سرویس سیاسی-

علاوه بر جمهوری اسلامی ایران دیگر اعضای اکو متشکل از ‌ترکیه، پاکستان، افغانستان،‌ ترکمنستان، قرقیزستان، ازبکستان، قزاقستان، تاجیکستان و جمهوری آذربایجان نیز در این نشست شرکت داشتند.
رئیس‌جمهور کشورمان با حضور و سخنرانی در اجلاس سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) مواضع و پیشنهادات جمهوری اسلامی ایران در زمینه تقویت مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی، به‌ویژه رفع موانع و افزایش سطح همکاری‌ها و تبادلات اقتصادی کشورهای عضو سازمان اکو را تبیین کرد.
رئیسی همچنین در این سفر طی رایزنی با همتایان شرکت ‌کننده در اجلاس، راه‌های توسعه و تعمیق روابط دوجانبه را مورد بحث و بررسی قرار داد. دیدار با ایرانیان مقیم ‌ترکمنستان، تجار ایرانی و شرکت‌کنندگان در اجلاس اکو نیز از دیگر برنامه‌های سفر رئیس‌جمهور به‌ترکمنستان بود.
بازار 370 میلیارد دلاری«اکو» در اختیار ایران
سازمان اکو متشکل از ۱۰ کشور با جمعیتی بالغ بر
۴۰۰ میلیون نفر است از منظر تأمین و انتقال انرژی اهمیت قابل توجهی در جهان دارد. بر اساس آمارهای سازمان توسعه تجارت، صادرات کالایی اعضای اکو به جهان در سال ۲۰۲۰، بیش از ۲۹۰ میلیارد دلار بوده است، این در حالی است که در سال ۲۰۱۹ این عدد ۳۴۲ میلیارد دلار و سال قبل از آن یعنی ۲۰۱۸ حدود ۳۹۴ میلیارد بوده است.
در این میان واردات کالایی اعضای اکو از جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۳۷۲ میلیارد دلار بوده است و این عدد در سال ۲۰۱۹ بیش از ۳۸۸ میلیارد دلار و سال ۲۰۱۸ از رقم
۴۰۴ میلیارد دلار تجاوز کرده است.
صادرات درون گروهی اکو هم از جمله اعدادی است که باید به آن پرداخته شود. بر اساس آخرین آمارهای اعلام شده ۱۰ کشور عضو اکو در سال ۲۰۲۰، بیش از 27.5 میلیارد دلار صادرات داشتند. صادرات درون گروهی اعضای اکو در سال ۲۰۱۹ در حدود ۳۳.۳ میلیارد دلار بوده است. از سویی کشورهای عضو اکو در این حوزه در سال ۲۰۱۸ بیش از
۳۰ میلیارد دلار صادرات داشتند. در حوزه واردات هم اعضای اکو در سال ۲۰۲۰، رقم ۲۲.۳ میلیارد دلار را ثبت کردند و این در حالی است که واردات درون گروهی اعضای اکو در سال ۲۰۱۹ در حدود ۲۸.۲ میلیارد دلار بوده است، همچنین ۱۰ کشور عضو اکو در سال ۲۰۱۸ بیش از ۳۰ میلیارد دلار واردات درون گروهی داشتند.
خسارت سنگین بی‌توجهی به پیمان‌های چندجانبه
در دولت‌ تدبیر و امید
کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که دولت گذشته نتوانست از پیمان‌های دوجانبه و چندجانبه بهره ببرد و از این فرصت برای خنثی‌سازی تحریم‌ها استفاده کند، به همین دلیل اکنون شاهد سطح پایین مبادلات تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای عضو پیمان‌های مشترک هستیم.
