«تحکیم فرهنگ دینی» راه مقابله با انحرافات فردی و اجتماعی
سرویس علمی/آموزشی-
رئیس موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: ویژگی برنامهای که دشمنان به ما میدهند این است که حق و باطل را درهم میآمیزند تا انسان به شک و تردید و اشتباه بیافتد. اینکه رهبر معظم انقلاب میفرمایند؛ فرهنگ مثل هوایی است که در آن نفس میکشیم، ناظر بر این مسئله است که فرهنگ میتواند تمام فضای زندگی انسان و به تعبیر دیگر سبک زندگی او را تحت تاثیر قرار بدهد. بنابراین کسانی که مراقب هوای نفس خود باشند و مبانی فکری درست را فراگرفته باشند، در این انحرافات نخواهند لغزید.
به گزارش خبرنگار کیهان، آیین افتتاحیه دوره جدید طرح ولایت مجازی، در سالن همایش موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) قم با حضور جمعی از اساتید دانشگاه، دانشجویان، دانشپژوهان و فراگیران این دوره معرفتی برگزار شد.
آیتالله محمود رجبی رئیس موسسه
امام خمینی(ره) در این مراسم گفت: خداوند نقشه راه سعادت انسان را در قرآن ترسیم و فرموده است. خلاصه این نقشه، پیروی نکردن از شیطان به عنوان دشمن آشکار انسان وپرستش حقیقی خداوند است. در طول تاریخ، انسانها در عمل به این نقشه دو دسته شدند؛ برخی راه پرستش خدا را برگزیدند و برخی به دنبال شیطان راه افتادند.
آیتالله رجبی در بیان علت انحراف کسانی که مسیر درست را انتخاب میکنند اما به تدریج از مسیر حق منحرف میشوند، افزود: براساس آیات و روایات این مسئله به صورت اتفاقی و یکباره ظاهر نمیشود و مصادیق متعددی وجود دارد که در طول تاریخ افرادی به تدریج از مسیر حق جدا شدهاند. به عنوان نمونه، شخصی که جانباز جنگ صفین در لشکر امیرالمومنین(ع) بود چندی بعد به عنوان فرمانده لشکر جبهه باطل در مقابل امامحسین(ع) صفآرایی کرد و امام را به شهادت رساند.
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: امیرالمومنین علی(ع) راز انحراف انسانها از مسیر حق را در نهجالبلاغه بیان فرمودهاند؛ نقطه آغاز فتنه، پیروی از هواهای نفسانی است. شیطان در این باره تجارب زیادی دارد. برای انسانی که مراقب نفس خود نباشد، جاه و مقام، مال، فرزند و... میتواند آغازی بر انحراف او از مسیر حق باشد. راز تاکید اولیاء خدا و علمای ربانی بر رعایت ملکه تقوا همین است. لذا توصیه شده هر وقت انحراف و لغزشی برای ما رخ میدهد، سریعاً با توبه برگردیم.
آیتالله رجبی، دومین عامل در مسیر انحراف انسانها را بیتوجهی به نظرات و احکام الهی دانست و گفت: اگر انسان دچار این آسیب شود به مرور موجب انحراف او خواهد شد. ویژگی برنامهای که دشمنان به ما میدهند این است که معمولاً برنامه پیشنهادی آنها به صورت کامل موافق جریان باطل نیست بلکه حق و باطل را درهم میآمیزند تا انسان به شک و تردید و اشتباه بیافتد. لذا با توجه به گستردگی حجم اطلاعاتی که در فضای مجازی تبادل میشود ما باید مراقب باشیم از این راه فریب نخوریم. اینکه رهبر معظم انقلاب میفرمایند؛ فرهنگ مثل هوایی است که در آن نفس میکشیم، ناظر بر این مسئله است که فرهنگ میتواند تمام فضای زندگی انسان و به تعبیر دیگر سبک زندگی او را تحت تاثیر قرار بدهد. بنابراین کسانی که مراقب هوای نفس خود باشند و مبانی فکری درست را فراگرفته باشند، در این انحرافات نخواهند لغزید.
