فضای مجازی و سایبری با خدماتی که ارائه می‌دهد، فقط بستر سرگرمی، اطلاع‌رسانی و خدمات نیست بلکه بستر جنگ شهودی و جنگ روایت‌هاست. با بررسی مشخصات و داده کاوی می‌بینیم عمده پلتفرم‌ها برضد مردم ما و حاوی محتواهای یاس‌آور، ناامید‌کننده که مردم را به سمت خود تحقیری هدایت می‌کند.

از دو عامل در جنگ شناختی برای این جنگ شهودی برای یاس و ناامیدی مردم استفاده می‌کند 1. بمباران اطلاعاتی اخبار منفی‌، جعلی 

2. تصویر ‌سازی غلط با تحریم‌های مغرضانه در پلتفرم‌های تصویر محور است.

در سال‌های اخیر محتواهای تصویری استقبال شده است، علت این رویه هم تاثیر تصویر‌سازی بر قسمت تصویری ذهن است که محل احساسات انسان است.

بر اساس نظرسنجی انجمن سلطنتی انگلیس در سال ۲۰۱۷ از تقریباً ۱۵۰۰ نوجوان و بزرگسال، اینستاگرام بدترین شبکه رسانه اجتماعی برای سلامت روان و رفاه تشخیص داده شد. مشخص شد این پلتفرم تصویرمحور منتج به افزایش اضطراب، افسردگی، قلدری و FOMO یا «ترس از دست دادن» می‌شود.جنگ شناختی به دنبال تضعیف وحدت اجتماعی و آسیب به اعتماد عمومی به نظام سیاسی حاکم است.

جنگ شناختی به عنوان سلاح افکار عمومی با هدف دستکاری گفتمان عمومی توسط عناصر خارجی تعریف می‌شود که به دنبال تضعیف وحدت اجتماعی یا آسیب رساندن به اعتماد عمومی به نظام سیاسی، بی‌ثبات ‌سازی و عادی ‌سازی موضوعات متضاد با ارزش‌ها و هنجارهای یک کشور هستند، در این جنگ پاشیدن بذر بی‌اعتمادی بر روی افکار عمومی از اهداف اصلی به حساب می‌آید.

جنگ شناختی تلاش می‌کند ادراکات و سپس رفتار مردم را تغییر دهد، ادراک محصول شناخت است که «مکانیسمی» است که تلاش می‌شود در این جنگ از آن بهره ببریم.

بستر این جنگ در حال حاضر در سطح کشور ما که دشمن می‌تواند بر روی ادراک و رفتار سرمایه اجتماعی کشور تاثیرگذاری حداکثری داشته باشد سرویس‌های فضای مجازی عمدتا خارجی است که متاسفانه کاملا رها شده و بدون هیچ‌گونه ضابطه‌ای مجری این جنگ شده‌اند.

در شرایط کنونی اتفاق دیگری که در کشور ما رخ داده و بسیار آزاردهنده است تجربه عجیب استعمار پلتفرمی در سال ۲۰۲۲ است که تقریبا در هیچ کدام از کشور‌های پیشرفته آن را در این سطح نمی‌بینیم.

تجربه اتحادیه اروپا مخصوصا از سال ۲۰۱۲ و پس از افشاگری‌های اسنودن که بخشی از مقابله این اتحادیه ضد جنگ شناختی-ترکیبی آمریکایی‌هاست اکنون در برابر ماست. راه‌اندازی شبکه اروپایی با هدف جلوگیری از سرقت داده‌های اروپایی‌ها توسط پلتفرم‌های آمریکایی(جلوگیری از شنود NSA و جاسوسی GCHQ (مصاحبه مرکل))، تصویب قوانین GDPR، آنتی تراست و اخیرا DMA برای جلوگیری از این استعمار پلتفرمی و...