آمار تجارت ایران با اعضای اکو در سال ۹۹ نیز اظهارات منتقدان مبنی بر اینکه دولت گذشته از ظرفیت کشورهای عضو اکو استفاده نکرده است تأیید می‌کند. حجم تجارتی که سال گذشته ایران با ۱۰کشور عضو اکو داشته در مجموع ۱۱۵۶۵ میلیون دلار بوده است؛ از این میزان ۴۸۱۶ میلیون دلار مربوط به واردات ایران از کشورهای عضو اکو بوده و مابقی که در حدود ۶۷۴۹ میلیون دلار است، مربوط به صادرات ایران به کشورهای عضو اکو بوده است. در این میان کمترین میزان تجارت ایران با کشور تاجیکستان (۲۴ میلیون دلار) و بیشترین حجم تجارت مربوط به‌ ترکیه (۶۹۲۳ میلیون دلار) بوده است.
عزم جدی دولت سیزدهم
برای استفاده از ظرفیت اکو
با این حال دولت سیزدهم، مصمم است که برای فعال‌سازی اکو از تمام توان و راهکارهایی که کارشناسان توصیه کرده‌اند، استفاده کند؛ به همین جهت برگزاری پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی، فرصت بسیار مناسبی بود تا کشورها درباره روند همکاری‌ها به تفاهم‌های جدیدی برسند.
در همین راستا معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه کشورمان اخیرا با بیان اینکه در ۲ ماه گذشته شاهد یک رشد ۳۰ تا ۴۰ درصدی در زمینه صادرات بودیم، گفت: امیدواریم صادرات ما به کشورهای همسایه تا پایان سال به ۵۰ درصد افزایش یابد.
موضوعی که رئیس‌جمهور کشورمان در سخنرانی خود در این اجلاس بر آن تأکید کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران اولویت ویژه‌ای برای همکاری و مشارکت اقتصادی با کشورهای آسیایی به خصوص همسایگان خود در آسیای جنوبی، آسیای غربی، آسیای میانه و قفقاز قائل است.
رئیسی تصریح کرد: بی‌تردید تقویت نقش و جایگاه سازمان‌های منطقه‌ای به‌عنوان تسهیل‌کننده همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه مورد توجه و اهتمام ماست که یکی از نمودهای واضح آن سازمان همکاری‌های اقتصادی «اکو» است.
رئیس‌جمهور افزود: مجموعه «اکو» علاوه بر بهره‌مند ویژگی‌های مادی قدرت همچون جمعیت نیم میلیاردی، مالکیت یک‌سوم منابع انرژی جهان، موقعیت بی‌نظیر ارتباطی میان اروپا با چین و روسیه با خلیج ‌فارس و اقیانوس هند، نیروی انسانی جوان و پرتوان، در بردارنده هویتی ممتاز به نام اسلام است.
رئیسی در ادامه به دستاوردها و پیشرفت‌های اعضای اکو در سال‌های گذشته‌ اشاره کرد و گفت: ما فقط همسایگانی توانمند نیستیم بلکه میراث‌دار و در عین حال پیش برنده یک هویت اصیل منبعث از فرهنگ اسلامی هستیم که قادر است آینده بشریت را در درخشان‌ترین حالت رهبری کند و هم می‌تواند بالندگی و نشاط معنوی را به کالبد همکاری‌های همه‌جانبه میان ما تزریق نماید، طی سالیان گذشته دستاوردها و پیشرفت‌های خوبی در سازمان «اکو» به دست آمده است اما کماکان فاصله معناداری مابین موفقیت‌های حاصله با ظرفیت‌ها و توانمندیَ‌های واقعی سازمان وجود دارد. برای نمونه با وجود پتانسیل‌های تجاری بالا تجارت درون منطقه‌ای کماکان کمتر از ۱۰ درصد است.
رئیس جمهوری در سخنرانی خود تأکید کرد: جمهوری اسلامی ایران علاوه بر جدیت در همکاری در این حوزه‌ها، آماده است برنامه‌های آموزشی حوزه نفت و گاز برای کشورهای عضو اکو را توسعه دهد و همچنین علاقمند هستیم پروژه‌های انتقال آب به کشورهای متقاضی از جمله جمهوری اسلامی ایران در دستور کار سازمان اکو قرار گیرد.
