سرویس سیاسی-

 

ترافیک دیپلماتیک در تهران همچنان ادامه دارد؛ این بار قرار است رؤسای جمهوری اسلامی ایران، روسیه و ترکیه در ادامه روند تنش زدایی در منطقه و رایزنی درباره بحران سوریه، بعد از دو سال وقفه امروز سه شنبه ۲۸ تیرماه در نشست تهران حضور یابند.

نمایندگان ایران، روسیه و ترکیه به عنوان کشورهای ضامن آتش بس در سوریه، از اواخر سال ۲۰۱۶ تاکنون ۱۸ بار مذاکرات آستانه را با هدف بررسی مسائل بشردوستانه، تقویت اعتماد و هماهنگی برای انجام اقداماتی در راستای توسعه روند صلح و حل و فصل بحران سوریه برگزار کرده‌اند.

در کنار برگزاری ۱۸ دور نشست در چارچوب روند آستانه، تاکنون ۶ نشست سران ضامن آستانه با حضور رؤسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه برگزار شده است؛ نشست سوچی (اول آذر 96)، نشست آنکارا (15 فروردین 97)، نشست تهران (16 شهریور 97)، نشست سوچی (25 بهمن 97)، نشست آنکارا (25 شهریور 98) و نشست فوق‌العاده و مجازی به میزبانی تهران (11 تیر 99)

امروز سه‌شنبه ۲۸ تیرماه قرار است نشست هفتم سران روند آستانه با حضور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور ایران، رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه و ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه برگزار شود.

تهران؛ کانون رایزنی‌های سیاسی و اقتصادی منطقه

این نشست در حالی برگزار می‌شود که سفر 4 روزه جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا به منطقه شنبه 25 تیرماه به پایان رسید؛ سفری که به زعم کارشناسان و تحلیلگران داخلی و خارجی صرفاً نمایش ناتوانی آمریکا در مقابله با ایران و جریان مقاوت بود و در موضوعاتی مانند حل بحران انرژی غرب، اجماع‌‌سازی منطقه‌ای و عادی‌‌سازی روابط میان سعودی و رژیم صهیونیستی هم دستاوردی نداشت.

از سوی دیگر جمهوری اسلامی ایران در دولت سیزدهم با تمرکز 

بر تقویت و توسعه دیپلماسی منطقه‌ای، مناسبات اقتصادی و تجاری خود با همسایگان و کشورهایی که جزو شرکای راهبردی ایران هستند مانند چین، روسیه و ونزوئلا افزایش داده است. همین تغییر ریل دیپلماسی باعث افزایش توان تاب‌آوری جمهوری اسلامی ایران در برابر غرب و کند شدن تیغ تحریم‌ها علیه ایران شده است.

نکته مهم آنکه ایران و شرکای راهبردی‌اش با روی کار آمدن دولت سیزدهم، همگرایی در عملیاتی کردن یک هدف مشترک را از سر گرفته‌اند؛ مقابله با تحریم و یک‌جانبه گرایی آمریکا.

بر همین اساس بود که «دیمیتری پسکوف» سخنگوی کاخ کرملین، روز دوشنبه درخصوص سفر پوتین به ایران گفت دو کشور توانایی بالایی برای همکاری در راستای کاهش اثرات تحریم‌های تحمیلی علیه خود دارند.

سخنگوی کاخ کرملین تأکید کرد: «روسیه و ایران زمینه همکاری برای کاهش پیامدهای تحریم‌ها دارند. ایران بیش از یک دهه است که تحت تحریم بوده و علی‌رغم محدودیت‌ها با تحریم‌ها سازگار شده و دست به توسعه و بهبود رفاه مردم خود زده است. روسیه نیز به تحریم‌ها عادت کرده است. اکنون فکر می‌کنم ما فرصتی برای ایجاد همکاری‌های دوجانبه داریم که به ما امکان می‌دهد آسیب‌های ناشی از این تحریم‌ها را کاهش دهیم.»

بایدن در سفر اخیر خود به منطقه ضمن آنکه بر نقش داشتن آمریکا در منطقه و اتخاذ دیپلماسی در قبال ایران تاکید داشت اما روی دیگر ادبیات او تهدید علیه ایران و شرکای راهبردی‌اش بود به ویژه آنجا که در نشست جده گفت «اجازه ایجاد خلأ قدرت در خاورمیانه را نخواهیم داد تا ایران، روسیه و چین آن را پر کنند.»

