kayhan.ir

کد خبر: ۲۳۰۰۸۱
تاریخ انتشار : ۲۴ آبان ۱۴۰۰ - ۲۲:۰۱

اخبار ویژه

 

تضمین می‌خواهیم چه کار؟ فقط مذاکره به هر قیمت!
یک روزنامه زنجیره‌ای با وجود اینکه می‌گوید: برجام فاقد تضمین است، ضمنا ادعا می‌کند مذاکرات وین باید از همان جایی‌که متوقف شده، ادامه پیدا کند.
روزنامه آرمان از قول یک کارشناس حامی‌برجام نوشت: با توجه به تضمینی که ایران می‌خواهد باید گفت در عرصه بین‌المللی تضمین شاخصه‌هایی دارد. در مورد برجام یا هر قراردادی زمانی تضمین پشت آن است که در کنگره آمریکا (مجلس نمایندگان و سنا) تبدیل به قانون شود.
ولی وقتی رئیس‌جمهور آمریکا یک چیزی را امضاء می‌کند به آن فرمان اجرایی (EXECUTIVE ORDERS) گفته می‌شود.باراک اوباما در زمان ریاست جمهوری با توجه به ترکیب جمهوری‌خواهان در کنگره متوجه شد که امکان تصویب آن وجود ندارد و لذا برجام را به‌صورت فرمان اجرایی امضاء و برای اجرا ابلاغ کرد که هر رئیس‌جمهور بعدی می‌تواند آن را لغو کند. در حقیقت برجام مخفف «برنامه جامع اقدام مشترک» است، پس قرارداد نیست چرا که قرارداد ویژگی و مراحل و تضمین‌های خاص خودش را دارد. تنها تضمینی که داده شد قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل است که عملاً اجازه نداده که هیچ کشوری از برجام خارج شود. همان طور که آمریکا از برجام خارج شد، ایران هم می‌توانست خارج شود و همچنین سایر کشورها خارج شوند. چرا که یک برنامه است نه یک قرارداد.
وی در عین حال درباره دور جدید مذاکرات گفته است: جناب آقای باقری می‌گویند آغاز مذاکرات است، وقتی کلمه آغاز را به کار می‌بریم یعنی شش دور مذاکرات قبلی توسط تیم قبلی مذاکره‌کننده به کنار و از سر نو دوباره شروع کنیم. آمریکا و سایر کشورها معتقد هستند که نه ! از همان جایی‌که متوقف مانده باید شروع کنیم.اینکه آقای باقری برای گرفتن امتیاز این سخن را گفته یا راهبرد ایران این است، معلوم نیست. اما اگر بخواهیم از آغاز مذاکرات را شروع کنیم دوباره به پروسه طولانی مذاکرات و تحریم‌ها هم هر روز اثر بیشتری بر ایران می‌گذارد و مشکلات ایران و طرف‌های مقابل هم افزون می‌شود، چرا ؟ چون ایران روز به روز دارد به نقطه‌گریز نزدیک‌تر می‌شود و برای هر دو طرف مشکلات افزون‌تر خواهد شد.
این کارشناس قلّابی توضیح نداده که اگر برجام به بیان وی فاقد تضمین است، چرا باید در احیای آن (دادن مجوز بازگشت آمریکا به توافق و دسترسی‌اش به مکانیسم تحریمی ‌ماشه) عجله کرد؟!
همچنین تأکید بر ادامه مذاکرات از همان‌جا که متوقف شده، در حالی است که دولت بایدن در شش دوره مذاکره، حاضر نشد هیچ تعهد و تضمینی مبنی بر اینکه دولت بعدی آمریکا یا حتی دولت فعلی مجدداً برجام را زیر پا نگذارد، ارائه کند! ضمن اینکه حاضر نیست برای نشان دادن صداقت، تحریم‌های پسابرجامی را لغو کند و حال آنکه این اقدام، نقض همه‌جانبه برجام بوده است.