وی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک کشور مهم به‌دنبال ارتقای سطح همکاری‌ها در اکو و‌ترفیع رتبه و منزلت این سازمان در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی است. ما معتقدیم که ابزارهای موثری برای جهش سازمان وجود دارد که در صورت ‌اشتراک مساعی اعضا می‌تواند علاوه بر پیشرفت مادی کشورها، سعادت نسل‌های آینده را تضمین نماید.
رئیسی همچنین با‌ اشاره به به پیامدهای همه‌گیری کرونا گفت: اینک نیازمند دخالت جمعی دولت‌های عضو هستیم تا آثار مخرب همه‌گیری کرونا را از منطقه دور کنیم و مناسبات و تعاملات فی‌مابین را با شتاب مناسب و به کمک تجربه‌هایی که در حوزه سلامت و آموزش و تولید دارو داشته‌ایم، ارتقا دهیم.
تحریف آشکار سخنرانی رئیس‌جمهوری
توسط رسانه سعودی
پس از سخنرانی رئیس‌جمهور کشورمان در جریان اجلاس اکو درباره موضوعات مختلف منطقه‌ای و جهانی برخی رسانه‌های ضدانقلاب تلاش‌کردند با تحریف بخش خاصی از سخنرانی رئیس جمهوری، پازل چند هفته گذشته التهاب‌آفرینی در کشور را تکمیل کنند.
شبکه ایران اینترنشنال وابسته به عربستان سعودی به‌صورت کاملاً مغرضانه اقدام به تحریف بخشی از سخنان رئیس جمهوری پیرامون انتقال انرژی و آب میان کشورهای همکار در سازمان اکو کرد.
این شبکه وابسته به دولت سعودی در تحریفی آشکار و با هدف تلاش برای تأثیرگذاری بر التهابات آبی چند روز گذشته در برخی نقاط کشور، با تحریف سخنان آیت‌الله رئیسی از قول وی نوشت که «ایران آماده صادرات آب به کشورهای عضو اکو است!»
این در حالی است که رئیس‌جمهوری صراحتا تأکید کرد که ایران به‌عنوان متقاضی انتقال آب و انرژی درخواست همکاری کشورهای عضو را در این زمینه دارد.
توسعه روابط تهران و آنکارا
به نفع دو ملت و صلح و ثبات در منطقه است
آیت‌الله رئیسی همچنین در حاشیه این اجلاس در دیدار رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور‌ترکیه با‌ اشاره به زمینه‌های گسترده و متنوع همکاری ایران و‌ترکیه در بخش‌های مختلف از جمله انرژی، موضوعات بانکی و پولی و تبادلات تجاری و بازرگانی گفت: باید مسیر توسعه روابط اقتصادی را تسهیل کنیم و در این زمینه می‌توان تعرفه‌های‌ترجیحی را بازنگری کرد.
رئیس‌جمهور کشورمان در ادامه همکاری و ارتباط نزدیک ایران، جمهوری آذربایجان و‌ترکیه را حائز اهمیت دانست و گفت: سه کشور از‌اشتراکات فراوان فرهنگی، دینی و اعتقادی برخوردار هستیم و ضمن اینکه نباید اجازه داد اخلالی در این روابط ایجاد شود بلکه با نزدیکی هرچه بیشتر روابط، دشمنان مشترک خود را ناامید کنیم.
رئیسی در ادامه با ابراز نگرانی از حضور داعش در افغانستان و افزایش ناامنی در این کشور اظهار داشت: گروه‌های ‌تروریستی نه‌تنها باعث ناامنی در افغانستان بوده بلکه امنیت منطقه را تهدید می‌کند لذا نباید اجازه دهیم گروه‌های ‌تروریستی همانند داعش و پ‌ک‌ک امنیت کشورهای منطقه را به خطر بیندازند.