امضای توافقنامه میان آمریکا و رژیم صهیونیستی و تهدید ایران در آن، رونمایی از سلاح لیزری برای مقابله با تهدید پهپادهای ایرانی، ادعاهای تهدیدآمیز علیه ایران، بیانیه ضدایرانی آمریکا و عربستان و تأکید بایدن بر اینکه «آمریکا تعهد دارد که در برابر تهدیدات ایران، به عربستان کمک کند» و... بخشی از اقدامات و ادبیات تهاجمی بایدن در سفر چهارروزه خود به منطقه است. رئیس‌جمهور آمریکا در دیدار با مقامات اسرائیل «توسل به زور» و «افزایش فشار» را یکی از گزینه‌های مقابله با ایران عنوان کرد و در کنفرانس خبری مشترک با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی مدعی شد که ایالات‌متحده تا ابد منتظر پاسخ ایران در رابطه با بازگشت به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ نخواهد ماند.!

حالا و در این شرایط؛ 1) شکست سفر بایدن به منطقه 2) تغییر ریل دیپلماسی در ایران و توسعه و تقویت روابط با همسایگان و 3) ادامه مواضع تهدیدآمیز آمریکایی‌ها علیه ایران، تهران بازهم کانون رایزنی‌های سیاسی و اقتصادی منطقه قرار گرفته است.

اهمیت نشست سه جانبه 

رئیسی-پوتین و اردوغان

 از نگاه رسانه‌های خارجی

در این راستا، خبرگزاری فرانسه در گزارشی به دیدار مهم و سه جانبه رؤسای جمهور ایران، روسیه و ترکیه به میزبانی آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در تهران که قرار است روز سه شنبه برگزار شود پرداخت.

در این گزارش آمده است، درحالی‌که جنگ در اوکراین ادامه دارد، «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه فردا به تهران سفر می‌کند تا با همتایان ایرانی و ترکیه‌ای خود درباره بحران سوریه رایزنی کند.

تهران، مسکو و آنکارا طی سال‌های گذشته به عنوان بخشی از روند صلح آستانه برای حل و فصل بحران 11ساله سوریه با یکدیگر دیدار و رایزنی کرده‌اند.

هر سه کشور در سوریه دارای منافع هستند؛ ایران و روسیه حامی دولت قانونی دمشق و ترکیه از مخالفان بشار اسد هستند.

خبرگزاری فرانسه با این مقدمه افزود، نشست روز سه شنبه از این جهت اهمیت دارد که دولت ترکیه و رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور این کشور در تدارک آغاز یک عملیات ویژه نظامی در مناطق شمالی سوریه است.

دولت ایران که میزبان این نشست است پیش از این درباره هرگونه تنش زایی با آغاز این عملیات و افزایش بی‌ثباتی در سوریه هشدار داده است.

براساس این گزارش، دیدار روز سه شنبه همچنین باعث خواهد شد که اردوغان اولین دیدار چهره به چهره خود را با رئیس‌جمهور روسیه از زمان آغاز عملیات ویژه نظامی مسکو در اوکراین برگزار کند.

رئیس‌جمهور ترکیه پیش از این بارها خواستار دیدار با پوتین برای کمک به حل و فصل تنشهای جهانی از زمان آغاز جنگ در اوکراین بوده است.

دفتر ریاست جمهوری ترکیه روز یکشنبه خبر داد که رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه درصدد است تا در جریان سفر دو روزه خود به تهران که فردا و پس فردا خواهد بود با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه دیدار دوجانبه داشته باشد.

«ولادیمیر سوتینکوف»

یک تحلیلگر روس در این زمینه به خبرگزاری فرانسه گفته، نشست روز سه شنبه در تهران تصادفی نیست و برنامه‌ریزی شده است.

ترکیه همزمان با عملیات ویژه نظامی روسیه در اوکراین قصد انجام یک عملیات ویژه در سوریه را دارد.

«سینان اولگن»، محقق مدعو در موسسه کارنگی اروپا که در سیاست خارجی ترکیه تخصص دارد، می‌گوید که آنکارا پیش از آغاز عملیات خود، خواهان متقاعد کردن مسکو و ایران است.

وی گفت: «این مسئله مهم است چرا که دو منطقه هدف بالقوه ترکیه تحت کنترل روسیه است و ترکیه می‌خواهد از حریم هوایی استفاده کند تا خطرات این عملیات را به حداقل برساند.»

وی تاکید کرد که اردوغان در این نشست به دنبال دریافت چراغ سبز از تهران و مسکو برای نبرد با شبه نظامیان کرد در مناطق شمالی و شمال شرقی سوریه است.

این درحالی‌است که روسیه پیش از این ابراز امیدواری کرده است که ترکیه از آغاز یک تهاجم دیگر در خاک سوریه صرف نظر کند.

