در تعالیم اسلامی خانواده نهادی مقدس و سنگ بنای جامعه محسوب می‌شود. خانواده این امکان را به فرد می‌دهد که با توجه به تعلقات خانوادگی؛ قومی و محلی به گروه‌های اجتماعی پیوند بخورد و این امر مانع انزوای اجتماعی او شود. خانواده مانند پیله محافظتی برای افراد عمل می‌کند و فرد را در برابر برخی مسائل و آسیب‌های اجتماعی حفظ می‌کند.

 خانواده دارای کارکردهایی از جمله انتقال فرهنگ، عامل انسجام اجتماعی، منبع مهم حمایت عاطفی برای جوانان و سالمندان و عامل تاثیرگذار در پیشرفت زندگی افراد از نظر کاری و تحصیلی و... است. البته یکی از مهم ترین کارکرد آن تولید نسل و بهبود وضعیت جمعیتی جامعه است. خانواده درکنار کارکردهایی که دارد؛ ممکن است درگیر چالش‌ها و آسیب‌هایی مانند طلاق؛ شکاف نسلی و... شود.

خانواده در کنار دین و دولت به لحاظ تاریخی سه نهاد اصلی و موثر در شکل‌گیری جوامع هستند. در کشورمان خانواده همان جامعه ایرانی است که عامل ساخت دولت و انسان نوگرای ایرانی هست و جامعه ایرانی با توجه به حیات خانواده ایرانی دچار تغییر و تحول می‌شود.

از سوی دیگر در سطح کلان در حوزه‌های سیاستگذاری و برنامه‌ریزی؛ خانواده و جمعیت دو حوزه مرتبط با هم هستند. جمعیت یکی از مولفه‌های اصلی و شرط لازم برای توسعه و پیشرفت جوامع محسوب می‌شود. در حوزه جمعیت؛ مهاجرت؛ باروری و مرگ و میر سه عامل تعیین‌کننده تحولات و تغییرات جمعیت هستند که هر سه آنها ارتباط تنگاتنگی با نهاد خانواده دارند. عقاید و ارزش‌های خانواده نسبت به فرزند‌آوری و ازدواج نقش تعیین‌کننده‌ای در میزان باروری جامعه دارد. مسائلی مانند طلاق (عاطفی و غیرعاطفی ) و خشونت در خانواده و.... نیز می‌تواند بر باروری؛ انسجام اجتماعی و سلامت جامعه تاثیرگذار باشد. از مقوله‌های مهم دیگر که در بحث تغییرات و تحولات جمعیت مطرح هست و مرتبط با نهاد خانواده است؛ سلامت و مرگ و میر افراد می‌باشد که خانواده در این زمینه نقش بسزایی دارد و منبع مهم عاطفی و مادی برای پیشگیری و کنترل بیماری غیر واگیردار و مرگ و میر زودرس میباشد، این امر می‌تواند هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی دولت‌ها را کاهش دهد. باتوجه به مطالب ذکرشده در رابطه با اهمیت نهاد خانواده در جامعه و ارتباطی که این حوزه با جمعیت دارد؛ متاسفانه هنوز به صورت عملی اقدامی جدی و منسجم در سطح ساختار کلان کشور برای خانواده صورت نگرفته است. با توجه به چهار دهه‌ای که از عمر نظام جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد و تاکیدات زیادی در رابطه با خانواده شده و شرایط جمعیتی کشور طوری است که تا چند دهه دیگر به سمت سالمندی می‌رویم و از طرفی هم لوایح؛ طرح‌ها و قانون‌های زیادی در رابطه با جوانی جمعیت و حمایت خانواده تصویب شده، ولی متاسفانه بسیاری از این قوانین و طرح‌ها متولی برای اجرای دقیق یا در سطح وزارتخانه ندارد که مسائل مربوط به خانواده و جمعیت را به صورت منسجم پیگیری کند و این طرح‌ها؛ لوایح و قانون‌ها را چندین سازمان و معاونت‌های وزارتخانه به صورت مستقل و جدا از هم انجام می‌دهند. در بعضی اوقات موازی کاری که در این رابطه انجام می‌شود می‌تواند مانع بزرگ برای تحقق اهداف و هدر رفت منابع مالی و معنوی شود. پرداختن ویژه و مستقل از وزارت ورزش هم یکی از نیازهای اجتماعی کشور می‌باشد به‌خصوص آنکه وزارتخانه ورزش و جوانان بیش از آنکه وزارت جوانان باشد وزارت ورزش است و کار جوانان با یک معاونت در وزارتخانه‌ای ناهمگن درست نمی‌شود. 

دهه چهارم انقلاب دهه رشد و پیشرفت هست و از آنجایی که دولت سیزدهم دغدغه جمعیت و جوانی آن را دارد برای همین منظور برای منسجم عمل کردن در این حوزه‌ها لازم است دستگاه‌هایی همچون وزارت ورزش و جوانان؛ معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری؛ موسسه تحقیقات جمعیت کشور؛ دفتر تنظیم خانواده در وزارت بهداشت و.... همگی ذیل یک وزارت خانه‌ای همچون وزارت «خانواده، جوانان و جمعیت » ادغام شوند تا بتوانند به رسالت خود در این حوزه‌های مهم به صورت متمرکز و به نحو احسن عمل کنند.