رئیس‌جمهور کشورمان گفت: جمهوری اسلامی ایران از تشکیل حکومت فراگیر در افغانستان حمایت می‌کند و بر این باور هستیم که باید همه گروه‌ها، اقوام و اقشار مختلف مردم افغانستان در آینده افغانستان نقش و مشارکت داشته باشند.
رئیسی با‌ اشاره به برقراری ثبات و امنیت در سوریه گفت: باید از ظرفیت‌های خود برای ایجاد آرامش، صلح و امنیت در سوریه استفاده کنیم.
رئیس‌جمهور کشورمان تصریح کرد: مشکلات منطقه باید توسط کشورهای منطقه حل و فصل شود و حضور و دخالت بیگانگان نه تنها کمکی به حل مشکلات نمی‌کند بلکه اوضاع را پیچیده‌تر خواهد کرد.
رئیسی همچنین بر ثبات و آرامش و احترام به تمامیت ارضی عراق تأکید و خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران از روی کار آمدن دولت قوی و مورد قبول مردم عراق حمایت کرده و بر آن تأکید دارد.
رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور‌ ترکیه نیز در این دیدار با بیان اینکه کشورش توسعه و تقویت همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای را با جمهوری اسلامی ایران ضروری می‌داند، گفت: می‌توانیم در سطح روابط و مناسبات دو کشور به‌ویژه در بخش‌های اقتصادی جهش ایجاد کنیم.
رئیس‌جمهور ‌ترکیه در ادامه تحولات افغانستان را نگران‌کننده دانست و خاطرنشان کرد: کاخ سفید همه گروه‌های ‌تروریستی منطقه از جمله داعش و پ‌ک‌ک را آموزش داده و مسلح می‌کند و برای ایحاد ناامنی، تجهیزات و ابزارهای ‌تروریستی در اختیار این گروه‌ها قرار می‌دهد، لذا همکاری مشترک برای برقراری صلح در منطقه را ضروری می‌دانیم.
اردوغان با‌ اشاره به ضرورت ‌ترتیبات امنیتی مبتنی بر حضور فعال کشورهای منطقه‌ای، اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران، روسیه و‌ترکیه می‌توانند با همکاری سایر کشورهای منطقه امنیت و ثبات منطقه را حفظ کنند.
روابط رو به گسترش ایران و تاجیکستان
با قوت ادامه خواهد یافت
آیت‌الله رئیسی همچنین در دیدار با امامعلی رحمان رئیس‌جمهور تاجیکستان گفت: روابط بسیار خوب ایران و تاجیکستان در زمینه‌های تجاری، فرهنگی و اقتصادی با قوت ادامه خواهد یافت.
رئیس‌جمهور خاطرنشان کرد:‌ تردیدی نداریم که روابط رو به توسعه خواهد بود چرا که سطح فعلی مبادلات قانع‌کننده نیست و با احیاء ظرفیت‌ها بین دوکشور می‌توان سطح روابط را چند برابر ارتقاء داد.
آیت‌الله رئیسی با دعوت از امامعلی رحمان برای حضور در تهران گفت: ما به‌دلیل روابط عمیق فرهنگی و همزبانی و سابقه دیرینه مودت و دوستی احساس می‌کنیم بیش از دیگران باید با هم همکاری و همفکری کنیم.
ظرفیت گسترده تجارت مرزی و مبادلات بازرگانی ایران و پاکستان به سرعت فعال خواهد شد
رئیس‌جمهور کشورمان در دیدار عارف علوی رئیس‌جمهور پاکستان نیز با‌ اشاره به‌اشتراکات و ظرفیت‌های گسترده توسعه همکاری‌های تهران- اسلام‌آباد، اظهار داشت: دو کشور نه تنها از رابطه همسایگی بلکه از ارتباط عمیق قلبی، تاریخی و فرهنگی برخوردار هستند و استفاده از این ظرفیت‌ها در مسیر توسعه روابط، به نفع دو ملت و پیشرفت و آبادانی منطقه است.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه اراده جمهوری اسلامی ایران توسعه و تعمیق روابط همه‌جانبه با پاکستان است، گفت: روابط و مناسبات دو کشور را با توجه به ظرفیت‌های گسترده موجود، ناکافی می‌دانیم و مصمم هستیم همه ظرفیت‌ها را در راستای منافع دو ملت و ملت‌های منطقه فعال کنیم.
