kayhan.ir

کد خبر: ۲۳۴۰۲۶
تاریخ انتشار : ۱۸ دی ۱۴۰۰ - ۲۳:۱۶
کیهان بررسی کرد

هدف پادوهای غرب در حمله به روابط تجاری ایران و شرق تیزکردن چاقوی کُند شده تحریم است

مدعیان اصلاحات با دولت مورد حمایت‌شان که طی 8 سال گذشته تمام ظرفیت‌های کشور را به پای مذاکره با غرب و توافقی پر خسارت ریخته و دستاوردی جز شکستن چرخ اقتصاد کشور و معیشت مردم و اضافه شدن صدها تحریم جدید به تحریم‌های قبلی نداشته‌اند‌، این روزها به راهبرد معقولانه دولت سیزدهم مبتنی بر چندجانبه‌گرایی و نگاه به شرق حمله می‌کنند و به دوقطبی‌‌‌سازی در این حوزه می‌پردازند.

 

سرویس سیاسی-

سال‌هاست که نگاه به شرق به عنوان یک راهبرد جدی در سیاست خارجی ایران مطرح شده که شاید همکاری با چین و روسیه مهم‌ترین اجزای آن است. این در حالی است که تجربه پرهزینه و پرخسارت توافق با غرب و عهدشکنی آمریکا و بی‌عملی اروپا در قبال تعهدات‌شان‌، نگاه به شرق در سیاست خارجی دولت سیزدهم را بیش از گذشته برجسته کرده است.
«نگاه به شرق» محصول ظهور یک نیروی جدید و قدرتمند در ساخت نظم جهانی است. نظمی که الزاما دیگر نظم غربی نیست. این نیروی غیرغربی نتیجه جابه‌جایی‌های جریان قدرت در جهان و روند تدریجی شکل‌گیری ساختار متنوع‌تری از نظم بین‌المللی است. ترجیح شرق بر غرب، ترجیح همسایه بر دور، ترجیح ملّت‌ها و کشورهایی که با ما وجه مشترکی دارند بر دیگران، یکی از اولویت‌های سیاست خارجی دولت مردمی و انقلابی سیزدهم است.
کشورهای حوزه شرق از قبیل چین، هند، روسیه، ژاپن، کره‌جنوبی و ‌اندونزی در ۳۰ سال اخیر از کشورهای پیشرو در حوزه‌های اقتصادی و تکنولوژیک هستند. با توجه به نزدیک بودن روابط سیاسی و فرهنگی ایران با کشورهای آسیایی، تعاملات گسترده با شرق به جای غرب می‌تواند مسیر هموارتری را در جهت انتقال تکنولوژی‌های روز، پیش روی کشورمان قرار دهد.
توسعه همکاری اقتصادی با شرق
تضعیف ابزار تحریم غرب
تشکیل و تقویت پیمان‌ها و مجموعه‌هایی مانند آسه آن و شانگهای و ایجاد قدرت‌های منطقه‌ای جدید، می‌تواند ضمن کاهش هزینه‌ها و رونق اقتصادی، به گره زدن بیش از پیش منافع کشورها کمک کرده و کاهش آسیب‌پذیری ایران از تحریم‌ها را به ارمغان بیاورد.
در همین راستا تعامل نزدیک با همسایگان، قطعی شدن عضویت در پیمان شانگهای، ایفای نقش فعال در اکو، ابتکارات سیاسی و امنیتی در تحولات افغانستان و قفقاز، تعامل هدف‌مند با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و در کنار آن حضور پرقدرت و موثر در مذاکرات وین نشان داد که دولت سیزدهم نه تنها بهره‌گیری از ابزار دیپلماسی در توسعه کشور را یک اصل مهم می‌داند بلکه قادر است با بهره‌گیری از سبکی کاملا جدید و پویا در مدت زمان کوتاه، منشأ اقدامات موثر در روابط خارجی باشد.
در این رابطه تغییر اولویت‌های روابط خارجی و افزایش قابل توجه ارتباط با همسایگان و قدرت‌های منطقه‌ای به ویژه روسیه، چین و هند از جمله ویژگی‌های قابل ملاحظه‌ای است که از ابتدای استقرار دولت سیزدهم در بخش روابط خارجی قابل مشاهده است.
از امضای کری تضمین است
تا لزوم بی‌اعتمادی در سیاست خارجی!
