چتم هاوس: برجام بدون تضمین تله‌ای برای ایران است
اندیشکده معروف انگلیس تاکید کرد: مطالبه تضمین از آمریکا توسط ایران برای عدم تکرار عهدشکنی، قابل درک است و ایران احتمالا در صورت عدم حصول توافق، به ایجاد تنش بیشتر علیه آمریکا مبادرت خواهد کرد.
اندیشکده چتم هاوس با اشاره به مذاکرات وین می‌نویسد: هشتمین دور مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای - توافقی که ترامپ از آن خارج شد - در وین در جریان است. به نظر می‌رسد با وجود اختلافات متعدد میان ایران و طرف‌های دیگر، مذاکرات در دوره رئيسی پیشرفت‌هایی کرده است. هرچند که این پیشرفت‌ها بسیار اندک است. توافق هسته‌ای، شامل 154 صفحه می‌شود و بسیار پیچیده و فنی است. کاهش اختلاف‌ها درباره پایبندی طرفین، لغو تحریم‌ها، نیازمند فضای مناسب است اما حالا شرایط سخت‌تر شده، زیرا هیئت ایرانی از ملاقات با تیم بایدن خودداری می‌کند. در حالی که تمایل به توافق در میان همه طرف‌ها همچنان بالاست و نشان‌دهنده گامی مهم رو به جلو است، سطوح شدید بی‌اعتمادی، محدود شدن بازه زمانی، خطر اشتباه محاسباتی و خطرات تشدیدکننده همچنان در این فرآیند وجود دارد.
برای دستیابی به یک توافق پایدار، تصمیمات سیاسی مهمی در مورد رفع تحریم‌ها، ترتیب‌بندی، پایبندی ایران و تقاضای تضمین‌ها مورد نیاز است. زمانی که دولت ترامپ تحریم‌هایی را علیه ایران وضع کرد، بیش از ۱۵۰۰ فرد و نهاد ایرانی را تحت تحریم قرار داد و در عین حال فروش نفت ایران را محدود و دسترسی این کشور به بازار‌های مالی را ممنوع کرد. در حالی که ایران خواستار لغو تمامی تحریم‌های دوران ترامپ شده است، دولت بایدن بعید است که تحریم‌های غیرهسته‌ای را لغو کند.
تهران علی‌رغم پایبندی خود به توافق، با توجه به خروج آمریکا از آن، تمایلی به بازگشت به پایبندی به توافق هسته‌ای بدون تضمین لغو تحریم‌های آمریکا ندارد. در حالی که ایران برنامه هسته‌ای خود را به عقب برمی‌گرداند، چارچوبی برای نظارت بر ذخایر غنی‌سازی اورانیوم این کشور، سانتریفیوژ‌های پیشرفته و دانش پیشرفته آن مورد نیاز است. در این روند، اطمینان از اینکه نظارت و راستی‌آزمایی تأسیسات هسته‌ای ایران توسط آژانس از سر گرفته می‌شود، کلیدی خواهد بود.
بایدن زمان محدودی برای اختصاص دادن به این موضوع دارد، این در حالی است که انقضای برخی محدودیت‌های برجام از سال ۲۰۲۳ که «بند‌های غروب آفتاب» معروف هستند، همچنان یکی از موضوعات کلیدی است.
مطالبه ایران برای تضمین این توافق و امتیازات اقتصادی آن در صورت خروج آمریکا از توافق برای بار دوم، به عنوان بزرگ‌ترین نقطه مشکل‌زا باقی می‌ماند. ایران بدون محافظت از اقتصاد خود در برابر دور‌های بعدی تحریم‌های آمریکا نمی‌تواند خطر افتادن در همان دام قبلی را بپذیرد.
برای ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور تازه منتخب ایران، موضوع برجام پایدار برای حفاظت از اقتصاد ایران و پیشرفت نسبت به روحانی، ضروری است.
در حالی که تقاضای ایران برای تضمین قابل درک است، بعید به نظر می‌رسد، بایدن سرمایه سیاسی خود را در کنگره صرف یک معاهده محدود با ایران کند. به این ترتیب، موضوع تضمین و حفاظت از توافق به عهده بقیه امضاکنندگان توافق است که باید دست به کار شوند و از آن در برابر اقدامات بالقوه دولت‌های آینده ایالات متحده محافظت کند. در صورت عدم دستیابی به توافق، تشدید بیشتر تنش بی‌شک بخشی از بازی تهران خواهد بود.