رئیسی با‌ اشاره به زمینه‌ها و ظرفیت‌های همکاری تهران اسلام‌آباد در توسعه بازارچه‌های مرزی،‌ ترانزیت، حمل‌ونقل، انرژی و گردشگری گفت: جمهوری اسلامی ایران هیچ محدودیتی برای توسعه روابط با پاکستان ندارد.
قرارداد گاز با‌ ترکمنستان حتما احیا خواهد شد
رئیس‌جمهور کشورمان در دیدار تجار، بازرگانان و فعالان بخش خصوصی کشورمان در‌ ترکمنستان، ایجاد تحول در همه حوزه‌ها به‌ویژه بخش اقتصادی، تجاری و بازرگانی را از اولویت‌های اقتصادی دولت دانست و گفت: لازمه دستیابی به رونق اقتصادی و افزایش صادرات این است که شرایط موجود به خوبی بررسی شده و راهکارهای‌ مناسبی برای رفع موانع و مشکلات، اتخاذ شود‌.
رئیسی با تأکید بر رویکرد دولت سیزدهم برای توسعه همکاری با کشورهای همسایه و منطقه گفت: زیرساخت‌های اقتصادی و تجاری مناسبی برای توسعه و ارتقای سطح همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای کشورمان وجود دارد و باید با تسهیل فعالیت تجار و صادر‌کنندگان در این مسیر گام برداریم.
رئیس‌جمهور کشورمان خاطرنشان کرد: با حضور در تاجیکستان و اجلاس شانگهای بستر مناسبی برای توسعه روابط منطقه‌ای کشور ایجاد شده است و شاهد گشایش‌های خوبی در زمینه ارتقای سطح روابط تهران و دوشنبه هستیم.
رئیسی گفت: مشکل جدی و خاصی در توسعه روابط با کشورهای همسایه و منطقه وجود ندارد و با پیگیری و تعامل دوسویه و درک متقابل می‌توان ضمن رفع مشکلات موجود، گام‌های موثری در مسیر تقویت و تحکیم روابط برداشت.
رئیس‌جمهور کشورمان با‌ اشاره به گفت‌و‌گو با همتای‌ ترکمنستانی خود در زمینه توسعه روابط دوجانبه در بخش‌های مختلف از جمله در بخش گاز و‌ ترانزیت، اظهار داشت: امروز با پیگیری‌های انجام شده،‌ترکمنستان اطمینان یافته که دولت جمهوری اسلامی ایران برای رفع مشکلات و موانع موجود اراده جدی دارد.
رئیسی تصریح کرد: قرارداد گاز ایران و‌ترکمنستان حتماً احیا خواهد شد.
زمینه‌تردد و سرمایه‌گذاری ایرانیان مقیم خارج از کشور تسهیل شود
رئیس‌جمهور کشورمان همچنین در دیدار ایرانیان مقیم ‌ترکمنستان در سفارت کشورمان در عشق آباد با تأکید بر اینکه باید ارتباط ایرانیان مقیم خارج از کشور با فرهنگ، آداب، رسوم و تمدن کهن ایرانی اسلامی حفظ شود، افزود: باید شرایط مناسبی برای ارتباط مستمر و همیشگی ایرانیان مقیم خارج با داخل کشور فراهم شود و زمینه جذب،‌ اشتغال و سرمایه‌گذاری آنان در کشور وجود داشته باشد و چنانچه کسی خواهان سرمایه‌گذاری در ایران بود مطمئن باشد که سرمایه او تضمین شده است.
