نور چشمان ملّت
«شماها نور چشمان کشور و ملّت هستید.» ۲۶/۰۸/ ۱۴۰۰«بنده در دفاع از جامعه‌ نخبگان و از حرکت علمی کشور، تا نَفس دارم ذرّه‌ای کوتاه نخواهم آمد.»1395/07/28 این تعابیر و توصیفات به یاد ماندنی بخشی از بیانات رهبر انقلاب اسلامی خطاب به نخبگان علمی ایران اسلامی است. اما رمز این تعابیر بلند و این حمایت‌های مستحکم، دلگرم‌کننده و همیشگی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از نخبگان علمی کشور چیست؟
نخبگان، پیشگامانِ «ایران قوی»
واقعیت این است که «ما یک سابقه‌ تلخی داریم؛ در یک دوران طولانی، ژنِ ناتوانی، ژنِ نمی‌توانیم، ژنِ وابستگی به دیگران را در ما تزریق کردند؛ در یک دوران طولانی، از دوران قاجار تا دوران پهلوی، در ملّت ما -همین ملّت با استعداد- این احساس درونیِ عدم توانایی و عدم قدرت، ایجاد شد؛ و [آن را] در ما -در مجموعه جامعه ایرانی- نهادینه کردند؛ این سابقه را ما داریم. نتیجه این شد که ما به عنوان یک ملّت، هویّتمان در ذیل غرب تعریف شد... وقتی‌که یک کشوری در ذیل یک قدرتی تعریف شد، همه‌ امکانات او در واقع به طور خواه یا ناخواه متعلّق می‌شود به آن قدرت.» 1395/07/28 با انقلاب اسلامی تحولی عظیم در جهت غلبه بر این فضا رُخ داد: «در انقلاب، خودباوری و اعتماد به نفس، به جنگِ وابستگی رفت؛ خدا هم کمک کرد.» 1395/07/28و البته امروز هم کشمکشی جدی بین دو جریان خودباوری و وابستگی در جریان است.
برای صیانت از حرکت تحولی انقلاب اما باید برای ایران اسلامی «تولید قدرت» شود: «آنچه نگاه به نخبگان را به‌عنوان یک فریضه، به‌عنوان یک واجب غیرقابل اجتناب بر همه مسئولان لازم می‌کند، یک هدف بزرگ است. یک هدف بزرگی در اینجا وجود دارد؛ با این هدف حتماً بایستی نگاه به نخبگان یک نگاه جدّی، یک نگاه عملیّاتی، یک نگاه دلسوزانه و پیگیر باشد. آن هدف چیست؟ آن هدف عبارت است از تبدیل کشور ایران به کشوری پیشرفته، قدرتمند، شریف... صاحب حرف نو در مسائل بشری و در مسائل بین‌المللی... و دارای عزّت... و سرشار از معنویّت و ایمان... و برافرازنده‌ پرچم تمدّن نوین اسلامی.»1395/07/28 و رسیدن به این هدف اساسی بدون قدرت علمی و برخورداری از نخبگان توانمند و دارای هویت اسلامی و انقلابی امکان‌پذیر نیست: «پیشرفت علمی، کشور را قدرتمند می‌کند... اَلعِلمُ سُلطان؛ «سلطان» یعنی اقتدار؛ علم، اقتدار است؛ هر کسی که آن را داشته باشد «صالَ»، یعنی دست قدرتمند را خواهد داشت؛ هرکس که آن را نداشته باشد «صیلَ عَلَیه»، یعنی دست قدرتمندی بر سر او خواهد آمد یعنی زیرِ دست خواهد شد.» 1396/07/26 و راز حمایت رهبر انقلاب از حرکت پیشرفت علمی و در رأس آن نخبگان هم همین است: «بنده با فهم این مسئله، یعنی با این فهم از مسئله کشور که کشور احتیاج دارد به یک چنین سازوکاری و به یک چنین حرکتی، از پانزده سال پیش یا‌اندکی بیش‌تر مسئله‌ نهضت علمی و نهضت نرم‌افزاری و حرکت عظیم علمی را مطرح کردم، و خب دانشمندان، جوانها، اساتید، دانشگاه‌ها، بسیاری از بخشهای دولت‌های مختلفی که سر کار آمدند استقبال کردند؛ و پیش رفت.»1395/07/28
پیش به سوی گسترش مرزهای دانش
از سوی دیگر اما وظایف و مسئولیت‌های مهمی نیز بر عهده‌ نخبگان است. اولین مسئله این است که «تلاش علمی نبایستی متوقّف بشود در دانشگاه‌ها.‌»1395/10/13 و علاوه‌بر این باید حرکتِ پیشرفت علمی با سرعت و شتاب بالا از سوی نخبگان دنبال شود: «ما خیلی عقب هستیم؛ باید سرعتمان آن‌قدر زیاد بشود که خودمان را بتوانیم به صف جلو برسانیم.»1395/07/28 جوانان نخبه از سویی باید «مرزهای دانش» را گسترش دهند: «امروز دانش در سطح بشری -نه در سطح کشور- در یک مرزهای مشخّصی قرار دارد؛ خب، ما سهم ایفا کنیم در شکستن این مرزها و جلو رفتن، مرزها را گسترده کردن.» 1397/07/25 و از سوی دیگر باید «تولید علم» را دنبال کنند: «آنچه نیاز هست و بایستی انجام بگیرد آفرینش علم است؛ باید خلّاق باشید، باید تولید کنید علم را... جوان نخبه‌ ما باید دنبال این باشد: خلّاقّیت در دانش» 1400/08/26 در این زمینه «باید جوری حرکت بکنیم که در یک فاصله‌ معقول زمانی ـ بنده چند سال قبل گفتم پنجاه سال بعد ـ ایران در دنیا منبع علم محسوب بشود؛ یعنی اگر کسانی بخواهند به جدیدترین یافته‌های علمی دست پیدا کنند، ناچار بشوند فارسی یاد بگیرند..»1400/08/26
