مدرک «صــد» مهارت «صفر»!
اغلب دانشجویان به دنبال مدرک هستند و حاضرند ۴ سال پشت صندلی‌های دانشگاه بنشینند تا بتوانند فقط آن مدرک را کسب کنند.
در حال حاضر انگیزه و اشتیاق جوانان برای ورود به دانشگاه و دریافت مدرک افزایش یافته است و نهاد‌ها و ارگان‌های دولتی و خصوصی برای جذب نیرو «مدرک» را در اولویت استخدام خود
قرار‌داده‌اند.
مدرک‌محوری در مقابل مهارت محوری قرار دارد که یکی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار بر افزایش بیکاری است؛ بنابراین عبور از این معضل نیازمند فرهنگ‌‌سازی مناسب در بستر اجتماع و براساس قوانین و مقررات است.
گرایش جوانان و افراد جویای کار به سمت مدرک‌گرایی، دردی است که چند سالی می‌شود گریبانگیر جامعه دانشگاهی شده و رهایی از آن به همین سادگی‌ها ممکن نیست.
کارشناسان معتقدند که اگر این معضل ادامه یابد احتمال زیادی دارد که نظام تقاضای استخدام آن کشور هم افزایش یابد.
با وجود اینکه نظام‌های مختلف جامعه مانند: وزارت علوم، شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان سنجش، وزارت بهداشت، قوه قضائیه و مجلس شورای اسلامی فعالیت‌های زیادی را در راستای کاهش تب مدرک‌گرایی در جامعه انجام داده‌اند، اما دانشگاهیان همچنان با این معضل رو‌به‌رو هستند.
ناگفته پیداست که افزایش سطح سواد و علم در هر جامعه‌ای باعث پیشرفت همه‌جانبه آن خواهد شد؛ بنابراین این امر باعث شده تا برخی کشور‌ها روز به روز پیشرفت کنند. اما در کشور ما، پدیده مدرک‌گرایی جایگزین افزایش سواد در جامعه شده و به همین صورت دیگر برای دانشجویان فرقی نمی‌کند که در کدام دانشگاه تحصیل کنند، بلکه تنها اولویت آنها دریافت مدرک دانشگاهی خواهد بود تا متناسب با آن بتوانند‌پرستیژ اجتماعی خود را حفظ و در حد مدرک اخذ شده حقوق دریافت کنند.
اگر معضل مدرک‌گرایی در کشور رفع شود به تبع آن مشکلات بیشتر خانواده‌ها و فرزندانشان هم حل خواهد شد؛ چرا که افزایش پدیده مدرک‌گرایی در جامعه کاهش اشتغال را هم به همراه دارد؛ بنابراین در این زمینه باید نهاد‌های ناظر و مدیران بتوانند با راهکار‌های اساسی مدرک‌گرایی را به صورت کامل برچینند.
یک کارشناس آموزشی، با اشاره به مدرک‌گرایی در میان جوانان نسل آینده، اظهار کرد: دانشجو‌ها به جایی رسیده‌اند که تنها به فکر رفتن به دانشگاه، گرفتن نمره در نتیجه کسب مدرک برای رسیدن به اشتغال هستند و باید جلوی این پدیده را گرفت.
او افزود: مدرک‌گرایی در جامعه ما روال غلطی است، فضایی که برای تحصیل در دانشگاه‌ها ساختیم مناسب نیست. درصد کمی از دانشجویان به دنبال تحصیل هستند بیشتر آنها به دنبال
مدرک هستند.
نامبرده با بیان اینکه باید جامعه این موضوع را درک کند که تنها راه موفقیت شرکت در کنکور نیست، گفت: براساس آمار بیش از ۷۴۰ هزار نفر از این دانشجویان در دوره کاردانی، ۲ میلیون نفر در دوره کارشناسی، ۱۹۳ هزار نفر در دوره کارشناسی ارشد، ۱۱۵ هزار نفر در دوره دکتری تخصصی و ۲۹ هزار نفر در دوره دکترای عمومی در دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی مشغول به تحصیل هستند که اگر نظام آموزشی کشور بر اساس وضع موجود ادامه مسیر دهد، این دانش‌آموختگان نه تنها در مسیر اشتغال‌آفرینی در حرکت نخواهند بود بلکه به واسطه نداشتن مهارت کافی به آمار بیکاران جامعه می‌افزایند.
