kayhan.ir

کد خبر: ۲۴۵۴۶۲
تاریخ انتشار : ۲۲ تير ۱۴۰۱ - ۱۸:۴۳

ســودی که آمریکا از جنگ اوکرایــن می‌برد؟

 
 
اشاره: بامداد پنج‌شنبه (5 اسفند 1400) به وقت مسکو‌، پوتین فرمان حمله سراسری را به اوکراین صادر کرد. در مورد ریشه‌های این جنگ و دلایل داخلی‌، منطقه‌ای و بین‌المللی آن طی 4 ماه گذشته تحلیل‌های متفاوتی صورت گرفته است. برخی دلیل اصلی جنگ را ناشی از موقعیت ژپوپلیتیک اوکراین و تلاش ناتو برای بسط نفوذ خود در شرق اروپا از طریق این کشور می‌دانند. بر مبنای این تحلیل اوکراین به حائلی بین روسیه و ناتو تبدیل شده بود و برای روسیه قابل پذیرش نبود که اوکراین عضو ناتو شود. برخی نیز رویای پوتین در بازگشت روسیه به شکوه امپراتوری شوروی را دلیل این جنگ می‌دانند. اما هر چه درباره دلایل شروع جنگ بین کارشناسان اختلاف نظر وجود داشته باشد درباره تبعات این جنگ به خصوص بر بحران اقتصادی و افزایش تورم در اروپا و آمریکا بین کارشناسان اجماع نظر وجود. بار این وجود تحلیلی نیز وجود دارد که بر این باور است دولت آمریکا منافع سرشاری در ادامه این جنگ ویرانگر دارد. خبرگزاری ایرنا در گزارشی به این موضوع پرداخته است.
 سرویس خارجی کیهان
 