از تعهّد دینی و انقلابی تا مسئله‌محوری
مسئله‌‌ مهم دیگر اما «عبارت است از تعهّد دینی و انقلابی؛ اگر چنانچه این تعهّد دینی و انقلابی نباشد، پیشرفت علمی [به‌تنهایی‌] یک کشور را، یک ملّت را، یک مجموعه انسانی را خوشبخت نمی‌کند... اگر بخواهیم کشور، ملّت، جامعه‌ بشری به سعادت برسد، راهش این است که آرمان‌های دینی و آرمان‌های الهی را برتر از همه‌ آرمانها قرار بدهیم.» 1395/10/13 نخبه باید بداند «نخبگی یک نعمت الهی است، یک موهبت خدایی است و نعمت الهی را باید شکر کرد.»1400/08/26 و در این زمینه توجه به «تقوا» و مراقبت از خود حیاتی است: «نخبگان عزیز خودشان از خودشان مراقبت کنند... جنگ است. از ترور جسمی خطرناک‌تر، ترور مغزی و فکری است... دانشمند ما اسیر نباید بشود.‌» 1396/07/26 نکته کلیدی دیگر توجه نخبگان به «نیازهای کشور» و ارائه‌ راه‌حل علمی برای حل مسائل و مشکلات است: «برخی از مسائل کشور در زمینه‌های اقتصادی ناشی از کمبودهای تحقیق علمی است؛ جوانهای ما باید وارد بشوند.
امروز مثلاً فرض کنید در زمینه‌ مسائل اقتصاد، مسئله‌ تورّم، مسئله کاهش قدرت پول ملّی، مسئله‌ ‌اشتغال، مسئله‌ مسکن، در زمینه‌ مسائل اجتماعی، مسئله‌ ازدواج، آسیب‌های اجتماعی، اعتیاد و غیره، همه‌‌ این مسائل، مسائلی است که با دانشِ نخبگانی، با حرکت نخبگانی جوانهای ما می‌تواند راه‌های حلّ بسیار خوبی پیدا کند.»1398/07/17 مسئولیت مهم دیگر نخبگان هم نقش‌آفرینی در میدان «جنگ تبلیغاتی» است: «الان یک جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای بسیار تندی علیه ما وجود دارد... مهم‌ترین کاری که دشمن می‌خواهد بکند تصویر‌سازی غلط از وضع کشور است؛ نه‌فقط برای اغوای افکار عمومی دنیا بلکه حتّی برای اغوای افکار عمومی داخل خود کشور... اگر نتوانیم ما در این جنگ سهم ایفا کنیم، نخبه نتواند سهم ایفا کند، وظیفه‌اش را انجام نداده.» 1397/07/25
نگذارید «امید» اختلال پیدا کند...
البته کلید مهم تحقق همه‌ اهداف و آرمان‌های بلند و حفظ و صیانت از حرکت علمی کشور، مسئله «امید» است: «من جدّاً در این زمینه اصرار می‌کنم؛ هم به شما، هم به اساتید، هم به پیشروان حرکت علمی که نگذارید امیدی که به وجود آمده به پیشرفت علمی در کشور، خدای نکرده اختلال پیدا کند. این جور نباشد که ما مشکلات را به صورت یک‌‌طرفه و یک‌جانبه طرح کنیم، موفّقیّت‌های بزرگ را نبینیم... مشکلات هست امّا در کنار این مشکلات، موفّقیّت‌های بزرگی وجود دارد.» 1398/07/17 و البتّه باید دانست که «یکی از مایه‌های مهمّ امید عبارت است از توکّل به خدای متعال؛ اَلعاقِبَهًْ لِلمُتَّقین‌» ‌1398/07/17
حرکتِ توقف ناپذیر
کلام آخر اینکه در پرتو توکل بر خدا و تلاش مجاهدت‌آمیزِ امیدوارانه فردای ایران اسلامی، فردایی روشن و توأم با دستاوردها و پیروزی‌هاست: «شک نکنید که فردای ملت ایران و امت اسلامی از امروز بمراتب بهتر است [از اول انقلاب تا امروز] ببینید ملت ایران در همه‌ عرصه‌های سیاسی و علمی‌ و اجتماعی و غیره چقدر پیشرفت‌ کرده است؛ بدانید فاصله‌ بین پیشرفتِ سال‌های آینده با امروز، از این هم بیش‌تر خواهد بود. ملت روزبه‌روز پیشرفت خواهد کرد. حرکت ملت ایران در همه‌ عرصه‌ها حرکت توقف ناپذیری است و ان‌شاءاللَّه بر خط درست و صراط مستقیم هدایت الهی و اسلامی و قرآنی پیش خواهد رفت. آینده‌ ملت ایران، آینده روشنی است؛ و این بر دنیای اسلام و بر امت اسلامی اثر خواهد گذاشت.»1389/08/02