ضمنا این سؤال اساسی همچنان سرجای خود باقی است که دولت سابق چگونه با وجود اطلاع از غیرقابل اعتماد بودن آمریکا و عدم ارائه تضمین کافی، حاضر نشد قبل از شروع اجرای تعهدات طرف مقابل (لغو تحریم‌ها)، همه تعهدات خود در تعطیلی برنامه هسته‌ای در کمتر از دو ماه را به اجرا بگذارد و ناچار شود به مدت 3 سال در دولت ‌ترامپ و به مدت 4-5 ماه در دولت بایدن مجدداً پای میز مذاکرات بی‌حاصل بشینند؟!
خلاصه آنچه در برجام اتفاق افتاده و ماجرای 6 دوره مذاکره اخیر نشان می‌دهد دولت ذوق‌زده از توافق، نه روز اول مذاکرات (قبل از برجام) و نه در
6 دوره اخیر، به چیزی به‌عنوان «تضمین و اجرای تعهدات آمریکا» فکر نکرده و برخی حامیان آن هم با وجود عبرت‌های برجام، باز هم مدعی‌اند که نباید در این‌باره جدیت و دقت به خرج داد!

بیزینس اینسایدر: موضع ایران درباره برجام محکم است
یک پایگاه خبری آمریکایی، عمل نکردن بایدن به وعده خود را از موانع مهم احیای برجام برشمرد.
پایگاه خبری «بیزینس اینسایدر» در گزارشی نوشت: علیرغم وعده‌های گوناکون بایدن مبنی بر اینکه احیای توافق برجام یکی از اولویت‌های دولت وی است، در عمل چنین چیزی را شاهد نبوده‌ایم.
هفته گذشته، مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران «علی باقری کنی» اعلام کرد که ایران از تاریخ 29 نوامبر سال جاری میلادی، مذاکرات هسته‌ای با غرب را از سر خواهد گرفت. این در حالی است که بیش از چهار ماه از آخرین دور از مذاکرات هسته‌ای ایران و طرف‌های بین‌المللی برجام در وین می‌گذرد. 
این وقفه طولانی در کنارِ تفاسیر متفاوتی که ایران و آمریکا از مواضعِ مذاکراتی خود دارند، سؤال‌های زیادی را در این رابطه ایجاد کرده که آیا اساسا برجام احیا شدنی است یا خیر؟
در ماه‌های گذشته، ایران به‌دلیل جابه‌جایی دولت در این کشور، تا حدی در روند مذاکرات ایجاد وقفه کرده است. در این رابطه عده‌ای معتقدند که تیم سیاست خارجی دولت «ابراهیم رئیسی» در حال بررسی وضعیت و تعریف راهبردهای خاص خود جهت شرکت در مذاکرات هسته‌ای بوده است. از سویی، برخی مخالفان ایران نیز بر این باورند که ایران عملا با ایجاد وقفه در روند مذاکرات، توانمندی‌های هسته‌ای خود را بیش از پیش توسعه بخشیده است. این مسائل موجب شده‌اند تا زنگ خطر برای آمریکا و شرکای اروپایی آن به صدا درآید زیرا آنها انتظار داشته‌اند که روند مذاکرات با ایران در مسئله برجام، خیلی زود به نتیجه برسد و بار دیگر محدودیت‌های گسترده‌ای بر برنامه اتمی ایران تحمیل شود.
با این همه، هنوز هم ایران و آمریکا در مورد مسائل کلیدی با یکدیگر اختلاف نظر دارند که از جمله آنها می‌توان به اینکه: کدام کشور ابتدا باید به تعهدات برجامی خود بازگردد؟، مسئله لغو تحریم‌ها علیه ایران، بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران، اعطای تضمین‌های طولانی مدت جهت حراست از ماهیت توافق برجام، و همچنین ادعاهای آمریکا جهت انجام مذاکرات گسترده‌تر با ایران در مورد مسائلی ورای توافق برجام(نظیر توان موشکی و نفوذ منطقه‌ای ایران) ‌اشاره کرد. 
