دلایل رفتار متناقض بایدن در برابر جنگ یمن
جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در دوران رقابت‌های انتخاباتی با دونالد ترامپ وعده‌ها و شعارهای زیادی در مورد حقوق بشر، خاورمیانه، بیکاری و مسائل دیگر داد. جنگ یمن و حمایت از عربستان به یکی از محورهای اصلی مناظره‌های انتخاباتی بایدن تبدیل شده بود. وی بارها از پایان دادن به جنگ یمن سخن گفت و از لزوم توقف فروش سلاح به عربستان گفت. در واقع بایدن قبل از ریاست جمهوری وعده داد که جنگ یمن را پایان خواهد داد و عربستان دیگر سلاح بیشتری از آمریکا دریافت نخواهد کرد. اما روز جمعه اعلام شد که وزارت خارجه آمریکا درخواست عربستان برای خرید ۶۵۰ میلیون دلار موشک هوا به هوا و تجهیزات مرتبط را تأیید کرد. این مسئله در تناقض با شعارهای جو بایدن است. اما چرا دولت بایدن در مورد حمایت تسلیحاتی از عربستان متناقض رفتار کرد؟
آمریکا و حقوق بشر
حقوق بشر یکی از مقولاتی است که آمریکا برای رسیدن به منافع خود از آن به صورت ابزاری استفاده می‌کند. عربستان به عنوان یک کشور قرون وسطایی سابقه تاریکی در این زمینه دارد. در عربستان زنان فاقد هرگونه حق و حقوقی هستند و نمی‌توانند رانندگی کنند. البته محمد بن سلمان ولیعهد سعودی دستوراتی در زمینه احقاق حقوق زنان صادر کرده که این دستورات صرفا نمایشی بوده و زنان همچنان در عربستان نادیده گرفته می‌شوند. علاوه بر این شیعیان عربستان تحت شدیدترین فشارها و سرکوب‌ها قرار دارند و مهم‌تر از همه شیعیان به بهانه‌های واهی زندانی و اعدام می‌شوند. فعالان اجتماعی و سیاسی در عربستان نیز هیچ‌گونه حاشیه امنیتی ندارند و به عنوان مثال جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد عربستان توسط بن سلمان سلاخی شد. اما در برابر این رفتارهای ضد حقوق بشری در عربستان آمریکا چگونه رفتار کرده است؟ واقعیت این است که حقوق بشر برای آمریکا تنها یک ابزار در جهت بازی‌های بین‌المللی است. عربستان با این سابقه سیاه باید از سوی آمریکا تحت شدیدترین تحریم‌ها و فشارها قرار می‌گرفت. اما منافع باعث شده تا عربستان مصون از هرگونه فشاری باشد. در ماجرای خاشقجی با وجود محرز بودن این مسئله که بن سلمان دستور قتل را صادر کرده اما در دوران ترامپ هیچ فشاری بر بن سلمان وارد نشد. بایدن وعده از سرگیری پرونده خاشقجی و فشار بر بن سلمان را داد. اما وی نیز در عمل فشار چندانی وارد نکرد. بنابراین حقوق بشر در خدمت منافع آمریکا است و عربستان با استفاده از این مسئله به نقض‌های مکرر حقوق بشری ادامه می‌دهد. دموکرات‌ها معمولا در مقام وعده و شعارهای انتخاباتی به حقوق بشر اهمیت بیشتری می‌دهند. اما در عمل دموکرات‌ها هم همانند جمهوریخواهان از این ابزار برای محقق کردن منافع ملی آمریکا استفاده می‌کنند. نوع رفتار دولت ترامپ و بایدن با قتل خاشقجی به خوبی این مسئله را اثبات کرد.
