این مرجع عالیقدر چند روز قبل جهت معاینات پزشکی به بیمارستان آیت‌الله گلپایگانی قم مراجعه کرده و در این بیمارستان بستری بود.
وی سال‌ها به تدریس و تحقیق در حوزه مقدسه قم اشتغال داشت و تربیت صدها محقق و تالیف دهها اثر فاخر علمی از ثمرات عمر پربرکت وی است.
عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی و عضویت در شورای نگهبان و دبیری آن با حکم حضرت امام خمینی(ره)‌، از جمله فعالیت‌های سیاسی آیت‌الله صافی گلپایگانی بود.
اطلاعیه دفتر آیت‌الله صافی گلپایگانی(ره)
به دنبال ارتحال مرجع عالیقدر جهان تشیع، آیت‌الله‌ صافی گلپایگانی‌(ره) دفتر این مرجع تقلید اطلاعیه‌ای صادر کرد که متن آن به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
الذین تتوفیهم الملائکه طیبین یقولون سلام علیکم ادخلوا الجنه بما کنتم تعملون.
ساعاتی قبل قلب تپنده مرجعی بیدار و مدافع غیور حریم اهل بیت عصمت و طهارت، علیهم‌السلام، و زبان گویای دفاع از حق واحکام الهی و خادم دلباخته آستان ملائک پاسبان حضرت ولی‌الله الاعظم، ارواح العالمین له الفداء، زعیم حوزه‌های علمیه، حضرت آیت‌الله‌العظمی صافی گلپایگانی، قدس سره الشریف، از حرکت باز ایستاد و روح بلند و بی‌قرارش که مشتاق لقای پروردگار بود، کالبد تن را شکست و به ملکوت اعلی پیوست.
کارنامه پرافتخار این مرجع عالیقدر، مشحون از نُصح و خیرخواهی برای کیان اسلام و تشیّع و دلسوزی برای همه بندگان خدا بود.
تشییع پیکر آیت‌الله صافی‌‌(ره) در قم
تدفین در کربلای معلی
مراسم تشییع پیکر مرحوم آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره)، صبح چهارشنبه ساعت ۱۰ صبح از فلکه جهاد قم به سمت حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها برگزار می‌شود.
گفتنی است پیکر آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی(ره) بعد از تشییع در شهر قم، طبق وصیت ایشان، برای تدفین به شهر کربلا در کشور عراق منتقل خواهد شد.
اعلام عزای عمومی در سراسر کشور
دفتر هیئت دولت، در پی رحلت «شیخ‌الفقها» آیت‌الله‌ صافی گلپایگانی طاب ثراه، در سراسر کشور عزای عمومی و در استان قم تعطیل رسمی اعلام کرد.
متن پیام هیئت دولت به شرح زیر است:
هیئت دولت جمهوری اسلامی ایران رحلت شیخ الفقها آیت‌الله‌ صافی‌گلپایگانی طاب ثراه را به حضرت بقیهًْ‌الله الاعظم ارواحنا فداه، رهبر معظم انقلاب، مراجع عظام تقلید، حوزه‌های علمیه و مردم شریف ایران تسلیت گفته، به منظور بزرگداشت مقام شامخ مرجعیت، روز چهارشنبه سیزدهم بهمن ماه ۱۴۰۰ را در سراسر کشور عزای عمومی و در استان قم تعطیل رسمی (عمومی) اعلام می‌نماید.
آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور، معاونین، وزرا ، محمد باقر قالیباف رئیس مجلس، حجت‌الاسلام اژه‌ای رئیس قوه قضائیه، نمایندگان مجلس‌، مراجع عظام تقلید‌، شخصیت‌های سیاسی و دینی و لشکری و کشوری و از جمله فرمانده کل سپاه، فرمانده کل ارتش، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل و سازمان ها و نهادها و سازمان‌ها و نهادها، آیت‌الله سیستانی مرجع عالیقدر نجف، شیخ ابراهیم زکزاکی رهبر جنبش اسلامی نیجریه در پیام‌هایی جداگانه رحلت آیت‌الله صافی گلپایگانی‌(ره) را تسلیت گفتند‌.
رهبر عظیم‌الشأن انقلاب اسلامی نیز با صدور پیامی ضمن تسلیت درگذشت آیت‌الله صافی گلپایگانی، فرمودند: ایشان از استوانه‌های حوزه‌ علمیه قم و از برجستگان علمی و پرسابقه‌ترین عالم دینی در آن حوزه‌ مبارک بود.
