انقلاب اسلامی ملت ایران هرچند یک رویداد مهم تاریخی و نقطه عطفی در پیشینه این ملت کهن و ریشه‌دار بوده است، ولی یک رویدادِ پایان‌یافته نیست، بلکه یک جریان پویا و زنده و سرآغاز یک فرآیند تحولی تمدن‌ساز در گستره امت اسلامی و فراتر از آن در سطح جهانی است که با رشد تکاملی و تصاعدی توانسته است جبهه مقاومت پایدار در برابر جبهه سلطه‌گر را پدید آوَرَد و مبتنی بر‌ اندیشه‌ای متقن، اصیل و فطرت‌مدار در برابر ‌اندیشه چپ و راست مدرنیته، راه تازه‌ای را برای پیشرفت و سعادت انسان‌ها ارائه دهد.

این انقلاب به ‌مثابه یک حقیقت زنده و پویا، دارای هویتی است که تمایزات بنیادین با سایر انقلاب‌ها دارد. «هویت انقلاب اسلامی» عبارت است از عوامل، عناصر، مقوله‌ها و نمادهایی که تمایزبخش انقلاب اسلامی با جنبش‌ها، جریان‌ها و انقلاب‌های غیراسلامی است. انقلاب اسلامی ایران که در ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ به پیروزی رسید، هم هویتی مستقل و متفاوت از سایر انقلاب‌ها دارد و هم دارای هویتی متمایز از سایر جنبش‌هایی است که پیش از انقلاب اسلامی، در ایران به وقوع پیوسته است.

بازخوانی و ترسیم مؤلفه‌های هویتی انقلاب اسلامی از آن جهت ضرورتی قطعی و مستمر است که مراکز استکباری برای مقابله با آن، همواره برای تحریف، تقلیل و تقطیع مؤلفه‌های هویتی انقلاب، همه تلاش خود را به‌کار بسته‌اند و همچنان در این راه از همه ترفندها و ابزارها استفاده می‌کنند؛ هرچند همواره ناکام مانده‌اند و تلاش‌هایشان به نقض غرض و نتیجه معکوس انجامیده است، اما وظیفه همیشگی جبهه انقلاب رویارویی فکری و فرهنگی با این تلاش‌ها برای حفظ اصالت انقلاب و پیشگیری از تحریف آن است و این قطعاً یکی از میدان‌های اصلی «جهاد تبیین» به شمار می‌آید.

محوری‌ترین، عمیق‌ترین و اصلی‌ترین مؤلفه هویتی انقلاب اسلامی، «اسلام» است که در شکل‌دهی ایدئولوژی انقلاب، ایجاد و تعمیق انگیزه‌های انقلابی، ترسیم مسیر و کیفیت مبارزات و تعیین چهارچوب‌های راهبردی نظامِ برآمده از انقلاب، نقش اساسی و بی‌بدیل داشته و دارد. اسلامی که در روزگار ما، امام خمینی قدس‌سره، برجسته‌ترین روایتگر، احیاگر و مفسر آن بود؛ اسلامِ فطرت و عقلانیت، اسلام قرآن و اهل‌بیت علیهم‌السلام، اسلام جهاد و اجتهاد، اسلام فقاهت و حکمت، اسلام آزاد‌اندیشی و فکرورزی، اسلام جامع و اجتماعی، اسلام اقتدار و پیشرفت، اسلام مظلومان و پابرهنگان، اسلامی که علمای راستین آن تشنه خون سرمایه‌داران زالوصفت بوده‌اند و در این مسیر، خون پاک خود را هدیه کرده‌اند یعنی «اسلام ناب محمدی(ص)»

بر این اساس، مؤلفه‌های دیگری در هویت انقلاب اسلامی وجود دارد که ناشی از و مبتنی بر اسلام ناب محمدی صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم است:

* مردم ‌بنیان‌ بودنِ انقلاب اسلامی به‌معنای ابتنای انقلاب در شکل‌گیری و استمرار و تکامل آن بر اراده و آگاهی و حضور مردم و اصالت رأی و نظر مردم در نظامِ برآمده از انقلاب و ساخت نظام سیاسی بر مردم‌سالاری دینی و به‌رسمیت ‌شناختن حق نظارت، مطالبه، نقد و اعتراضِ سازنده در کنار وظیفه‌شناسی و تعهد و مشارکت و حمایت از نظام و انقلاب.

* عقلانیت و حکمت‌محوری در فرآیندها و اهداف و روش‌های مدیریت انقلاب و جامعه.

* فطرت‌مداری و ریشه‌داری آرمان‌ها و ارزش‌های انقلاب در سرشت انسان‌ها و توجه و اهتمام همزمان و هماهنگ به آزادی، اخلاق، معنویت، عدالت، استقلال، عزت، عقلانیت و برادری به‌عنوان آرمان‌های جهانی و فرازمانی و فرامکانی و تمدن‌ساز.

* ولایت‌مداری توحیدی که در امتداد امامت معصوم علیه‌السلام، در دوران غیبت، رهبری انقلاب را بر اساس اصل ولایت ‌فقیه رقم می‌زند و وحدت‌بخش، پیش‌برنده و انسجام‌دهنده رابطه منطقی و متعهدانه بین اقشار جامعه است و با هدایت مشفقانه، تسهیلگر و تضمین‌کننده ارزش‌ها و حقوق اساسی جامعه و حافظ عزت و امنیت و عدالت و آزادی و تحقق احکام و اخلاق اسلامی در لایه‌ها و سطوح مختلف و تأمین‌کننده منافع و مصالح ملی است و در چهارچوب نظام امت و امامت بر بستر مردم‌سالاری دینی استقرار و استحکام می‌یابد.