پلتفرم‌های پرمخاطب خارجی حاضر در کشور ما یعنی همان بستر جنگ شناختی در حال اجرای طرح صیانت خودشان در کشور بدون هیچ مانعی هستند و حال این سؤال از مخالفان قانونمند شدن فضای مجازی در داخل مطرح است که در برابر این میزان خسارت به سرمایه اجتماعی کشور بخصوص کودکان و نوجوانان، ولنگاری، بی‌قانونی، سانسور ارزش‌های مردم ایران در این پلتفرم‌ها پیشنهادشان غیر از تخریب دلسوزان و برچسب زنی و حملات کور به آنان چیست؟

 عدم امنیت روانی 

خطرناک‌تر از امنیت حقیقی است

امنیت روانی بسیار خطرناک‌تر از ناامنی در جامعه حقیقی است اگر در جامعه امنیت ظاهری و حقیقی باشد اما در درون احساس ناامنی باشد فرد دچار اختلال شناختی و رفتاری در زندگی و احساسات می‌شود. امروزه کشورها مقابله با اخبار جعلی را به عنوان وظیفه حاکمیتی دنبال می‌کنند و برای این پلتفرم‌ها قوانین سختی وضع می‌کنند.

اتحادیه اروپا به منظور صیانت از کاربران اروپایی سند خدمات دیجیتال برای کنترل شرکت‌های فناوری آنلاین را تصویب کرد. افشاگری فرانسیس‌هاوگن مدیر ارشد سابق فیس‌بوک(متا): اینستاگرام خطرناک‌تر از سایر اشکال رسانه‌های اجتماعی است. نمایندگان مجلس آمریکا از رئیس‌اینستاگرام می‌خواهند که از کودکان بهتر محافظت کند. پس از افشای تحقیقات داخلی مبنی بر اینکه این اپلیکیشن روی برخی از نوجوانان اثر سمی دارد، از آدام موسری، رهبر این شرکت خواسته شد تا در پنل سنا حاضر شود. شرکت متا، فیسبوک سابق، هشدار داده است که ممکن است دو شبکه اجتماعی زیرمجموعه خود یعنی فیسبوک و اینستاگرام را در سراسر اروپا تعطیل کند. امری که با استقبال شماری از مقام‌‌های اروپایی مواجه شده است.

از مهم‌ترین دلایل اقدامات غربی‌های به خصوص اروپایی‌ها در برابر فضای سایبر, استعمار پلتفرمی آمریکایی‌ها و توجه به موضوع مهم حکمرانی سایبری رسانه‌ای شبکه‌ای در جهان امروز است. صاحبان این پلتفرم‌ها با دستکاری ذهنی مخاطب و بهره‌گیری از علوم داده، علوم شناختی و تکنیک‌های جنگ رسانه‌ای برای تولید و توزیع محتوا توسط ترول‌ها (اوباش مجازی) و هم حضور بازیگران جدید مانند بات‌ها و ربات‌ها تلاش می‌کنند با تولید دیس اینفورمیشن تسخیر ذهن‌ها و قلب‌ها و تغییر رفتار و ترجیحات اعضای این سکوها آنها به استعمار و استثمار بکشانند.

اما متاسفانه در کشور ما با ضریب نفوذ بسیار شبکه‌های اجتماعی غربی مانند اینستاگرام که نه تنها با الگوریتم‌هایش در حال تغییر ذائقه، سبک زندگی، حمله به بنیان خانواده، نسل ‌سازی در قشر نوجوان و جوان خلاف ارزش‌های ایرانی-اسلامی است که شاهد هستیم دروازه‌بانان خبری معاند در کنار دنباله‌های آنان در داخل با کمک گرفتن از هوش مصنوعی این سکو به صورت کاملا نرم و نامحسوس در حال تولید و هدایت این‌گونه محتواها هستند.