زندگی و تحصیل
آیت‌الله صافی تحصیلات خود را در گلپایگان آغاز کرد و ادبیات عرب، کلام، تفسیر قرآن،حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح، در زادگاه خود به سرانجام رساند.
این مرجع تقلید شیعیان در 23 سالگی (1360ق) ازگلپایگان به قم هجرت کرد و در درس سید محمد‌تقی خوانساری، سید محمد حجت کوه کمره‌ای، سید صدرالدین صدر، سید محمد رضا گلپایگانی و آیت‌الله بروجردی حاضر می‌شد. او پس از چهار سال اقامت در قم، به مدت یک سال در نجف ساکن شد و در درس محمدکاظم شیرازی، سید جمال‌الدین گلپایگانی و شیخ محمدعلی کاظمی حضور یافت. او داماد سید محمد‌رضا گلپایگانی است.
جایگاه علمی و مرجعیت
آیت‌الله صافی گلپایگانی، از شاگردان برجسته آیت‌الله بروجردی بود و توانایی ویژه علمی او موجب شد پاسخگویی به سوالات فقهی و کلامی و همچنین نگارش کتاب منتخب‌الاثر، از سوی آیت‌الله بروجردی به وی واگذار شود. او همچنین از مشاوران نزدیک و همچنین از اصحاب شورای استفتای آیت‌الله بروجردی بوده است، در فقه، اصول، کلام، حدیث و رجال، به تدریس و تحقیق پرداخته و آثاری در این ابواب نوشته است. عالمان بزرگ شیعه مانند سید جمال‌الدین گلپایگانی، سید حسن طباطبایی بروجردی، امام خمینی و سید محمد‌رضا گلپایگانی بر مراتب علمی او تاکید کرده‌اند.
آیت‌الله صافی گلپایگانی، پس از درگذشت آیت‌الله گلپایگانی در آذر 1372ش، به عنوان مرجع تقلید شناخته شد.آیت‌الله سید محمدرضا گلپایگانی در وصیتنامه خود، آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی را مجتهد مسلم و عادل خوانده بود.
از نگهبانی قانون اساسی تا نگهبانی دین
صافی‌گلپایگانی، از معدود مراجع تقلید شیعه است که تجربه عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، عضویت و همچنین دبیری شورای نگهبان را داشته است.
عضو مجلس خبرگان قانون اساسی، یکی از 73 عضو مجلس خبرگان قانون اساسی بود که از 28 مرداد تا 24 آبان 1358 ش، مسئولیت تدوین قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران را به عهده داشت.
عضو و دبیر شورای نگهبان: در سال 1359 شمسی، با حکم امام خمینی، عضو فقهای شد و هشت سال تا تیر 1367دبیر شورای نگهبان بود، آیت‌الله صافی در تیر 1367ش از عضویت در شورای نگهبان استعفا کرد.
برخی از مراکز و موسسات علمی و دینی، از سوی دفتر صافی گلپایگانی راه‌اندازی شده است، از جمله: مرکز تحقیقات اسلامی دارالزهراء، در سال 1389ش، در تهران و با هدف پاسخگویی به سوالات شرعی و مشاوره دینی و خانوادگی آغاز به کار کرد.
مدافع بزرگ نظام و انقلاب و حریم ولایت
این مرجع عالیقدر جهان اسلام در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، نگهبان قانون اساسی جمهوری اسلامی بود و پس از آن در لباس مرجعیت نگهبان دین اسلام است.
ایشان در مقاطع مختلفی به دفاع از نظام و انقلاب و حریم ولایت پرداخته است. بعد از حوادث فتنه 88، وی 31 خرداد در دیدار با تعدادی از فقها و حقوقدانان شورای نگهبان با تشکر و تقدیر از ملت بزرگ ایران اظهار داشته بود «از حوادثی که بعد از انتخابات پیش آمده است بسیار متأثر و متأسف هستم و امیدوارم که به بهترین وجه مشکلات برطرف شود... اگر این دعواها ادامه پیدا کند بیم آن می‌رود که اصل نظام مورد تضعیف قرار بگیرد. اشخاص می‌آیند و می‌روند و آنچه می‌ماند نظام و در اصل، اسلام و حاکمیت آن است. البته من مطالب مهمی‌ را دارم که الآن نمی‌توانم بیان کنم».