ایران در رابطه با این موضوع که چه کشوری باید ابتدا به توافق برجام بازگردد، موضعی کاملا محکم و ثابت دارد. تهران خواهان آن است که واشنگتن نخستین گام را بردارد و تمامی تحریم‌هایی را که علیه ایران از سال 2018 میلادی وضع شده‌اند، لغو کند. هنگامی که لغو تحریم‌ها از منظر ایران راستی‌آزمایی شود، ایران نیز اعلام کرده که بار دیگر به تعهدات برجامی خود بازخواهد گشت. این موضعِ ایران ناشی از درسی است که این کشور در چهارچوب توافق برجام آن را فراگرفته است. ایران بلافاصله پس از انعقاد برجام، به تعهدات خود عمل کرد اما با این حال با گذشت زمان متوجه شد که طرف‌های غربی در عمل به تعهدات خود و لغو تحریم‌ها علیه این کشور، به درستی عمل نمی‌کنند. امری که حامل آسیب‌هایی جدی برای ایران بوده است. 
موضوع دیگر، مسئله ارائه تضمین‌های لازم در این رابطه است. تهران قویا مایل است تا در برابر هرگونه خروج احتمالی مجدد دولت آمریکا از چهارچوب توافق برجام، موانعی را ایجاد کند تا از بروز شوک‌های جدید در آینده به اقتصاد خود جلوگیری کند. از این رو، قویا از دولت بایدن می‌خواهد تا تضمین‌های لازم مبنی بر اینکه آمریکا، در آینده از توافق برجام خارج نخواهد شد را به ایران ارائه کند. 
با این حال، دولت بایدن اعلام کرده که قادر نیست به جایِ دولت‌های آتی آمریکا در این رابطه تضمینی بدهد. عجیب آنکه حتی اخیرا برخی منابع خبری گزارش داده‌اند که دولت بایدن از دادنِ این تعهد که در دوران حضور خود در قدرت نیز از نقض توافق برجام خودداری خواهد کرد هم طفره رفته است(حتی به فرضِ تبعیت ایران از مفاد توافق برجام). این مسئله در نوع خود نقشی جدی در بن‌بستِ ایجاد شده کنونی در رابطه با احیای توافق برجام بازی می‌کند. 
باید توجه داشت که برنامه هسته‌ای ایران به نحو قابل ملاحظه‌ای پیشرفت کرده است. در ژانویه 2021، در پیِ تصویب قانونی از سوی مجلس ایران(قانونی که پس از ترور «محسن فخری زاده» دانشمند هسته‌ای ایران تصویب شد)، تهران غنی‌سازی اورانیوم در سطح 20‌درصدی را آغاز کرد. پس از انجام خرابکاری در تاسیسات اتمی نطنزِ ایران در ماه آپریل، تهران سطح غنی‌سازی خود را به بیش از 60 درصد رساند. بر اساس اخبار و اطلاعات مختلف، تا روز 30 ماه آگوست سال جاری میلادی، ایران 2441 کیلوگرم اورانیوم غنی شده در اختیار داشته که این میزان به مراتب بالاتر از 202.7 کیلوگرمی است که در قالب توافق برجام برای ایران تعیین شده است.  جدای از این‌ها، مسئله بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای ایران نیز به یک چالش جدی و اساسی تبدیل شده است. ایران در شرایط کنونی تا حد زیادی سطح دسترسی بازرسان آژانس به تاسیسات اتمی خود را محدود کرده و مثلا اجازه دسترسی بازرسان به تاسیسات تولید سانتریفیوژ «تسا» کرج را نمی‌دهد. اضافه بر این، تهران بر این باور است که با توجه به عقب‌نشینی دولت بایدن از افغانستان و طرح انتقادات گسترده از آن در کنگره آمریکا و همچنین ناتوانی بایدن در تصویب «لایحه زیرساخت‌های مدنظر خود برای آمریکا، شخص رئیس‌جمهور آمریکا چندان مایل نیست که جهت حراست از توافق برجام دست به سرمایه‌گذاری سیاسیِ چندانی بزند. درست به دلیل همین موضعِ ضعیف دولت بایدن در آمریکاست که ایران سعی دارد تا جای ممکن از فرصت استفاده کرده و امتیازهای لازم را از آن بگیرد. 