وی در پایان با بیان دو توصیه از مرحوم علامه مصباح در پیمودن مسیر حق، خطاب به فراگیران دوره جدید طرح ولایت مجازی تصریح کرد: حالا که خدا به شما توفیق داده مبانیاندیشهای خود را در این طرح مبارک که مورد تایید رهبر انقلاب است یاد بگیرید و تقویت کنید، از این فرصتها به خوبی استفاده کنید چون به تعبیر روایات فرصتهای خیر مثل ابر میگذرد. اخلاص و توسل به اهل بیت(ع) در فراگیری و عمل به منظومه فکری اسلام بسیار راهگشاست. تلاش کنیم در این مسیر از این دو توصیه همیشگی مرحوم علامه مصباح غافل
نباشیم.
استراتژی تربیتی علامه مصباح(ره)
حجتالاسلام والمسلمین علی مصباح، فرزند ارشد مرحوم علامه مصباح یزدی (رحمهًْالله علیه) در بخش دیگری از این مراسم با گرامیداشت ایام سالگرد ارتحال علامه طباطبایی (رضوانالله) خطاب به فراگیران و اساتید دوره جدید طرح ولایت مجازی گفت: شکی نداریم که این طرح مورد تایید رهبر معظم انقلاب (مدظله) است و تجارب قبلی هم ثابت کرده که این طرح هم در زندگی شخصی و هم در انجام وظایف اجتماعی مخاطبین موثر بوده است.
این استاد حوزه و دانشگاه با تشکر از خادمین، مجریان و دستاندرکاران دوره جدید طرح ولایت مجازی اظهار کرد: آیتالله مصباح در تمام امور زندگی شان یک استراتژی واحدی را دنبال میکردند و این موضوع در سیر تربیتی ایشان هم وجود داشت که این سیر با انگیزهسازی شروع میشود.
وی با بیان خاطرهای از علامه مصباح گفت: در دوران کودکی ما رایج شده بود که افراد کلکسیونهای مختلفی را برای خود جمع میکردند. بنده هم علاقه پیدا کرده بودم کلکسیون تمبر جمع کنم. ایشان در برخورد با این درخواست من که کودکی ۸ ساله بودم پول خرید تمبر را به من داد اما گفت؛ تو میتوانی هم با این پول تمبر بخری هم میتوانی این پول را به نیازمندی کمک کنی. ایشان به جای برخورد تحکمآمیز از این روش استفاده کردند که به جای مخالفت، اجازه بدهند من با اختیار خودم راه را انتخاب کنم و انگیزهای را در این راستا ایجاد کردند.
حجتالاسلام مصباح ادامه داد: سال ۵۶ در اصفهان آیتالله مصباح به جلسهای برای نقد دکتر شریعتی دعوت بودند. در یکی از آن جلسات یکی از علاقمندان دکتر شریعتی مباحثاتی با ایشان داشت و در پایان جملهای را خطاب به آیتالله مصباح ذکر کرد. او گفت، من که از مباحث شما قانع نشدم ولی یک مسئله برای من جای تعجب دارد و آن اینکه حتی مخالفین سرسخت شما هم در عین مخالفت با اندیشه شما، شما را دوست دارند. سرّ این مطلب چیست؟ آیتالله مصباح پس از تامل کوتاهی در پاسخ فرمودند؛ شاید علتش این است که من با دکتر شریعتی دشمنی ندارم بلکه سعی من این است که در نقد مطالب ایشان با حفظ امانت و صداقت و در راستای انجام وظایفم مطالبم را مطرح کنم و توجهی نکنم که از این مطالب چه کسی خوشش میآید و چه کسی بدش میآید.
