آمریکا و حرکت در مسیر بیثباتی (نگاه)
سید محمد امینآبادی
ششم ژانویه ۲۰۲۱(17 دی 1399) را برخی از نظریه پردازان برجسته آمریکایی و غربی نقطه عطفی مهم در تاریخ آمریکا قلمداد میکنند. در این روز همزمان با شمارش آرای مجمع گزینندگان (الکترال کالج) برای تایید نتیجه انتخابات ریاستجمهوری سوم نوامبر2020 (13 آبان 99) در کنگره آمریکا، «ترامپ» نامزد شکست خورده انتخابات از هوادارانش خواست تظاهرات اعتراضآمیز برگزار کنند. اما آنان در جمعیتی بزرگ به کنگره حمله کرده و بعد از درگیر شدن با نیروهای امنیتی، توانستند وارد ساختمان و اتاقهای مختلف آن شوند. در جریان این حمله، پنج نفر از جمله یک پلیس کشته شدند. با اینکه حمله هواداران ترامپ به ساختمان کنگره آمریکا، با استیضاح دوم او در کنگره همراه شد، اما محاکمه او در سنا با مخالفت جمهوری خواهان، شکست خورد. حوادث ششم ژانویه به عنوان روزِ تلخ دموکراسی در تقویم آمریکا ثبت شد.
بسیاری از کارشناسان و نظریه پردازان برجسته غربی یورش طرفداران ترامپ به کنگره آمریکا را از بارزترین نشانههای تشدید شکاف دو قطبی سیاسی در آمریکا میدانند که تبعات جبرانناپذیری را در سالهای آینده بر ثبات سیاسی و فرآیندهای سیاسی و اجتماعی این کشور به دنبال خواهد داشت. یکی از تاثیرات اصلی این شکاف سیاسی بر سیاست خارجی این کشور خواهد بود. شکاف گسترده سیاسی در آمریکا اجماع دو حزبی را بر سر مسائل کلان سیاست خارجی در این کشور تضعیف میکند. به باور نظریه پردازانی مثل« فوکویاما » بدون اجماع داخلی بر سر مسائل بینالمللی دولت بایدن در پی گیری پروندههای مهم سیاست خارجی این کشور مثل رابطه با چین و روسیه و حضور در مناطقی مثل شرق آسیا، شرق اروپا و منطقه غرب آسیا شکست خواهد خورد.
جدای از شکست در سیاست خارجی تشدید شکاف دو قطبی در آمریکا منجر به تضعیف نهادهای سیاسی این کشور نیز خواهد شد. «استفان والت» در این باره مینویسد: «کشورهای تثبیت شده به ندرت از هم میپاشند و جنگهای داخلی در میان دموکراسیها کمتر رایج است، مگر اینکه-قسمت ترسناک اینجاست-نهادهای سیاسی آنها ضعیف یا شکستخورده باشند». به باور وی برجسته شدن موضوعاتی مثل تجزیهطلبی در آمریکا معلول تضعیف نهادهای سیاسی در این کشور میباشد.
تا چند سال پیش صحبت درباره مفاهیمی مانند تجزیهطلبی، فروپاشی، جنگ داخلی و کودتا در ادبیات سیاسی و رسانهای در آمریکا شبیه طنز به نظر میرسید اما طی یک سال گذشته و به خصوص بعد از اشغال چند ساعته کنگره توسط طرفداران ترامپ این واژگان به وفور توسط رسانهها و نظریه پردازانی مثل فرانسیس فوکویاما، استفان والت، ریچاردهاس و... استفاده شده است. در نهادهای رسمی این کشور مثل پنتاگون یا وزارت خارجه نیز هشدارها نسبت به تاثیرات تشدید شکاف سیاسی در آمریکا بالا گرفته است. چندی پیش سه ژنرال پیشین نیروی زمینی ارتش آمریکا با اشاره به انتخابات نوامبر 2020 و یورش طرفداران ترامپ در 6 ژانویه 2021 به کنگره درباره احتمال وقوع کودتا در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴، هشدار دادند.به نوشته «نیوزویک»، این مقامهای بلندپایه بازنشسته ارتش آمریکا هشدار دادهاند در صورتی که نتایج انتخابات سال ۲۰۲۴ میلادی در این کشور از سوی بخشی از ارتش پذیرفته نشود، احتمال کودتا و یا حتی جنگ داخلی وجود خواهد داشت.
ترامپ اخیراً در میان هواداران پرشمارش در «آریزونا» ضمن تاختن به دموکراتها گفت که، با وقوع تقلب در انتخابات و روی کار آمدن فردی مثل بایدن، آمریکا در جهان تحقیر شد و او مصمم است کاخ سفید را تا دو سال آینده پس بگیرد. خیز بلند ترامپ برای تصاحب دوباره قدرت در آمریکا، حمایت گسترده بدنه حزب جمهوریخواه از وی در شرایطی که نهادهای سیاسی در آمریکا تضعیف شده و شکافهای سیاسی و اجتماعی در این کشور تشدید شده نوید آینده خوبی را برای آمریکا نمیدهد و شاید به همین دلیل است که برخی از اساتید علوم سیاسی و روابط بینالملل در آمریکا هشدار میدهند که آمریکا با سرعت به سمت بیثباتی سیاسی پیش میرود و شاید اوج این بیثباتیها در انتخابات ریاست جمهوری این کشور 2 سال دیگر در سال 2024 میلادی باشد.