ما فضای مجازی را رها کرده‌ایم

ما فضای مجازی خودمان را رها کردیم و در ایران همه شهروندان از کودک تا یک پژوهشگر، از سطح برابر دسترسی به اینترنت برخوردارند اما آیا در اتحادیه اروپا این‌گونه است؟ آنها در قوانین تدوین شده، محدوده سنی را تعیین می‌کنند. اتحادیه اروپا در قانون GDPR در ۲۰۱۵، گوگل را به اتهام اینکه باعث شده مردم اروپا گرایش بیشتری برای خرید کالاهای آمریکایی داشته باشند، جریمه می‌کند. 

 می‌بایست از تجربه جهانی استفاده کنیم

زمانی که جنگ بر سر اطلاعات باشد، عقل انسان حکم می‌کند که شما باید از اطلاعات حفاظت کنید. ما باید این پرسش را شفاف پاسخ دهیم که آیا در همه جای دنیا پلتفرم‌ها این میزان رها هستند؟ و اگر نیستند آنها چگونه توانسته‌اند، افکار عمومی خود را قانع کنند. البته باید پذیرفت که افکار عمومی ایران یک مرحله بمباران شده و ذائقه آن تغییر کرده و ما یک مرحله بیشتر نیاز به کار داریم.

ما نیازمند راهبرد حاکمیتی سایبری خودمان هستیم، تا این راهبرد وجود نداشته باشد. مثل رزمنده‌ای هستیم که در جبهه جنگ چون به جای نقطه‌زنی، تیر هوایی شلیک می‌کند. موضوع دارای اهمیت دیگر بحث سیاست‌های مربوط به حفاظت کودکان در فضای مجازی است که الزامات اجرایی نیز ایجاد کند.

صرف‌نظر از سرانجام این طرح، باید برای حفظ نسل کودک خود کار جدی انجام دهیم. فضای مجازی یا سایبری به‌اندازه انقلاب اسلامی اهمیت دارد اگر ما در این نظام تمدنی و در نسبت سنجی با بیانیه گام دوم به دنبال تمدن و ظهور هستیم و اگر برای انقلاب یک گام به پیش می‌رویم برای این فضا هم یک قدم جلو برویم. حرکت ما باید پیش‌رونده باشد.

 تبدیل جنگ ابزار به جنگ افکار

در عصر حاضر جنگ ابزار به جنگ افکار تبدیل شده و دشمن با گسترش ناامنی روانی به‌دنبال اجرای برنامه‌های خود است. در بحث غفلت از جنگ نرم که رهبر معظم انقلاب در جلسه اخیر خودشان با نخبگان به آن اشاره کردند چند نکته حائز اهمیت است. یکی از مهم‌ترین اهداف دشمن در حوزه جنگ نرم مأیوس کردن و ناامید‌سازی مردم و مسئولان است. این مأیوس کردن منجر به نوعی اختلال روانشناختی به نام «درماندگی آموخته شده» که با بمباران اطلاعاتی اخبار جعلی و پیام‌های منفی بزرگنمایی مشکلات و سانسور کردن موفقیت‌ها و پروپاگاندای سیاه رسانه‌ای همراه است.

این اختلال روان‌شناختی در نهایت منجر به تقویت روحیه «ما نمی‌توانیم» در ملت‌ها می‌شود. باتوجه به اینکه فضای مجازی در ایران فضایی رها شده، بی‌ضابطه و بی‌قانون است، دشمن از این فضا سوءاستفاده می‌کند و عوامل دشمن در داخل کشور نیز از این رها شدگی برای رسیدن به اهداف خود بهره می‌برند. در واقع دشمن می‌خواهد نخبگان را از ساختن وطن خود مأیوس سازد. برای مقابله با گسترش این تفکر باید بدانیم اکنون در چهار حوزه آماده شویم که عبارتند از قدرت سخت، قدرت نرم، قدرت هوشمند و قدرت هنرمندانه. رهبر فرزانه انقلاب نیز در این زمینه فرمودند: «از ابزار هنر برای تأثیرگذاری استفاده شود.» در عصر حاضر بازو پیاده‌‌سازی این قدرت‌ رسانه‌ها و اپلیکیشن‌های مجهز به هوش مصنوعی هستند.

منبع: پایگاه بصیرت