نظام خانواده، نظام ارزشمند و محبوبى است که در اسلام هیچ بنایى محبوب‌تر از آن پایه‌ریزى نشده است. پیامبر اکرم(ص) مى‌فرماید: در اسلام هیچ نهادى محبوب‌تر و عزیزتر از تشکیل خانواده در نزد خداوند بنا نشده است. هیچ فایده‌اى بعد از نعمت اسلام برتر و مفیدتر از این براى مرد مسلمان نیست که او همسرى داشته باشد که هروقت به او نگاه کند مسرور و شاداب شود و هنگامى که به او دستور دهد اطاعت کند و هر وقتى که از نزدش برود حافظ جان خود و مال همسرش باشد. نظام خانواده از چنان جایگاه و مقام شایسته در اسلام برخوردار است که حتى بر میزان ثواب عبادت و بندگى افراد تأثیر مى‌گذارد، تا جایى که دو رکعت نماز کسانى که تشکیل خانواده داده‌اند برتر از عبادت فرد مجردى است که شب و روز نماز بخواند.
آنچه در پی می‌آید توصیه‌هایی از برخی بزرگان اخلاق در باره نحوه رفتاربا خانواده است که به نقل از فارس تقدیم خوانندگان عزیز می‌شود.
 آیت‌الله محمدتقی بهجت:
انسان در دنیا به ده درصد خواسته‌های خود می‌رسد. کمتر کسی پیدا می‌شود که زندگی بر وفق مراد او باشد هرگونه عیش و نوش دنیا با هزار تلخی و نیش همراه است. اگر کسی دنیا را اینگونه پذیرفت و شناخت، در برابر ناگواری‌‌ها و بدی‌های همسر و همسایه و ... کمتر ناراحت می‌شود؛ زیرا از دنیا بیش از اینکه خانه بلاست، انتظار نخواهد داشت. در روایتی از امام صادق(ع) آمده است:
مؤمن و بلا همچون کفه ترازو هستند، هرچه بر ایمانش افزوده شود، بر بلا و مصیبتش افزوده می‌شود.
و نیز فرمود:اهل حق همیشه در سختی هستند، ولی مدت آن کوتاه و سرانجام آن آسایش و راحتی همیشگی در جهان جاوید است.هماهنگی و موافقت بین مرد و زن در محیط خانواده از هر لحاظ و به صورت صددرصد برای غیر انبیا و اولیا(ع) غیرممکن است. اگر بخواهیم محیط خانه، گرم و باصفا و صمیمی باشد، فقط باید صبر و استقامت و گذشت و چشم‌پوشی و رأفت را پیشه خود کنیم تا محیط خانه گرم و نورانی باشد. اگر این‌ها نباشد اصطکاک و برخورد پیش خواهد آمد و همه اختلافات خانوادگی از همین‌جا ناشی می‌شود.
آقا سیدهاشم حداد:
ما باید به اطفال خود احترام بگذاریم و به نظر بزرگ، به آن‌ها بنگریم، زیرا که بزرگند و ما آن‌ها را خرد می‌پنداریم... .
برای احترام کودکان نوزاد، خوب است انسان قنداقه نوزادان را تا چند ماهگی در مجالس علم و محافل ذکر و حسینیه و جاهایی که نام امام حسین(ع) برده می‌شود، ببرند. چرا که نفس کودک همچون مغناطیس است و علوم و اوراد و اذکار و قدوسیت امام حسین(ع) را جذب می‌کند.
طفل اگرچه زبان ندارد، ولی ادراک می‌کند و روحش اگر در دوران کودکی به محل‌های معصیت برده شود، جرم و گناه، او را آلوده می‌کند و نیز اگر او را به جای پاک و طیب و طاهر ببرند، محل‌های ذکر و عبادت و علم، پاکی و صفای آن‌ها را به خود می‌گیرند.
اطفالتان را به اطاق‌های روضه و ... ببرید. علمای سابق هم این‌گونه می‌کردند. این‌ کار آثار زیادی بر روی طفل دارد و او آنچه را که اخذ کند، تا آخرش در وجودش ثابت می‌ماند. جزو غرایز و صفات فطری او می‌شود.
هر وقت که با زن و فرزندان خود و حتی دیگر مردمان دعوا می‌کنید، صوری دعوا کنید، نه جدی. این سبب می‌شود که نه خودتان اذیت بشوید و نه به دیگران صدمه بزنید.
اگر از روی جدیت دعوا کنید، نه تنها فقط به خود صدمه وارد می‌کنید، بلکه دیگران را نیز متضرر می‌کنید، چون عصبانیت ضررهای زیادی به انسان دارد. اینکه از دست مردم فرار می‌کنید، برای این است که اذیتشان به شما نرسد. اما بهتر این است که اذیت تو به آنها نرسد و بهتر از همه اینکه اساسا خود و آن‌ها را پشت سر بگذاری و ننگری!
آیت‌الله شهید دستغیب:
بدگمانی‌های بی‌مورد به همسر یا نوکر یا شاگرد مغازه یا کارگر کارخانه، آنان را به خیانت می‌کشاند؛ زیرا کنجکاوی‌های زیاد شوهر یا بزرگ خانه یا صاحب کار، خیانت و کارهای زشت را به یاد آن‌ها می‌آورد و فکر خیانت را در دل آن‌ها می‌اندازد.
امیرالمؤمنین(ع) می‌فرماید:«پرهیز کن از غیرت کردن بی‌مورد؛ زیرا اظهار غیرت در غیر موردش، زنان تندرست را به بیماری و بی‌گناه را به سوی گناه می‌خواند».
علامه طباطبایی(ره):
رفتار خوب و خوش با همسر «سیر و سلوک» است. ایشان وقتی از درس و بحث و مطالعه فارغ می‌شدند، می‌نشستند و با اهل خانه و عیال خود صحبت می‌کردند. پیامبر خدا(ص) فرمودند:«جُلوسُ المَرءِ عندَ عِیالِهِ أحَبُّ إلى اللّه تعالى مِنِ اعتِکافٍ فی مَسجِدِی هذا»؛ اینکه مرد در کنار خانواده‌اش بنشیند، از اعتکاف در مسجد من (مسجدالنبی) محبوب‌تر است.
روایات خیلی عجیبی است! اعتکاف در مسجدالنبی چیزی است که همه آرزوی آن را دارند. همین در کنار خانواده نشستن و با آنان گفت‌وگو کردن، ارزشش بالاتر از اعتکاف در مسجد پیامبر(ص) است! مرحوم علامه طباطبایی فرموده بودند: من گاهی که می‌خواهم از منزل بیرون بروم، اول می‌روم ببینم خانم کاری ندارد. اگر کار داشت صرف‌نظر می‌کنم. متقابلاً ایشان هم بسیار مراعات ما را می‌کند. گاهی برای من یک چای می‌آورد و با محبت جلوی من می‌گذارد و می‌گوید: حاج‌آقا خسته نباشی. می‌فرمودند: من خیلی مدیون خانمم هستم.