از طرفی باید توجه داشت که علی‌رغم وعده‌های گوناگون بایدن مبنی بر اینکه احیای توافق برجام یکی از اولویت‌های اساسی دولت وی است، در عمل یک‌چنین چیزی را شاهد نبوده‌ایم. همین رویکرد بایدن عملا موجب شده احیای توافق برجام با تاخیر رو به رو شود و حتی با تنش‌های قابل توجهی نیز همراه گردد. 
بایدن عملا از ترس انتقادات گسترده از وی در کنگره آمریکا، از طرح مشوق‌های کافی و لازم به ایران جهت احیای برجام خودداری می‌کند. بایدن حتی از اعطای کمک‌های انسان دوستانه به ایران در بحبوحه پاندمی ویروس کرونا نیز خودداری کرد. امری که عملا نمودی از تداوم «کارزار فشار حداکثری» دولت ترامپ علیه ایران در دولت بایدن بوده است و در نوع خود بر شدت بدبینی ایران به آمریکا افزوده است.

عصر ما: درگیری کرباسچی و برخی اعضای کارگزاران دامنه‌دار است
یک کانال تلگرامی وابسته به اصلاح‌طلبان می‌گوید: تقابل کرباسچی و برخی اعضای کارگزاران، به ماجرای تغییر دبیرکل حزب محدود نخواهد شد.
به گزارش نامه‌نیوز، «عصر ما» با اشاره به اختلافات دامنه‌دار که منجر به کناره‌گیری (برکناری) غلامحسین کرباسچی از دبیرکلی حزب و همچنین تعطیلی روزنامه «سازندگی» شد، نوشت: روزنامه سازندگی امروز هم روی پیشخوان نبود و جدی جدی تعطیل شد! سرنوشت این روزنامه حزبی اما از جهاتی قابل توجه است.
جدا از معنادار بودن حذف یک رسانه که می‌توانست نقش به‌سزایی در انتقاد از دولت و مجلس غیر همسو داشته باشد، خاصه در این مقطع زمانی، باید به نکات دیگری هم توجه کرد.
مثلا اینکه احتمالا این اولین پاسخ و واکنش رسمی غلامحسین کرباسچی به کارگزارانی‌هایی است که او را با آن مواضع به دور از اصلاحات و در زاویه با خاتمی کنار گذاشتند.
کرباسچی در توضیحات خود به بدهی سنگین و عدم همراهی اعضای حزب و البته استعفای سردبیر اشاره کرده بود اما این‌طور که به نظر می‌رسد که خواسته تا با این اقدام نشان دهد، ناسازگاری با او به دریغ کردن یک رسانه موثر می‌انجامد.
نکته دیگر اینکه کرباسچی بدون «سازندگی» بی‌رسانه نمی‌ماند و می‌تواند با «آگاهی نو» به مدیرمسئولی و سردبیری محمد قوچانی مسیر خود را به موازات کارگزاران طی کند. تقابل کرباسچی و سایر کارگزارانی‌ها اما قطعا به همین‌جا و دعوای رسانه‌ای ختم نخواهد شد.

شورای روابط خارجی اروپا: لغو عملی تحریم‌ها حق ایران است
سایت شورای روابط خارجی اروپا در گزارشی تأکید کرد: 5+1 باید درباره لغو واقعی و نه کاغذی تحریم‌ها به ایران تضمین بدهد.