رئیس دانشگاه شهید بهشتی نیز درباره پدیده مدرک‌گرایی اظهار کرد: دریافت مدرک دانشگاهی و ادامه تحصیل برای ارزیابی استخدام افراد و اشتغال آنان امری لازم است.
او افزود: اشکال وقتی پیش می‌آید که مدرک دانشگاهی بی‌محتوا باشد و فرد عمر و پول خود را به پای آن گذاشته اما هیچ مطلب مهمی یاد نگرفته است.
نامبرده تصریح کرد: بسیاری از دانشجویان در دوران تحصیل مهارت و دانش کافی را برای اشتغال به دست نیاورده‌اند؛ به همین دلیل بسیاری از آنها به دلیل نداشتن تخصص، بیکاری‌های طولانی مدت را تجربه می‌کنند.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه برای مدتی تنور مدرک‌گرایی گرم شده بود، یادآوری کرد: برخی از افراد با دریافت عنوان مدرک ارشد یا دکتری را برای کسب منصب و موقعیت‌های شغلی لازم می‌دانستند؛ همین امر باعث شد تا برخی از مکان‌ها به صورت غیر قانونی به افراد، مدرک دانشگاهی ارائه می‌دادند. البته این افراد شناسایی شدند و با آنان از طریق تدوین لایحه‌ای با عنوان «قانون مقابله با تقلب» که در مجلس تصویب شد، برخورد قانونی گردید.
رئیس‌دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: کمیته اخلاق و پژوهشی دانشگاه درخصوص خطای اعضای هیئت علمی یا دانشجویان با آنان به شدت مقابله خواهد کرد اما عمده تقلب‌های مدرک‌گرایی که از طریق مقاله فروشی یا پایان نامه فروشی در خیابان‌ها انجام می‌شود، بسیار در فضای علمی کار زشتی است و اعتبار مدرک تحصیلی را کاهش خواهد داد.
او با بیان اینکه فضای علمی باید یک فضای معنوی، درست، سالم آموزشی و پژوهشی باشد، تاکید کرد: هر نوع سودجویی در فضای آموزشی خلاف است و دانشگاه‌ها در صورت مشاهده تخلف با فرد خاطی، برخورد خواهند کرد.
نامبرده اضافه کرد: ضرورت مهارت‌افزایی و توانمندی فنی افراد امری اجتناب‌ناپذیر است. به نظر می‌رسد برای ایجاد تحول در مهارت باید بینش لازم وجود داشته باشد و دانش لازم كسب شود.
به نقل از باشگاه خبرنگاران؛ یکی دیگر از معضلات مدرک‌گرایی این است که مهارت به‌اندازه کافی به دانشجو آموزش داده نمی‌شود و از همین رو آنها بعد از اخذ مدرک نمی‌توانند جذب کار شوند و به همین صورت جامعه با افزایش آمار مدرک و دانشجویانی مواجه خواهد شد که درک درستی از رشته خود ندارند و به علت اینکه مهارت کافی کسب نکرده‌اند به احتمال قوی نمی‌توانند نظر صاحب شغل خود را جلب کنند یا در حیطه کاری موفق عمل کنند.
اگر می‌خواهیم نیروی انسانی قوی و کار محور تربیت کنیم، بایست حتما به نحوه مهارت و توانایی آنها توجه کنیم، در غیر اینصورت باید روز به روز با هدر رفت سرمایه‌های انسانی و بروز مشکلات گوناگون در جامعه مواجه شویم.
از همین رو انتظار می‌رود تا مسئولان دانشگاهی و مدیران مملکت نسبت به مسئله مهارت‌محوری در میان دانشجویان و کمرنگ کردن پدیده مدرک‌گرایی در جامعه توجه ویژه‌ای داشته باشند تا شاهد افزایش اشتغال فارغ‌التحصیلان در کشور باشیم.