دلبستگی به دنیا، غفلت از آخرت(پرسش و پاسخ)
پرسش؛
به چه علت انسان دنیاگرا شده و به عالم معاد و روز قیامت کفر میورزد؟
پاسخ:
در پاسخ به این سوال خدای متعال در سوره یونس آیات 7 و 8 میفرماید: آنها که امید ملاقات ما را در روز (قیامت) ندارند، و به زندگی دنیا راضی گشته و دل خود را به آن آرامش بخشیدهاند و از آیات ما غافلند، به خاطر این عملکردشان جایگاهشان جهنم است.
در این آیه شریفه خداوند میفرماید: کسانی که به لقای ما امید ندارند و باور نمیکنند که معاد و جزایی در کار باشد، دنیاگرا هستند. در واقع انکار معاد و روز جزا، دنیاگرایی و عبودیت دنیا را به همراه دارد. باور نداشتن آخرت کفر است و این خود به دو صورت تجلی پیدا میکند:
1- کفر اعتقادی
در این حالت شخص به لحاظ نظری و فکری به هیچ وجه آخرت را باور ندارد، و برای دنیا و زندگی دنیا، سرانجامی به نام آخرت، قائل نیست، و انتظار روز جزا را نمیکشد. زندگی را فقط همین دنیا میداند و مرگ را نابودی واقعی میشمارد، این چنین کسی را کافر اعتقادی گویند.
2- کفر عملی
در این حالت شخص به آخرت اعتقاد دارد و بالسانش میگوید که آخرتی هست و مرگ را انتقال از این دنیا به جهان آخرت میداند، و روز جزا و پاداش را قبول دارد، ولی این قبول داشتن، رسوخ در قلب ندارد تا او را برای روز جزا وادار به حرکتی کند، و از دلبستگی او به این دنیا بکاهد. این چنین کفری در جامعه اسلامی، نمونههای فراوانی دارد، چه بسیارند مسلمانانی که چنان با تمام وجود به این دنیا چسبیدهاند که گویا به معاد و روز جزا ایمان ندارند و بهشت موعود را در همین دنیا میطلبند.
کسانی که لقای خداوند و روز قیامت را باور ندارند، طبیعتا دیگر حساب و جزا، وعد و وعید، امر و نهی، و اصول و فروع دین برایشان بیمعنا است. کسی که جهانبینیاش چنین باشد تمام هم و غمش معطوف به زندگی دنیا میشود و چون انسان به حکم فطرت، دنبال سعادت جاوید و همیشگی است، پس چنین فردی سعی میکند که در دنیا باقی بماند و فانی نشود و سعادت را در این زندگی دنیوی به دست آورد. بدین جهت با تهیه امکانات مادی، خود را به آنها دلخوش و سرگرم مینماید. همچنان که در آیه شریفه دیگری میفرماید:
ذلک مبلغهم من العلم (النجم- 30) این (دنیاطلبی) نهایت فهم و علم آنها است.
بنابراین کسانی که کارهای نیکو انجام داده و به دور از دنیاگرایی و عبودیت دنیا، به وظایف بندگی خدا قیام کردهاند، در قیامت هیچ دلهره و اضطرابی ندارند و در پناه عنایات الهی، مطمئن و شاداب و خندانند. چهرههایشان بشاش است و به هیچوجه غبار سیاه ذلت و خواری برآنها نمینشیند، اما کسانی که صراط مستقیم را رها کرده و دنیاگرایی و بندگی شیطان و نفس را پذیرفتهاند، در قیامت غبار سیاه ذلت و خواری بر چهره آنها نشسته و غم و وحشت و اضطراب بر قلبهایشان چیره گشته، ذلت و خواری از سر و رویشان میبارد و دلهره و اضطراب بر سراسر وجودشان حاکم است. این شادابی مومنان و ذلت و سیاهرویی گناهکاران و دنیاگرایان نتیجه اعمال آنها است.