پایگاه اینترنتی ecfr.eu در گزارش خود می‌نویسد: چند ماه پس از اجرای برجام، آشکار شد که به دلیل کاستی‌های لغو تحریم‌ها، بازهم امکان فروپاشی توافقات تجاری ‌ای که پس از لغو تحریم‌های ثانویه آمریکا قانونی شده بود، وجود دارد. برای پرهیز از چنین مشکلی گروه 5+1 باید تضمین‌هایی به ایران بدهد تا تهران اطمینان حاصل کند که لغو تحریم‌ها نه فقط روی کاغذ، بلکه در عمل هم اجرا خواهد شد. آینده‌ بلندمدت برجام به اعتبار این تعهدات بستگی دارد. مزایای پدید آمده پس از برجام، به هیچ عنوان به پای مزایای عادی‌سازی روابط اقتصادی بین طرفین، آن‌گونه که در برجام پیش‌بینی شده بود، نمی‌رسد.
نویسنده تحلیل با اذعان به اینکه ایران امسال با وجود تحریم‌های حداکثری آمریکا توانسته بالغ بر 1/2 میلیون بشکه در روز بطور متوسط نفت بفروشد، تصریح می‌کند: تحریم‌ها مانع دسترسی بانک مرکزی ایران به منابع ارزی مسدودشده به ارزش بیش از 120 میلیارد دلار شده است طبق ارزیابی‌های صندوق بین‌المللی پول، ایران در حال حاضر فقط به یک چهارم این ذخایر ارزی دسترسی دارد.
نویسنده گزارش در ادامه به برخی وعده‌های اقتصادی غرب در برجام‌ اشاره کرده که توسط دولت آمریکا زیر پا گذاشته شد.

اکونومیست: قدرت موشکی- پهپادی ایران کابوس آمریکا و اسرائیل است
یک مقام ارشد ارتش آمریکا با‌ اشاره به پیشرفت‌های موشکی و پهپادی ایران گفت: آمریکا دیگر برتری هوایی گذشته را ندارد. ما پیش از پیشرفت‌های ایران، به مالکیت آسمان‌ها عادت کرده بودیم.
نشریه اکونومیست به نقل از آرون استین در موسسه پژوهشی سیاست خارجی فیلادلفیا نوشت: ایران در حوزه پهپادی با روش مهندسی معکوس به پیشرفت‌های وسیعی دست یافته است.
ایران، روی موشک‌های بالیستیک، موشک‌های کروز و پهپادها سرمایه‌گذاری گسترده‌ای انجام داده است. برخلاف هواپیماهای بدون سرنشین کشورهای پیشرفته، پهپادهای ایرانی هم برای پایش و هم برای حمله استفاده می‌شوند. سادگی پهپادها باعث می‌شود خطر واقعی آنها به چشم نیاید.
این موضوع باعث نگرانی اسرائیل شده است به‌ویژه از زمانی که یک پهپاد ساخت ایران بر فراز آسمان این کشور پرواز کرد بدون اینکه ردیابی شود. ایران برای هدایت پهپادهایش از پیوندهای ماهواره‌ای استفاده نمی‌کند. بلکه از کنترل‌های رادیویی یا GPS به‌کاررفته در ماشین‌های ناوبری ماهواره‌ای استفاده می‌کند.
اسرائیل پیشگام استفاده از پهپادهای یکبارمصرف و انتحاری برای از بین ‌بردن پدافند هوایی اعراب در دهه‌های 1970 و 1980 بود و اکنون برای دفاع در برابر پهپادهای ایرانی به‌ سختی تلاش می‌کند. اما ردیابی پهپادهای ایران دشوار است، چرا که آنها اغلب کوچک هستند، در ارتفاع پایین و با سرعت کم‌پرواز می‌کنند و هیچ سیگنالی نمی‌دهند.