جعل فرقان یا از ناحیه تفکر عقلی پدید می‌آید که شخص از راه دوراندیشی مطالعه و تحقیق بر طبق حکم عقل یک طرف را اقدام می‌کند، که در این صورت او صاحب نظر می‌شود، یا از راه نزاهت روح و تزکیه و صفای ضمیر در حالت منامیه یا خواب یا در بیداری چیزهایی به قلب او الهام می‌شود و شهود قلبی پدید می‌آید که شخص صاحب بصر می‌گردد. خلاصه آنکه مشکل یا از راه حکم عقل یا شهود برطرف می‌شود. (1)
____________
1- تسنیم، آیت‌الله جوادی آملی، ج 33، ص 511