در این میان جریانی که در اوج اقدامات خصمانه آمریکا و علی‌رغم سابقه سیاه کاخ سفید در لگدمال کردن توافقات بین‌المللی، تیتر «امضای کری تضمین است؛ اطمینان تهران از اجرای برجام» را در صفحه اول روزنامه‌های خود منتشر کرده بود و رئیس‌جمهور آمریکا را نیز فردی مودب و باهوش یافته بود و مدعی شده بود که اروپا می‌گوید «هر چه تهران بگوید»، حالا نگران منافع ملی شده و از لزوم بی‌اعتمادی در سیاست خارجی سخن می‌گوید!
طیف مدعی اصلاح‌طلبی همچنین از دیپلماسی موفق دولت سیزدهم در وزن‌کشی مذاکرات وین و استفاده از ظرفیت منافع مشترک ایران و کشورهای شرقی در تقابل با چالش‌ها و رویارویی‌های غرب با قدرت‌های آسیایی نیز عصبانیت است و همگام با رسانه‌های بیگانه به فضا‌سازی و شایعه‌‌سازی و روایت‌‌سازی وارونه از وضعیت کنونی دست زده‌اند. آخرین مورد از این حاشیه‌‌سازی به بهانه گفت‌وگوی رودرروی «میخائیل اولیانوف» و «رابرت مالی» صورت گرفته است. دیدار نمایندگان آمریکا و روسیه در حاشیه مذاکرات وین به این صورت روایت‌‌سازی شد که گویا اولیانوف از جانب ایران در حال گفت‌و‌گو بوده است. جدا از اینکه هیچ شاهدی درخصوص این تحلیل دیده نشده، در تمام طول مذاکرات گفت‌وگوهای سه کشور اروپایی با رابرت مالی، گفت‌وگوی چین و روسیه و حتی نماینده اتحادیه اروپا با نماینده کشور خارج شده از برجام یعنی آمریکا امری «مرسوم» بوده که اکنون بی‌جهت به آن جایگاه «استثنایی» بخشیده شده است.
شایعه‌سازی‌، تحریف و تخریب
علیه روابط ایران با روسیه و چین
این رویکرد رسانه‌ای تنها به همین موضوع ختم نمی‌شود. در یک ماه گذشته اخبار جعلی بسیاری در همین راستا منتشر شده است. تحریف سخنان اولیانوف توسط رسانه سعودی در زمان دور هفتم مذاکرات و انتشار اخبار ضد چینی در موضوع سموم کشاورزی و ده‌ها نوع از این اقدامات همه به‌عنوان میزان عصبانیت کشورهای معاند قابل ارزیابی است.
در همین رابطه روز گذشته یکی از فعالین سیاسی اصلاح‌طلب نزدیک به دولت قبل در مطلبی در واکنش به سفر قریب‌الوقوع رئیس‌جمهور به روسیه در روزنامه اعتماد نوشته است: «جناب رئيسي! به عنوان يك معلم مطلع در تاريخ روسيه مي‌گويم: آنها از زمان پطركبير تا امروز، سياست خود را درباره ايران عوض نكرده‌اند. از نظر آنها: ايران نبايد آن‌قدر ضعيف باشد كه به دامن غرب بيفتد. از سويي نبايد آن‌قدر قدرتمند شود كه به تهديدي عليه روسيه بدل شود. اين دوخط؛ كل استراتژي روسيه در 200 سال گذشته است. اين سياست تزاري بود، سپس لنين و استالين و دوستانش ادامه‌اش دادند. ولاديمير پوتين هم وارث همين نگرش استراتژيك است! در داستان هسته‌اي ايران، روسيه همچنان اين استراتژي را دنبال مي‌كند. مراقب باشيد همه تخم‌مرغ‌هاي خود را در سبد آنها نگذاريد.»
نگارنده این مطلب که از فعالین فتنه 88 و مشاور ارشد دو سازمان مهم اقتصادی در دولت روحانی بوده‌، البته پاسخ نمی‌دهد که آیا دولت قبل که 8 سال همه ظرفیت‌های کشور را به پای مذاکره با غرب و به‌ویژه آمریکا هدر داد‌، تغییری در سیاستهای خصمانه چند صد سال گذشته آمریکا و اروپا در قبال ایران مشاهده کرده بود؟ و چرا در آن مقطع به دولت مطبوع خود توصیه نکرد که همه تخم‌مرغ‌هایش را در سبد آمریکا و اروپا نگذارد؟!