* استکبارستیزی و مقاومت و مبارزه با استبداد و استعمار، حمایت از مظلومان و مستضعفان و نفی هرگونه سلطه‌پذیری و سلطه‌گری و سازش‌ناپذیری در برابر سیاست خشن و مستکبرانه نظام سلطه.

* استقلال و عدم وابستگی به شرق و غرب به‌ویژه استقلال فرهنگی و پافشاری بر نفی تحجر و ارتجاع و نقد و نفی جاهلیت مدرن و مظاهر غرب‌زدگی و غرب‌گرایی در عین بهره‌برداری از دستاوردهای علمی و فناورانه دوران جدید و تأکید بر تعامل شرافتمندانه و رابطه عزتمندانه با جهان در همه عرصه‌های اقتصادی، علمی، فرهنگی، سیاسی و...

در کنار این مؤلفه‌ها، مؤلفه‌های دیگری از قبیل اجتهاد علمی و عملی، ابداع و ابتکار و خلاقیت در همه عرصه‌ها، نواندیش اصیل دینی بر مبنای منابع اصیل و در چهارچوب روشمندی علمی، پیشرفت‌گرایی و تحول‌خواهی، نظام‌‌سازی انقلابیِ منتهی به جامعه‌پردازی و تمدن‌‌سازی، جوان‌گرایی و نفی امتیازات مادی و طبقاتی برای پیشکسوتان انقلابی و زمینه‌‌سازی برای کنشگری مؤثر نسل‌های جدید برای پیشبرد اهداف انقلاب و الهام‌بخشی گفتمانی (صدور انقلاب) و الگودهی عینی به سایر جوامع برای رهایی از چنبره نظام سلطه و دستیابی به آزادی و عدالت و رفاه و معنویت... عناصری از هویت انقلاب اسلامی است که هریک، نشانگر تمایز این انقلاب با سایر انقلاب‌ها و جنبش‌های اجتماعی معاصر یا گذشته است.

همچنین مؤلفه ایرانی بودن، یکی از مؤلفه‌های هویتی انقلاب اسلامی ایران است. خاستگاه تمدنی و جغرافیاییِ این تحول عظیم که ذوق و ابتکار و خلاقیت ایرانی را در خدمت انقلاب قرار داد و زبان فارسی را زبان انقلاب اسلامی ساخت؛ و سنت‌های ریشه‌دار در ایرانِ اسلامیِ معتقد به مکتب اهل‌بیت علیهم‌السلام و آموزه‌های الهام‌بخش عاشورایی و پیشینه و نفوذ شبکه گسترده عالمان دینی و تجربه جنبش‌های پیشین، همه حقایقی است که در شکل‌گیری و تداوم انقلاب نقش مهمی داشته و جوان امروز ایرانی و نیز نسل‌های آینده باید مراقب باشند که پرچم افتخارِ پیشتازی در خلق انقلاب اسلامی را برافراشته نگه دارند و آن را به عنوان امتیاز برجسته ایران در میان سایر کشورهای جهان به‌درستی پاس دارند و قدر شناسند.

و در نهایت، نمادِ تمام‌عیار و جامع هویت انقلاب اسلامی ایران که بدون نام او، این انقلاب در هیچ‌جای جهان شناخته شده نیست، امام‌خمینیِ عظیم‌الشأن رحمت‌الله‌علیه است که به تعبیر رسا و حکیمانه رهبر فرزانه انقلاب، او، امامِ دیروز و امروز و فردای انقلاب اسلامی است. او که با رهبری آسمانی و حکیمانه خود، کشتی انقلاب را از طوفان‌های حساس و خطیر عبور داد و ‌اندیشه متقن و راهگشای انقلاب را در مکتب و سیره خود ارائه کرد و اسوه کاملی از رهبری و هدایت انقلاب و نظام انقلابی و جبهه گسترده انقلابی را ترسیم نمود. امام خمینی رحمت‌الله‌علیه، آیت محکمی است که برای همیشه مرجع تفسیر متشابهات بوده و خواهد بود و عنصر عینی هویت انقلاب اسلامی است. تأکیدات مکرر رهبر حکیم انقلاب برای تأمل و غور بیشتر جوانان دغدغه‌مند و انقلابی در بیانات و پیام‌ها به‌ویژه وصیت‌نامه امام، نشان‌دهنده این جایگاه بی‌بدیل است. البته بیانات و تحلیل‌ها و توصیفات معظم‌له که عمیق‌ترین و صادقانه‌ترین تبیین در باب شناخت مکتب و مبانی‌اندیشه‌ای و نقشه‌ راهبردی امام راحل رحمت‌الله‌علیه برای آینده انقلاب اسلامی است، مؤلفه‌های هویتی انقلاب اسلامی را به‌روشنی تبیین می‌کند و این مؤلفه‌ها، خود شاخص‌‌های ارزیابی مواضع و عملکردها، میزانِ سنجش مدعیان امروز و فردا، مسیر حرکت صادقانه انقلابی در دستیابی به اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی و مانع واژگونه‌نمایی و تحریفات دشمنان و معارضان خواهد بود.