افزایش تاریخی صادرات گاز آمریکا به اروپا
اوکراین پنجمین ماه جنگ را می‌گذراند و در چشم‌اندازش هنوز اراده و نشانه‌ای برای پایان آن دیده نمی‌شود. این جنگ که برخی در مورد «طولانی و فرساینده» شدنش هشدار می‌دهند در حالی ادامه دارد که سود قابل توجهی را عاید شرکت‌های آمریکایی فعال در زمینه گاز، گندم و تسلیحات کرده است. رسانه‌ها اخیرا گزارش داده‌اند که صادرات گاز آمریکا به اروپا برای نخستین بار از روسیه پیشی گرفته است. «فاتح بیرول» مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی چند روز پیش در توئیتی به کاهش صادرات گاز روسیه به اروپا اشاره کرد و گفت برای اولین بار صادرات گاز مایع آمریکا به اروپا از کل صادرات گاز روسیه به این اتحادیه بیشتر شده است.انتشار این خبر بار دیگر «فرصت جغرافیایی- اقتصادی» را یادآوری کرد که جنگ اوکراین در اختیار آمریکا قرار داده است؛ بهره‌مندی از بازار اروپا به‌ویژه در زمینه گاز.
اتحادیه اروپا در واکنش به جنگ اوکراین در ۲۴ فوریه (۵ اسفند) مجموعه‌ای از تحریم‌ها را علیه روسیه اعمال کرد. البته در نخستین بسته‌های تحریمی با توجه به وابستگی شدید این اتحادیه به مسکو در زمینه انرژی خبری از تحریم در این زمینه نبود. اروپا مقصد نیمی از صادرات نفت و ۸۰ درصد صادرات گاز و یک چهارم صادرات زغال‌سنگ روسیه بود. با طولانی شدن جنگ و بسته‌های تحریمی متعددی که این نهاد ۲۷ عضوی علیه روسیه به تصویب رساند، نوبت به تصمیم‌گیری در مورد بخش انرژی فرا رسید. در بسته ششم تحریم‌ها، حذف تدریجی واردات نفت از روسیه لحاظ شده بود. اروپا در نظر داشت برای مواجهه با فصل سرد، ذخایر گازی در انبارهای زیرزمینی خود را به ۹۰ درصد ظرفیت برساند اما اقدام متقابل مسکو در کاهش صادرات گاز به برخی کشورها و متوقف ساختن کامل آن در برخی دیگر، پیش‌بینی‌ها را نقش بر آب کرد. روسیه قبل از تحریم‌های غرب، سالانه ۱۵۰ میلیارد متر مکعب گاز از طریق خطوط لوله و ۱۴ تا ۱۸ میلیارد متر مکعب گاز مایع به اروپا صادر می‌کرد که معادل ۴۵ درصد از گاز مصرفی اتحادیه اروپا بود. امروز اروپا که نگران کمبود سوخت در فصل سرمای پیش روست، ناچار شده تا برای جایگزینی انرژی روسیه به متحد تاریخی خود رو کند. همین نیاز، فرصت راهبردی کم‌نظیری را از آن آمریکا کرد تا صادرات گاز مایع را با بهایی بیشتر به اروپا افزایش دهد. آمریکا که در سال گذشته سهمی ۶.۶ درصدی در واردات گاز اروپا داشت، تنها در ماه گذشته حدود ۵ میلیارد مترمکعب گاز تحویل اروپا داده است. این در حالی است که در فروردین ماه امسال قیمت گاز طبیعی آمریکا به بالاترین سطح خود در بیش از ۱۳ سال گذشته رسید. به این ترتیب گاز آمریکا به بهایی قابل توجه به اتحادیه اروپا فروخته می‌شود.
فروش گندم آمریکا به اتحادیه اروپا
اما گاز تنها بازار پرمنفعت جنگ اوکراین برای آمریکا محسوب نمی‌شود؛ بازار دیگر خوراکی و به‌ویژه بازار فروش گندم است. روسیه و اوکراین تا پیش از جنگ به ترتیب نخستین و پنجمین صادرکننده گندم در جهان محسوب می‌شدند. اما تحریم‌های اقتصادی وضع شده علیه روسیه و نیز درگیری‌ها در اوکراین به کاهش صادرات این دو کشور و در نتیجه افزایش بی‌سابقه بهای گندم منجر شد. به‌طوری که بهای این غله از ۲۰۰ یورو در هر تن در‌آوریل ۲۰۲۱ (فروردین 1400) به ۴۰۰ یورو در سال جاری میلادی رسیده است.
روزنامه فرانسوی «لو فیگارو» در گزارشی با اشاره به منفعت آمریکا از بازار مواد غذایی و غلات تحت تاثیر جنگ اوکراین، به نقل از وزارت کشاورزی آمریکا عنوان کرد: تقاضای خرید اتحادیه اروپا همچنان بالاست و این قاره نمی‌تواند نیاز خود را از واردات از طریق اوکراین تامین کند. به این ترتیب آمریکا دومین صادرکننده گندم جهان، بیشترین پاسخ را به نیاز اروپا خواهد داد. به این ترتیب فروش گندم به اروپا با قیمت جدید نیز سود کلانی را عاید آمریکا خواهد کرد که روسیه را مسبب بروز بحران غذایی فعلی در سطح جهان می‌داند. ادعایی که از سوی مسکو رد و عامل وضعیت موجود، تحریم‌های اقتصادی اعمال شده از سوی غرب معرفی می‌شود.جنگ اوکراین و تبعات بی‌پایان آن، به بروز بحران غذایی گسترده در جهان منجر شده است. در هفته‌های گذشته برخی منابع هشدار دادند که با ادامه یافتن بحران، در ماه‌های آتی در برخی کشورهای آفریقایی و خاورمیانه با وابستگی شدید به واردات گندم از روسیه و اوکراین، وضعیت قحطی 