چند روز پیش هم روزنامه جمهوری اسلامی در راستای همین خط تخریبی علیه روابط تجاری دولت سیزدهم با شرق در مطلبی با عنوان «به کجا چنین شتابان؟» نوشت:« اگر خبر مربوط به قریب‌الوقوع بودن امضاء قرارداد بلندمدت ایران و روسیه در سفر آتی رئیس‌جمهور رئیسی به مسکو درست باشد، تذکر چند نکته را به مسئولین ارشد نظام در این زمینه لازم می‌دانیم. اول اینکه داشتن رابطه متوازن با بلوک‌های قدرت برای نظام جمهوری اسلامی و دولت ایران لازم است. ما اکنون با رفتن به سوی قراردادهای بلندمدت با چین و روسیه، در چارچوب رابطه متوازن حرکت نمی‌کنیم و سیاست «نه شرقی – نه غربی» را به خیابانی یکطرفه تبدیل کرده‌ایم که به شرق می‌رود. چنین روشی برای نظام جمهوری اسلامی که اصل «نه شرقی – نه غربی» را جوهر سیاست‌ خارجی خود تعریف کرده است زیبنده نیست. ما هنوز بر سردر وزارت امور خارجه‌مان عبارت «نه شرقی – نه غربی» را داریم.»
در ادامه این مطلب آمده است:« سیاست «نه شرقی – نه غربی» به معنای عدم اعتماد مطلق به شرق و غرب و رعایت توازن در تعامل با طرفین است. این توازن ایجاب می‌کند در امضاء قرارداد درازمدت با روسیه لااقل تا بعد از رفع تحریم‌ها درنگ نمائیم».
درخواست‌کنندگان تحریم ایران
نگران عزت و استقلال ملی!
متاسفانه طیف مدعی اصلاح‌طلبی نقش «حافظ منافع کاخ سفید» در ایران را ایفا می‌کند. این طیف از یکسو پیشنهاد بتن ریزی در توان دفاعی و قدرت منطقه‌ای ایران را مطرح کرده و از سوی دیگر هر آنچه غرب را تضعیف و تحریم آنها علیه کشورمان را کُند کند، مورد هجمه قرار می‌دهد. جدا از این بحث که اولا شرق و غرب سیاسی با شرق و غرب جغرافیایی فرق دارد، دوما دیگر قطبی به نام شوروی مارکسیسم وجود ندارد و سوما رابطه داشتن به معنای وابستگی نیست‌، واقعیت این است که شعار «نه شرقی؛ نه غربی» به قیافه افراطیون اصلاح‌طلب که خواستار تحریم‌های فلج‌کننده آمریکا علیه ایران شده بودند زار می‌زند.
کشورهایی مثل چین و روسیه می‌توانند منافع مشترک سیاسی، امنیتی، نظامی و اقتصادی با ایران داشته باشند. این البته بدان معنا نیست که آنها روابط خود را با دیگران (از اسرائیل و عربستان تا آمریکا و انگلیس و آلمان) تعطیل کنند؛ یا صددرصد مطابق میل ما رفتار نمایند؛ همچنانکه به مفهوم درک کامل و بی‌عیب و نقص در میان مقامات روسیه و چین نیست.
نگاه به شرق، فرصتی برای دولت سیزدهم
اتفاقا سیاست خارجی روسیه و چین، خطای تاکتیکی یا راهبردی کم ندارد. این خطا‌ها می‌تواند به علت فهم متفاوت از مسائل، ضعف اعتماد به نفس، خطای محاسباتی و غفلت از برخی منافع بلندمدت در ازای منافع ‌اندک آنی، اتفاق بیفتد.
اما آنچه به ما بر می‌گردد، چند نکته است: درک جایگاه نفوذ و اقتدار بی‌بدیل خود در منطقه، تعامل با حفظ استقلال کشور، کاربست همه ظرفیت‌ها در جهت یافتن و در هم تنیدن هرچه بیشتر منافع مشترک، افزایش قدرت داخلی و منطقه‌ای به عنوان ابزار موفقیت در تعاملات دیپلماتیک، و تقویت ساخت درونی کشور.