ایران نیز که حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه خود را اخیراً به آنکارا اعزام کرده بود خواستار چنین چیزی است و ضمن به رسمیت شناختن نگرانی‌های امنیتی ترکیه خواستار توقف این عملیات است.

خبرگزاری فرانسه در پایان نوشت، این سه کشور که دیدگاههای متفاوتی درباره سوریه دارند قصد دارند در نشست تهران دیدگاههای خود را هماهنگ کنند تا از تنش و بی‌ثباتی بیشتر در منطقه جلوگیری 

کنند.

 

علاوه‌بر خبرگزاری فرانسه، وال استریت ژورنال هم در گزارشی نوشت: «آقای پوتین به دنبال تحکیم روابط روسیه و ایران به‌عنوان یکی از دشمنان آمریکا است. کشوری که همانند روسیه هدف تحریم‌های آمریکا قرار گرفته و به یکی از شرکای تجاری و نظامی کلیدی مسکو تبدیل شده است. به گفته مقامات اطلاعاتی آمریکا، در ماه‌های ژوئن و جولای مقامات روسیه به ایران سفر کرده‌اند تا از پهپادهای تهاجمی ساخت این کشور بازدید کنند». با وجود طرح این ادعا از سوی آمریکا، وزیر امور خارجه ایران در گفت‌وگو با همتای اوکراینی، ادعای واشنگتن را رد کرد.

در این گزارش آمده است، دیدار پوتین با اردوغان نیز در شرایطی انجام می‌شود که ترکیه توانسته نقش حیاتی میانجی را در جنگ اوکراین برای خود بتراشد. ترکیه به‌عنوان یکی از اعضای ناتو، پیش از شروع جنگ اوکراین بر سر تقویت روابط با مسکو با واشنگتن درگیر شده بود و پس از شروع جنگ با وجود محکوم کردن آن و فروش پهپاد به اوکراین، از تحریم‌ها علیه مسکو تبعیت نکرد.

نیویورک تایمز هم در گزارشی نوشت: ایران که یک متحد دیرپای روسیه در رویارویی با غرب بوده، اکنون به دلیل جنگ در اوکراین، حتی نقش کانونی‌تری هم در دیپلماسی پوتین پیدا کرده است. پوتین در ترکمنستان به ابراهیم رئیسی گفت: «روابط ما واقعاً از سرشتی عمیق و راهبردی برخوردار است» و اشاره کرد که تجارت میان دو کشور در سال گذشته، ۸۱ درصد رشد کرده است.

این روزنامه آمریکایی نوشت: قرار است در ماه سپتامبر و در اجلاس سران در ازبکستان، ایران به گروه چندجانبه امنیتی سازمان همکاری‌های شانگهای بپیوندد که روسیه و چین هم عضو آن هستند.

امیرعبداللهیان تشریح کرد؛

دستورکار نشست سران روند آستانه در تهران

حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگویی در‌باره هفتمین نشست سران روند آستانه در تهران گفت: نشست در شرایطی برگزار می‌شود که هدف مهم فرمت آستانه که کاهش تنش در مناطق درگیری در سوریه بود را بتوانیم تثبیت کنیم.

وی افزود: در جریان سفری که اخیراً به آنکارا و دمشق داشتم حامل پیام رئیس‌جمهور بودم که بتوانیم بحرانی که اکنون در حوزه امنیتی بین ترکیه و سوریه به وجود آمده را مدیریت کنیم. طرف ترک از احتمال وقوع عملیات نظامی تا عمق ۳۰ کیلومتری مرز سوریه صحبت می‌کند و ما تلاش کردیم از مسیر سیاسی این بحران و نگرانی امنیتی ترکیه برطرف شود.

رئیس‌دستگاه دیپلماسی یادآور شد: طبعاً در این شرایط حساس یکی از موضوعات در دستورکار این است که به جای توسل به جنگ و آوارگی بیشتر موج جدیدی از مردم سوریه بتوانیم از مسیر سیاسی به حل و فصل این موضوع هم کمک کنیم.

وزیر خارجه بیان کرد: بازگشت آوارگان سوری به منازل و شهرهای خودشان، کمک به صلح و ثبات و امنیت در سوریه از جمله موضوعاتی است که در دستورکار این نشست سه جانبه قرار دارد.

وزیر خارجه سوریه به تهران می‌آید

خبرگزاری اسپوتنیک هم در خبری اعلام کرد که همزمان با برگزاری نشست سه جانبه ایران، روسیه و ترکیه درباره حل سیاسی بحران سوریه، فیصل مقداد،

وزیر خارجه سوریه امروز (سه‌شنبه) به تهران سفر خواهد کرد.