آیت الله صافی گلپایگانی همچنین 12 مهر 88 در دیدار با اعضای حزب مؤتلفه اسلامی، با اشاره به اینکه ولایت فقیه جامع‌الشرایط از افتخارات شیعه است اظهار داشتند: تقدم بر فقها و علما و دوری از آنها موجب ضلالت و گمراهی است. اگر بخواهیم نظام اسلامی محفوظ باشد باید دین خود را از آنان بگیریم و بدانیم امروز این نظام دشمنان زیادی دارد که همه می‌خواهند به آن ضربه بزنند.
بوسه بر دست طلبه آفریقایی
در جریان مراسم عمامه گزاری طلاب غیر ایرانی در قم که چند سال قبل برگزار شد آیت‌الله صافی گلپایگانی بر دست یکی از طلاب آفریقایی بوسه زدند.
این مراسم در مدرسه عالی امام خمینی در شهر قم برگزار شده بود و معظم له پس از گذاشتن عمامه بر سر یکی از طلاب از قاره آفریقا دست او را (به این نیت که خدمتگزار دین است) بوسیدند.
این حرکت آیت‌الله صافی گلپایگانی در آن زمان فضای عجیبی در مراسم ایجاد کرد و بسیاری از خانواده‌های طلاب غیر ایرانی مبهوت این خضوع و خشوع عالمان دین در مقابل تشنگان راه حقیقت شدند و تا ساعت‌ها نیز این واکنش‌ها، ادامه داشت. پس از آن نیز این صحنه و عکس در بسیاری از شبکه‌های اینترنتی و ماهواره‌ای جهان منتشر شد.
آثار و تألیفات
آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی، یکی از پرکارترین نویسندگان شیعی است که بیش از 80 عنوان کتاب از وی به زبان‌های فارسی و عربی منتشر شده. برخی از آثار او به زبان‌های انگلیسی و اردو ترجمه شده و پاره‌ای از این کتاب‌ها برنده جایزه کتاب سال ولایت و کتاب سال مهدویت شده‌اند، مقالات و اشعاری نیز از سوی او در مجلات و رسانه‌های مختلف منتشر شده است.
کتاب‌ها و آثار تالیفی
برخی از آثار آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی عبارتند از: منتخب الاثر فی الامام الثانی عشر، درباره امام دوازدهم و در ده فصل است. نصوص مرتبط با دوازده امام، نصوص مرتبط با امام دوازدهم، و تاریخ زندگی و چگونگی ظهور آن امام، بخش‌های اصلی کتاب است.
این کتاب در سال 1380ش، در سه جلد چاپ شده که مجموعا 1400 صفحه است، منتخب‌الاثر، در اولین دوره کتاب سال ولایت، اثر برگزیده شناخته و در اولین دوره کتاب سال مهدویت، اثر برتر نام گرفت.
مقالات و اشعار
علاوه بر کتاب‌هایی که از این مرجع تقلید شیعیان انتشار یافته، مقالات و اشعار پراکنده‌ای هم در نشریات مختلف منتشر کرده است؛ از مقاله‌ای در نشریه کتابخانه مسجد اعظم قم در سال 1344ش درباره حکومت اسلامی از نگاه قرآن کریم، تا اشعاری مانند «منظومه اهل دل» که در سال 1390 در مجله پاسدار اسلام به چاپ رسیده است.
برخی از مقالاتی که آیت‌الله صافی نگاشته، به خواست و توصیه آیت‌الله بروجردی بوده است؛ از جمله مقاله‌ای در پاسخ به مجله‌ای در هند که مدعی برگرفته شدن اسلام از دین بودایی بوده است، در موردی دیگر، صافی گلپایگانی مقاله‌ای در پاسخ به شیخ محمود شلتوت نوشت و به ادعای او درباره استخاره در نظر مکتب اهل بیت واکنش نشان داد. شیخ محمود شلتوت در مجله رسالة الاسلام، ضمن تفسیر آیه «و إن تستقسموا بالازلام»، استخاره در مکتب اهل بیت را از قبیل استقسام بالازلام دانسته است.
مراسم بزرگداشت آیت‌الله صافی گلپایگانی
در قم
مراسم رحلت فقیه عالیقدر آیت‌الله صافی گلپایگانی صبح ۱۲ بهمن‌ ۱۴۰۰ با حضور آیات عظام علوی گرگانی، نوری همدانی، حسینی بوشهری، میلانی، مقتدایی، اعرافی‌، خاتمی، کعبی و اقشار مختلف مردم در مسجد امام حسن عسکری(ع) قم
برگزار شد.