بدون راستیآزمایی لغو تحریمها توافق به زیان ایران است(خبر ویژه)
این موضوع را روزنامه ایران بهعنوان یکی از خطوط قرمز کشورمان در مذاکرات وین توصیف کرده و نوشته است: لغو کل تحریمها، سپس راستیآزمایی ایران و پس از آن اجرای تعهدات هستهای، سیاست جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات احیای توافق هستهای برجام است که تاکنون چند بار توسط رهبر معظم انقلاب بهصراحت بیان شده است.
«آمریکاییها باید تمام تحریمها را لغو کنند، بعد ما راستیآزمایی خواهیم کرد؛ اگر چنانچه به معنای واقعی کلمه لغو شده بود، آن وقت ما به تعهدات برجامیمان برمیگردیم، یعنی بدون هیچ مشکلی به تعهدات برخواهیم گشت؛ این سیاست قطعی است. قول آمریکاییها را [هم] معتبر نمیدانیم؛ اینکه بگویند ما برمیداریم و روی کاغذ بردارند، این فایدهای ندارد؛ عمل لازم است؛ باید در عمل تحریمها را بردارند، ما هم راستیآزمایی کنیم و مطمئن بشویم که تحریمها برداشته شده، آنوقت به تعهداتمان عمل میکنیم.»
بندهایی از «قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریمها و صیانت از منافع ملت ایران» مصوب ۱۲ آذر ۱۳۹۹ نیز تکلیف دولت در مسئله هستهای را روشن کرده و به نوعی راستیآزمایی لغو تحریمها را به دولت تکلیف کرده است.
مورد مهم رفع تحریمهای بانکی بود که در برجام تصریح شده بود اما به دلیل سختگیری در اجرای برجام از سوی وزارت خزانهداری آمریکا، روابط بانکی ایران به حالت قبل از تحریمها بازنگشت.
راستیآزمایی لغو تحریمها در رابطه با نوع تحریم متفاوت است نمیتوان برای تمام تحریمها فرمول یکسانی برای راستیآزمایی ارائه داد. راستیآزمایی در زمان ۲۴ یا ۴۸ ساعته که در هفتههای اخیر از سوی غرب مطرح شده و واکنش وزیر امور خارجه کشورمان را نیز بهدنبال داشته، برای افتتاح حساب و انجام یک تراکنش مالی ممکن است منطقی باشد، اما بخش قابلتوجهی از لغو تحریمها در حوزههای بانکی، نفت و گاز و یا سرمایهگذاری را نمیتوان در این بازه زمانی راستیآزمایی کرد. بنابراین ضروری است که درباره «بسته راستیآزمایی لغو تحریمها» صحبت کرد. تعهدات روز اجرای توافق هم باید شامل سرمایهگذاریهای بزرگ در حوزههای مختلف ازجمله حوزه انرژی در ایران باشند و هم باید شامل برخی قراردادهای تجاری باشد که در عمل نشان دهد امکان برقراری چرخه کامل تجاری با ایران در اثر لغو تحریمها میسر شده است.
سهلانگاری در طراحی دقیق ویژگیها و کیفیت راستیآزمایی، میتواند آن را به ابزاری برای بهکارگیری علیه خود ایران تبدیل کند. اگر ایران اقدامات و تعهدات طرفهای مقابل را راستیآزمایی کند، دیگر نمیتواند مدعی بدعهدی آنها باشد و مسیر استفاده از ماده ۳۶ برجام برای کاهش تعهدات به صورت متقابل برای ایران بسته میشود. به عبارت دیگر میتوان گفت که راستیآزمایی بیکیفیت بیش از نبود آن آسیب خواهد داشت.