اعلام شود.
بازار پرسود تسلیحات
پیش‌تر جو بایدن رئیس‌جمهوری آمریکا، گفته بود: هزینه این جنگ (اوکراین) ارزان نیست اما تسلیم شدن در برابر تهاجم، هزینه سنگین‌تری دارد. نشریه فرانسوی‌زبان «لو‌تان» سوئیس در گزارشی با موضوع نفع جنگ اوکراین برای آمریکا در زمینه سلاح، به این اظهارات اشاره کرد و نوشت: بایدن می‌داند چه عباراتی را برای توجیه افزایش قابل توجه کمک‌ها به اوکراین به‌ویژه در زمینه تحویل سلاح به این کشور به‌کار برد و این در حالی است که واشنگتن سود اقتصادی آشکاری از این درگیری می‌برد.
لو فیگارو نیز در مورد سود آمریکا از فروش اسلحه در بازار اروپا در گزارشی این سؤال را مطرح کرد که «کدام کشور جز آمریکا با دارا بودن بزرگ‌ترین ارتش می‌تواند به نیاز تسلیحاتی قاره کهن که با جنگی در پشت دروازه‌های خود مواجه است، پاسخ گوید؟» اولاف شولتس صدراعظم آلمان پیش‌تر در اظهاراتی گفته بود «حمله به اوکراین ما را وارد مرحله تازه‌ای کرد»، مسئله‌ای که افکار عمومی را برای اقدام دولت در اختصاص یکصد میلیارد یورو برای مدرن‌‌سازی ارتش توجیه کرد. این گزارش حاکی است: با وجود آنکه اروپا از صنایع دفاعی متنوع و متعددی برخوردار است، باز هم کشورهای اروپایی برای تامین نیاز خود رو به سوی آمریکا دارند. به‌عنوان مثال، جنگ اوکراین آلمان را واداشت تا جنگنده‌های رادارگریز اف ۳۵ آمریکایی خریداری کند. به گزارش رادیو آلمان، پس از سالها انتقاد مبنی بر اینکه آلمان به‌اندازه کافی بار مالی ناتو را بر دوش نمی‌کشد، شولتس وعده داده است که سالانه بیش از دو درصد از تولید ناخالص داخلی آلمان را صرف امور دفاعی کرده و حتی از هدف دو درصدی ناتو پیشی بگیرد.«سریل بره» مدرس دانشگاه علوم سیاسی پاریس، تقویت تسلیحاتی اروپا را نکته مثبتی می‌داند اما تفکر «ناتویی» آن را که سبب رویکرد کشورهای اروپایی به آمریکا شده امری منفی برای استقلال راهبردی اروپا معرفی می‌کند. پیش‌تر نیز «گلن‌گرینوالد» روزنامه‌نگار آمریکایی با توجه به تلاش کاخ سفید برای طولانی کردن مدت جنگ اوکراین گفته است که این بحران تنها به نفع صنایع نظامی آمریکاست. وی به شبکه فاکس نیوز گفت: آشکار است که این درگیری تنها به نفع بخش کوچکی از شهروندان در واشنگتن، صنایع تولید تسلیحات و کارکنان بخش امنیتی است که از این‌گونه رخدادها، درآمد و قدرت به دست می‌آورند. گرینوالد می‌افزاید:« این بازار تازه برای کارخانه‌های تسلیحاتی آمریکا درست در هنگامی ایجاد می‌شود که صنایع نظامی، رونق خود را از دست داده و نیروهای ارتش از عراق و افغانستان بیرون آمده‌اند.»
به هر روی واشنگتن با کمک به اروپاییان برای استقلال از روسیه، هژمونی خود را تقویت و سود کلانی را از بازار اروپا روانه شرکت‌های آمریکایی کرده است. اما نفع آمریکا از جنگ اوکراین که پنجمین ماه خود را می‌گذراند به حوزه اقتصاد و بازار اروپا منحصر نمی‌شود. روزنامه لوفیگارو در گزارشی افزایش قدرت نرم آمریکا در شرق و غرب اروپا را یکی دیگر از منافع جنگ اوکراین برای واشنگتن خواند.
هرچند که روسیه دلیل حمله به اوکراین را نگرانی‌ها از گسترش «سازمان آتلانتیک شمالی» (ناتو) عنوان کرد، اما آنچه در حقیقت و در نتیجه روشن ‌شدن آتش جنگ رخ داد، قدرت گرفتن بیش از پیش این سازمان بود. سازمانی که تقویت آن به معنای افزایش قدرت و حضور نظامی آمریکاست. تا پیش از جنگ اوکراین بسیاری از سیاستمداران در مورد ضرورت وجود ناتو با توجه به پایان یافتن دوران جنگ سرد، ابراز تردید می‌کردند. امروز اما کشورهایی چون سوئد و فنلاند که در پیشینه تاریخی خود به موضع بی‌طرف خود مفتخر بودند برای پیوستن به این سازمان تلاش می‌کنند. از سوی دیگر کشوری چون فرانسه که سالهاست بر ضرورت تشکیل ارتش مستقل اروپایی تاکید می‌کرد با بروز جنگ اوکراین و گرایش متحدانی چون آلمان به سمت آمریکا، کمابیش از اصرار خود دست کشیده و عملا تشکیل ارتش مستقل اروپایی زیر سایه قدرت‌گیری ناتو به حاشیه کشیده شده است.