عضو هیئت امناء موسسه امام خمینی(ره) با بیان اینکه؛ پایه بسیاری از انحرافات، معرفتهای سست است، تصریح کرد: به همین دلیل است که بسیاری از گرایشهایی که با احساسات در انسان به وجود میآید پایدار نیست. اگر مبانی و پایههای فکری محکم نباشد، هر بادی بیاید انسان را به این سو و آن سو میکشاند. آنچه در حل مسائل مهم فردی و اجتماعی چارهساز است، تحکیم مبانی معرفتی است. این مبانی، انگیزهها را در انسان ایجاد میکند و به تبع آن رفتارها را تحت تاثیر قرار میدهد. اگر ما از مبانی فکری غافل شویم و فقط به روبناها بپردازیم به ثبات فکری نخواهیم رسید.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: در سبک رفتاری علامه مصباح از مبارزات قبل از انقلاب گرفته تا اواخر عمر شریف ایشان میبینیم ایشان سبک مبارزات فکری را برمیگزینند. چرا که حتی کسانی که میخواهند در مقابل مارکسیستها و لیبرالها سینه سپر کنند نیاز به مبانی مستحکم فکری دارند. اگر مبارزین قبل از انقلاب و کسانی که پس از انقلاب عهدهدار مسئولیتها شدهاند میخواهند حقیقت اسلام را در انقلاب و اهدافش دنبال کنند باید چارچوب فکری اسلام را بشناسند و بتوانند اسلام را در جامعه پیاده کنند. لذا آیتالله مصباح از زمان تاسیس مدرسه حقانی به همراه شهید بهشتی و آیتالله قدوسی و...، در موسسه «در راه حق» همراه آقای خرازی و در ادامه با تاسیس دفتر همکاری حوزه و دانشگاه و در نهایت تجمیع تمام ماموریتهای سابق در موسسه با برکت امام خمینی(ره) همین خط تربیت نیرو برای انقلاب اسلامی را دنبال کردند و همه این فعالیتها و مبارزات ناشی از تفکر اصولی ایشان در سطوح مختلف تربیتی است. ایشان اسلام را خوب شناخت و در یک چارچوب منطقی و قابل فهم در سطوح مختلف برای جامعه تبیین کرد. البته ایشان علاوهبر معرفت، تهذیب نفس و خودسازی اخلاقی در دو بُعد فردی و اجتماعی و همچنین بصیرت اجتماعی سیاسی را هم ضروری میدانستند. زیرا هرکس در یکی از این ابعاد ضعف داشته باشد امکان آسیبپذیری در او وجود خواهد داشت.
محتوای طرح ولایت
در ادامه حجتالاسلام و المسلمین قاسم شباننیا، رئیس مرکز آموزشهای آزاد موسسه امام خمینی(ره) با اشاره به محتوای کتب طرح ولایت گفت: 6 کتاب آموزشی این طرح از معرفت شناسی، خداشناسی و انسان شناسی آغاز و به فلسفه اخلاق، حقوق و سیاست ختم میشود.
او به فراگیران دورههای طرح ولایت توصیه کرد: تلاش کنید مباحث این طرح را به خوبی فرا بگیرید و با منظومه فکری اسلام که عصاره آن در این طرح به بحث گذاشته میشود آشنا شوید. اگر کسی در معرفت شناسی دچار نسبیگرایی شود در فلسفه حقوق و سیاست نمیتواند مبانی حقوقی و سیاسی اسلام را بپذیرد.
عضو هیئت علمی موسسه امام خمینی افزود: اخیراً یکی از مخالفین مبانی انقلاب به صراحت گفت؛ من ولایت فقیه را قبول ندارم چون حاکمیت دین را نمیپذیرم. جریان لیبرال داخلی حاکمیت خدا را قبول ندارد. منظومه فکری طرح ولایت اصول کلی پاسخگویی به شبهات اینچنینی را با تکیه به مبانی عقلی دراختیار شما میگذارد. لذا اگر میخواهید با منطق و استدلال از مبانی انقلاب دفاع کنید حتی بهاندازه فراگیری دروس این طرح هم نباید اکتفا کرد و لازم است پس از این دوره نیز به صورت عمیقتر مباحث را دنبالنمایید.
