریخ 9/8/1375.
3 - همان.
4 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با فرماندهان بسیج سراسر کشور، به تاریخ 29/8/1392.
5 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با فرماندهان بسیج سراسر کشور، به تاریخ 29/8/1392.
6 - همان
7 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با فرماندهان بسیج سراسر کشور، به تاریخ29/8/1392.
8 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با کارگزاران، به تاریخ  19/9/1375.
9 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با دانش آموزان، به تاریخ 12/8/1388.
10 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با بسیجیان، به تاریخ  30/8/1375.
11 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با دانش‌آموزان، به تاریخ 14/8/1376.
12 - حضرت امام خمینی(ره)، صحیفه امام، ج 19، ص 28.
13 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با بسیجیان، به تاریخ 30/8/1375.
14 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با مردم سمنان، به تاریخ 17/8/1385.
15 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با فرماندهان بسیج سراسر کشور، به تاریخ 29/8/1392.
16 - همان.
17 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با مردم در حرم رضوی، به تاریخ 1/1/1386.
18 - همان.
19 - همان
20 - حضرت امام خامنه‌ای، نماز عید فطر، به تاریخ 7/10/1379.
21 - حضرت امام خامنه‌ای، مراسم بیعت کارگران سراسر کشور، به تاریخ 5/4/1368.
22 - حضرت امام خامنه‌ای، خطبه‌های نماز جمعة تهران، به تاریخ 14/13/1372.
23 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با دانشجویان دانشگاه‌های ارتش، به تاریخ 22/6/1383.
24 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با پاسداران در روز پاسدار، به تاریخ 20/9/1377.
25 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با بسیجیان، به تاریخ 30/8/1375.
26 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با مردم، به تاریخ 13/11/1378.
27 - همان.
28 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با نیروهای شرکت‌کننده در مانور طریق‌القدس، به تاریخ 3/2/1376.
29 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با مردم قم، به تاریخ  19/10/1383.
30 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با علمای کرمان، به تاریخ 11/2/1384.
31 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با کشاورزان، به تاریخ14/10/1384.
32 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با مسئولان، به تاریخ 16/1/1389.
33 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با کارگزاران، به تاریخ13/8/1384.
34 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با مردم اصفهان، به تاریخ 26/8/1389.
35 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با مردم پاکدشت، به تاریخ 10/11/1383.
36 - حضرت امام خامنه‌ای، دیدار با مردم رفسنجان، به تاریخ 18/3/1384.
37 - حضرت امام خامنه‌ای، در مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام(ره)، به تاریخ 14/3/1387.