همان طوری که انسان بر بسیاری از آفریده‌ها برتری داده شده و دارای فضیلت و کرامتی است(اسراء، آیه 70)، میان خود انسان‌ها نیز فرق‌هایی است که برخی از آنان بر برخی دیگر در ظاهر و باطن برتری یافته‌اند؛ از همین رو مردان بر زنان به اسبابی چون قوامیت و انفاق، برتری یافته‌اند: مردان، سرپرست و نگهبان زنانند، بخاطر برتریهایی که خداوند (از نظر نظام اجتماع) برای بعضی نسبت به بعضی دیگر قرار‌داده است و بخاطر انفاقهایی که از اموالشان (در مورد زنان) می‌کنند.(نساء، آیه 34)
در میان پیامبران نیز برخی بر برخی دیگر تفضیل داده شده‌اند.(اسراء، آیه 55) همچنین رسولان نیز این گونه است که برخی بر برخی دیگر برتری داده شده‌اند.(بقره، آیه 253) این برتری و تفضیل‌،هم از جهات معنوی(بقره، آیه 253) و هم از جهت مادی و رزق و روزی و مانند آنهاست.(نساء، آیه 34)
البته باید توجه داشت که هر چه برتری کسی بیشتر از دیگری باشد، به همان میزان و درجه، مسئولیت او افزایش می‌یابد، چنانکه رسولان اولو العزم
دارای مسئولیت سنگین تری نسبت به دیگر رسولان و انبیاء هستند و یا مردان دارای تکالیف و وظایف سنگین تری نسبت به زنان هستند.
بر اساس آیات قرآن، در تقسیم روزی نیز این گونه است که برخی غنی و برخی فقیر هستند: آیا آنانند که رحمت پروردگارت را تقسیم مى‌کنند؟ ما وسایل معاش آنان را در زندگى دنیا میانشان تقسیم کرده‌ایم؛ و برخى از آنان را از نظر درجات‌،بالاتر از بعضى دیگر قرار‌داده‌ایم تا بعضى از آنها بعضى دیگر را به خدمت گیرند؛ و رحمت پروردگارت از آنچه آنان مى‏‌اندوزند، بهتر است. (زخرف، آیه 32)
اگر برخی‌ها از نظر قدرت یا ثروت برتری یافته‌اند،به همان میزان، مسئولیتشان نیز بیشتر از ندارها و فقیران است و آنان باید سهم و قسط فقرا را که در مال آنها به عنوان حق قرار‌داده شده بپردازند: وَفِی أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ؛ در اموالشان حقی برای سائلان و محرومان قرار‌داده شده است.(ذاریات، آیه 19)
البته خدا می‌توانست مستقیم به فقیران بدهد تا همگان در یک سطح مساوی باشند، ولی مال را به عنوان وسیله امتحان قرار‌داده است تا معلوم شود که چه کسی در آزمایش و ابتلاء سربلند بیرون می‌آید؛ زیرا خدا با شرور و خیرات مردمان را می‌آزماید: هر انسانی چشنده مرگ است؛ و شما را با بدیها و خوبی‌ها خواهیم آزمود و به سوى ما بازگردانیده مى ‏شوید. (انبیاء، آیه 35)
خدا درباره وسیله آزمون بودن مال می‌فرماید: و بدانید که اموال و فرزندان شما مایه آزمایش شماست و خداست که نزد او پاداشى بزرگ است. (انفال، آیه 28؛  تغابن، آیه 15)
بسیاری از مردم در این آزمون شکست می‌خورند، زیرا برتری جویی در ذات انسان است و تنها کسانی که اهل ایمان و نمازگزار واقعی خدا هستند، از این فتنه سر بلند بیرون می‌آیند؛ زیرا بسیاری مردم هر چند که در ظاهر از بردگی انزجار دارند و دیگران را برده خویش نمی‌سازند، ولی در عمل به شکلی دیگر مردم را برده خود قرار می‌دهند و اگر از بردگی فردی به ظاهر دست کشیده باشند، حاضر نیستند تا برابر و مساوی با دیگران باشند و به شکل بردگی اجتماعی مردم را به بردگی می‌کشند که امروز‌اشکال پیشرفته آن به خوبی در جوامع بشری نمود دارد. خدا می‌فرماید که اصل بر این است که انسان طالب برابری و مساوات باشد و دست کم در اموال کاری کند که دیگران با او مساوی باشند، ولی حاضر نیست؛ چون برتری جویی در ذات انسان است و اگر تزکیه نفس نشده باشد این برتری‌جویی موجب می‌شود تا همواره دیگران را برده خویش قرار دهد و تساوی و برابری را کنار بگذارد؛ خدا می‌فرماید: و خدا بعضى از شما را در روزى بر بعضى دیگر برترى داده است؛ ولى کسانى که فزونى مالی یافته‏‌اند، روزى خود را به بردگان و زیر دستان خود نمی‌دهند تا در آن با هم مساوى باشند. آیا باز نعمت‏ خدا را انکار مى‌کنند؟ (نحل، آیه 71)