نویسنده ششمین عنوان از سری کتابهای طرح ولایت اضافه کرد: همه خادمین دوره جدید طرح ولایت مجازی از جمله دانش آموختگان سابق این طرح مبارک هستند که با فراگیری این مبانی، تکلیف خود را توسعه این معارف تشخیص داده و خالصانه پای کار گسترش آن آمدهاند.
آغاز دوره جدید طرح ولایت مجازی
مصطفی قاسمیپور، مسئول اجرایی دورههای طرح ولایت نیز با ارائه آمارهایی از دوره جدید طرح ولایت مجازی توضیح داد: به فضل الهی علیرغم تبلیغات محدود این طرح از اواخر تیرماه بیش از 10 هزار نفر از دانشجویان، معلمین و فعالان فرهنگی در یک بازه 2 ماهه برای حضور در این دوره ثبتنام کردند که پس از انجام مصاحبههای ورودی، حدود 4 هزار نفر از آنها در قالب حدود 150 کلاس وارد دوره جدید طرح ولایت مجازی که به همت بنیاد علوی برگزار میشود، شدهاند. متقاضیان حضور در این طرح با تشکیل بیش از 20 جلسه حضوری و مجازی نسبت به چارچوب محتوایی و اجرایی آن آشنا شدهاند.
او با اشاره به کادر برگزاری این دوره افزود: از میان حدود 500 نفر از دانش آموختگان سابق طرح ولایت، حدود 200 نفر از آنها پس از برگزاری
4 کارگاه آموزشی و دهها جلسه تخصصی با مسئولان مرکز آموزشهای آزاد موسسه امام خمینی(ره) برای خادمی افتخاری طرح ولایت مجازی انتخاب و در دو حوزه آموزشی و فرهنگی به کارگیری شدهاند.
گفتنی است، آموزش مبانیاندیشه اسلامی (طرح ولایت) با ابتکار و همت مرحوم علامه مصباح یزدی از سال 1375 آغاز شده و امسال وارد بیست و ششمین سال برگزاری شده است.
لازم به یادآوری است، رهبر انقلاب 13 شهریور 1378 در دیدار با جمعی از دانش آموختگان طرح ولایت در بیان اهمیت این طرح فرمودهاند: «تفکر فلسفی اسلام و فهم درست از مبانی اسلامی، کاری میکند که انسان در هر لحظهای از لحظات، احساس میکند در کجای راه و به سمت کدام هدف حرکت میکند؛ قدرت تحلیل برای حوادث مییابد و وظیفه خودش را در هر شرایطی تشخیص میدهد.
امروز باید جوان ما اینگونه باشد. البته دشمن، خوشش نمیآید. دشمن هرجا چنین چیزهایی را مشاهده کند، هر طور بتواند با آن مبارزه میکند.
امیدوارم انشاالله این کار در حد عالی، نتایج و ثمرات خودش را به بار بیاورد و شما جوانان عزیز دانشجو، این آگاهیهایی را که بهدست آوردید، معلوماتی که کسب کردید و کتابهایی را که
فرا گرفتید، استمرار ببخشید و رابطه خود را با این مرکز [موسسه امام خمینی(ره)]، ادامه دهید.
این کار هم باید روز به روز به همین صورت قوی و خوب، توسعه پیدا کند و کسانی که دستاندرکار مسائل فرهنگی هستند، مغتنم بشمارند، قدر بدانند و از آن استقبال کنند. شما هم هرکدامتان در محیط خودتان مثل چراغی فروزان، مایه هدایت دیگران شوید و دیگران را با افکار عالیه اسلامی
آشنا کنید.»