رئیسی در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه دولت به دنبال گسترش روابط با همه کشورها به‌ویژه کشورهای همسایه و منطقه است، گفت: معتقدیم سطح روابط و همکاری‌های کنونی کشورمان با کشورهای همسایه از جمله ‌ترکمنستان در بخش‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و سیاسی کافی نیست و می‌توان سطح این مناسبات و همکاری‌ها را در همه حوزه‌ها افزایش داد.
رئیس‌جمهور کشورمان افزود: کشورهای همسایه و منطقه به خدمات و تولیدات ایرانی علاقه و اعتماد دارند و باید از این ظرفیت به درستی استفاده کنیم.
رئیسی گفت: با نگاه جدیدی که امروز در کشورمان به‌وجود آمده است، امیدوارم بتوانیم اقداماتی در جهت رشد و توسعه ارتباطات و روابط کشورمان با کشورهای منطقه و همسایه و نیز شکوفا شدن ظرفیت‌های موجود در ایران عزیز انجام دهیم.
رئیس‌جمهور کشورمان خاطرنشان کرد: به راحتی می‌توان سهم صادرات کشورمان در بازار اقتصادی منطقه را به دو برابر و حدود ۴۰ تا ۵۰ میلیارد دلار افزایش داد و باید از همه ظرفیت‌ها برای رسیدن به این هدف استفاده شود.
رئیسی همچنین ضمن بازدید از بخش‌های مختلف رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان، در جریان فعالیت‌های متنوع این مرکز قرار گرفت.
در این بازدید مسئولان رایزنی فرهنگی کشورمان، گزارشی از فعالیت‌های فرهنگی که در این مجموعه انجام می‌شود، ارائه کردند.
امضای قرارداد سه جانبه سوآپ گاز
بین ایران ترکمنستان و آذربایجان از خاک کشورمان
در جریان سفر رئیس‌جمهور کشورمان به ترکمنستان و شرکت در اجلاس اکو همچنین، قرارداد سه جانبه سوآپ گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران در حضور روسای جمهور ایران و جمهوری آذربایجان به امضا رسید. بر اساس این قرارداد که یکشنبه شب پس از پایان دیدار دوجانبه آیت الله دکتر سید ابراهیم رئیسی و الهام علی اف، توسط وزرای نفت دو کشور به امضا رسید، قرار است سالانه یک و نیم تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از خاک جمهوری اسلامی ایران انتقال یابد.
از توافق نامه‌های جدید همکاری استقبال می‌کنیم
رئیس‌جمهور همچنین در دیدار «شوکت میرضیایف» رئیس‌جمهور ازبکستان، ظرفیت‌های کشورهای منطقه برای تعمیق روابط را فرصتی مناسب برای این کشورها دانست و تاکید کرد: در شرایط کنونی جهان، همکاری کشورهای منطقه بسیاری از تهدیدها را به فرصت تبدیل می‌کند و با حضور فعال کشورهای منطقه دیگر جایی برای دخالت کشورهای بیگانه نیست.
رئیسی توسعه روابط با ازبکستان را دارای اهمیت دانست و با اشاره به حجم مبادلات اقتصادی دو کشور تاکید کرد: وزرای خارجه ایران و ازبکستان باید نقشه راه همکاری‌های بلندمدت را ترسیم کنند.
شوکت میرضیایف رئیس‌جمهور ازبکستان نیز در این دیدار با تقدیر از رویکرد فعال ایران در منطقه گفت: صلح و ثبات در این منطقه با مشارکت کشورهای بومی محقق می‌شود و ازبکستان از هر نوع همکاری با ایران استقبال می‌کند.
رئیس‌جمهور ازبکستان ظرفیت‌های اقتصادی و مبادلات دو کشور را بستر مناسبی برای توسعه روابط دانست و خواهان افزایش سطح حجم تبادلات تجاری دو کشور شد.