در صورتی که طی هفته‌های آینده پیشرفت قابل توجهی حاصل نشود، واشنگتن، لندن و اروپا به سمت سناریو‌های «طرح B» حرکت خواهند کرد. اما ایران این چشم‌انداز را نادیده گرفته و نشان داده که از اهرم‌های فشار خود برای دستیابی به منافعش چشم‌پوشی نخواهد کرد.

تردید نکنید که آمریکا باز هم توافق با ایران را نقض می‌کند
در حالی که کسی در دنیا به آمریکا و تعهداتش اعتماد ندارد، چرا ایران باید مجدداً به آمریکا اعتماد کند.
دنیل لارسون در پایگاه اینترنتی «ریسپانسیبل استیت کرفت» (وابسته به اندیشکده کوئینسی) به موضوع بی‌اعتمادی کشورها به آمریکا پرداخت و نوشت: ایالات متحده، سابقه خوبی درباره اجرای مداوم تعهدات خارجی خود ندارد. کشورها تهدید آمریکا برای استفاده از ترور و تحریم را باور می‌کنند اما خیلی سخت است که بتوان آنها را درباره قابل اعتماد بودن آمریکا و این که به وعده‌هایش در توافقات دیپلماتیک عمل می‌کند، قانع کرد.
دولت ما با مشکل جدی بی‌اعتباری روبه‌روست چرا که وعده‌هایش در زمینه لغو تحریم‌ها و واگذاری سایر امتیازات، باورپذیر نیست. این مسئله توانایی چانه‌زنی مذاکره‌کنندگان ما با دولت‌های دیگر را تضعیف می‌کند، زیرا آمریکا گرایش فزاینده‌ای برای زیرپا گذاشتن حرف‌ها و پاره‌کردن قراردادهایش دارد.
حتی زمانی که برخی دولت‌ها با آمریکا توافق و مفاد آن را رعایت می‌کنند، هیچ تضمینی وجود ندارد که واشنگتن در سال‌های بعدی از توافق خارج نشود و در پی حمله یا سرنگونی آنها برنیاید. عملکرد واشنگتن در برابر لیبی و ایران نمونه‌های بارزی از این عهدشکنی‌ها است.
پاداش پایبندی کامل ایران به توافق هسته‌ای، خروج آمریکا و جنگ اقتصادی تمام عیار علیه تهران بود. در حال حاضر نیز برخی اعضای کنگره اعلام کرده‌اند هرگونه توافق بین ایران و دولت جو بایدن و سایر قدرت‌های جهان توسط دولت بعدی آمریکا پاره خواهد شد. از این‌رو‌، دولت ایران باید با فرض حتمی بودن این رخداد برنامه‌ریزی کند.
دیپلماسی آمریکا از اتکای بیش از حد به تهدید به اقدام نظامی رنج می‌برد. در چند ماه گذشته انبوهی از مقالات و نامه‌ها منتشر شده که در آن از دولت بایدن خواسته شده تا تهدیدات نظامی علیه ایران را «معتبرتر» کند.
این ایده که آمریکا برای پیشرفت در مذاکرات نیاز به ایجاد ترس دارد، همه چیز را به عقب باز می‌گرداند. دولت ایران نیازی به این ندارد که حتمی بودن حمله آمریکا علیه خودش را باور کند. رهبری ایران به تضمین‌های معتبری نیاز دارد تا باور کند که واشنگتن می‌تواند تحریم‌ها را کاهش دهد، زیرا بدون چنین تضمین‌هایی، تهران انگیزه‌ای برای کنار گذاشتن اهرم‌های ایجاد شده در چند سال گذشته را ندارد.
آمریکا دیگر به ندرت پیرامون معاهده‌ای به مذاکره می‌پردازد چه رسد به عضویت در معاهدات، اما پیمان‌های موفق کنترل تسلیحات را به دلیل کوچکترین نقض از سوی سایر کشورها یا کمترین سوءظن کنار می‌گذارد به علاوه، پایبندی کامل سایر کشورها به معاهدات، هیچ تضمینی برای عدم خروج آمریکا از پیمان‌های بین‌المللی نیست .
دلیل دیگری که باعث می شود واشنگتن در تلاشهای دیپلماتیک خود به موفقیت نرسد این است که فرهنگ سیاسی ما برای دیپلماسی یا افرادی که وظیفه اجرای آن را دارند، ارزش چندانی قائل نیست. در فرهنگ سیاسی آمریکا، سازش دیپلماتیک اغلب به معنای ضعف تلقی می‌شود و تقریبا هر گونه راهکار مهم دیپلماتیک در برابر یک کشور رقیب یا منفور قبل از آن که حتی اجرا شود به «مماشات» با کشورهای مورد نظر محکوم می‌شود.
کنترل حزبی در واشنگتن به این معناست که توافقنامه‌های مذاکره شده توسط رئیس جمهوری وابسته به یک حزب به ندرت با به قدرت رسیدن حزب مقابل برای مدت طولانی دوام می‌آورند.
سیاستگذاران واشنگتن اغلب از این نگرانند که چگونه ایالات متحده می‌تواند پایبندی دولت‌های دیگر را اعتبارسنجی کند، اما مشکل بزرگتر در حال حاضر این است که نمی‌توان به دولت ما برای انجام کاری اعتماد کرد که می‌گوید برای چند سال آینده آن را انجام خواهد داد.
چرا هر کشوری باید ریسک سیاسی کند و امتیازات بزرگی را در مذاکرات با آمریکا واگذار کند، در حالی که عملا تغییر موضع واشنگتن پس از انتخابات بعدی حتمی است؟

کاهش تورم تولید‌کننده نوید کاهش تورم مصرف‌کننده
شاخص بهای تولیدکننده در فصل پاییز کاهش یافت که می‌تواند نویدبخش کاهش تورم مصرف‌کننده در ماه‌های پیش‌رو باشد.
روزنامه دنیای اقتصاد ضمن انتشار خبر به نقل از گزارش‌های مرکز آمار نوشت: مقایسه تورم تولید‌کننده بخش خدمات فصل پاییز با فصول قبل سال جاری حاکی از فـرود نـرم و کاهش ملایـم تورم تولید‌کننده در سومین فصل سال است. از آنجا که تورم تولید‌کننده تورمی پیش‌نگر است انتظار می‌رود با‌اندکی وقفـه زمانی این کاهش ملایم خود را در شاخص بهای مصرف‌کننده منعکس کند. بر اساس گزارش منتشر شده شاخص بهای تولید‌کننده نسبت به تابستان ۱۰ درصد افزایش یافته است تا تورم فصلـی تولید‌کننده بخش خدمات در فصل پاییز ۲ رقمی به ثبت برسـد. این در حالی است که شاخص بهای تولیدکننده بخش خدمات در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته شاهد رشدی 45/8 درصدی بوده است. از مقایسـه این آمارها با آمارهـای فصل قبل می‌توان دریافت که تورم فصلی و نقطه به نقطه تولیدکننده بخش خدمات در فصل پاییز نسبت به تابستان‌، به ترتیب 1/1 و ۲ درصد کاهش را تجربه کرده اسـت. تغییرات میانگین شاخص کل قیمت تولید‌کننده بخش خدمات در ۴ فصل منتهی به پاییز ۱۴۰۰ نیز بـه 46/3 درصد بالغ شده است که نسبت به همین شاخص در فصل تابستان 1/2 درصد افزایش یافته است. با بررسی جزئیات گزارش منتشر شـده می‌توان دریافت که بالاترین تورم تولید کننـده بخش خدمات در فصل پاییز مربوط به آموزش با 22/5 درصد و فعالیتهای خدماتی مربوط به تامین جا و غذا با 16/9 درصد بوده است. اطلاعات و ارتباطات با 6/3 و فعالیت‌های بیمه با 6/7 درصد نیز کمترین تورم را در مدت مذکور به ثبت رساندند.
شاخص بهای تولید‌کننده با اندازه‌گیری قیمت‌هایی که تولیدکننده در فرآیند تولید با آنها روبه‌رو است محاسبه می‌شود. هم‌اکنون این شاخص در بسیاری از کشورهای جهان تهیه و مورد استفاده تحلیلگران اقتصادی قرار می‌گیرد.
در بخش تورم نقطه به نقطه نیز روند کاهشی به چشم می‌خورد. شاخص بهای تولید کننده خدمات فصل پاییز نسبت به مدت مشابه سال گذشته شاهد افزایشی 45/8 درصدی بوده که در مقایسه با همین شاخص در فصل تابستان کاهشی ۲ درصدی را به ثبت رسانده اسـت. تورم نقطه به نقطه تولید‌کننده بخش خدمات در تابستان عدد 47/8 درصد را به ثبت رساند. از آنجـا کـه تورم تولید‌کننده بخش خدمات کاهشی ملایم و فرودی نرم را نسبت به فصول قبل سال جاری به نمایش گذاشته است‌، توقع می‌رود که این فرود نرم در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز منعکس شود.