تحلیل فروش تسلیحات به عربستان
اقدام دولت بایدن در فروش تسلیحات جدید به عربستان دقیقا برخلاف وعده‌های انتخاباتی وی است. استفاده از تسلیحات آمریکایی برای هدف قرار دادن اهداف غیر نظامی در یمن توسط جنگنده‌های سعودی، انتقادات و نگرانی‌های زیادی را برای مدافعان حقوق بشر ایجاد کرده است. دولت بایدن در تلاش برای توجیه این معامله تسلیحاتی مدعی شده که صرفا دنبال کمک به عربستان برای تکمیل ذخایر موشکی است و تاکید کرد که از این موشک‌ها برای درگیری با اهداف بر روی زمین استفاده نمی‌شود. به رغم ادعای اولیه دولت بایدن درباره تجدید نظر در روابط واشنگتن و ریاض و سختگیری‌های بیشتر درقبال رژیم سعودی، اما منافع بلندمدت و ژئوپلیتیکی آمریکا در منطقه غرب آسیا، واشنگتن را به تغییر موضع تدریجی در قبال ریاض واداشته است.
پس از روی کار آمدن جو بایدن رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا در ژانویه 2021 و برخی موضع‌گیری‌های وی و مقامات ارشد دولت او مانند «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه درباره تجدید نظر در روابط واشنگتن و ریاض، انتظار می‌رفت که تغییرات اساسی در این زمینه صورت گیرد، اما اکنون مشخص شده است که به رغم این وعده‌ها، سیاست کلی آمریکا در قبال عربستان سعودی به عنوان یکی از متحدان اصلی آن در خلیج فارس و غرب آسیا، همچنان بر مدار حمایت همه‌جانبه و دفاع از آن می‌چرخد. لذا همچنان کمک‌ها و همکاری‌های نظامی بین دو کشور تداوم پیدا کرده است. «طه العانی» کارشناس سیاسی عرب می‌گوید: «با اینکه دولت جو بایدن در مقایسه با دولت «دونالد ترامپ» سیاست متفاوتی را در قبال عربستان اتخاذ نموده و تلاش می‌کند در روابط خود با دولت‌‌های حاشیه خلیج فارس بازبینی داشته باشد، اما رزمایش‌های نظامی بین واشنگتن و ریاض متوقف نشده است.»
دولت بایدن با هدف قانع کردن افکار عمومی اعلام کرده که ارسال سلاح‌های تهاجمی به عربستان متوقف می‌شود. به همین دلیل و به بهانه تداوم حملات یمنی‌ها به عربستان، دولت بایدن به تقویت نظامی هرچه بیشتر رژیم سعودی ادامه می‌دهد. عقب‌نشینی بی‌سر و صدای آمریکا از مواضع تند علیه سعودیها درحالی است که بایدن هنگامی که تعلیق فروش تسلیحات به سعودیها را اعلام کرده بود، گفت: «آمریکا هرگز اصول خود را پشت درب نمی‌‌گذارد تا فقط نفت بخرد و سلاح بفروشد.» با این حال به نظر می‌رسد، این وعده فقط محدود به تعلیق فروش تسلیحات تهاجمی هوا به زمین شده است.
عربستان به بهانه مقاومت در برابر حملات پهپادی و موشکی انصارالله خواستار خرید انواع تسلیحات پیشرفته از آمریکا شد. پاسخ مثبت دولت بایدن به این خواسته ریاض نشان می‌دهد که واشنگتن بی‌اعتنا به وقوع یکی از بزرگ‌ترین فجایع انسانی در کشور جنگ‌زده یمن که بیش از 6 سال است هدف حملات وحشیانه ائتلاف سعودی قرار دارد، هم چنان منافع و اهداف سیاسی، امنیتی و اقتصادی خود و متحدانش را در اولویت سیاست‌های خود در غرب آسیا قرار داده است.
نتیجه
جنگ یمن از سال 2015 شروع شده است. اگر چراغ سبز آمریکا به عربستان نبود ریاض توان به راه انداختن این جنگ را نداشت. حمایت‌های تسلیحاتی و سیاسی آمریکا از عربستان در این جنگ باعث شد تا ریاض در تداوم جنایت‌های خود در یمن جسورتر شود. بسیاری تصور می‌کردند که بایدن با وعده‌های خود در زمان رقابت‌های انتخاباتی در نهایت مقدمات پایان دادن به جنگ یمن را مهیا می‌کند. اما این مسئله اشتباه بود. چرا که در درجه اول جنگ یمن زمانی شروع شد که جو بایدن معاون باراک اوباما رئیس‌جمهور اسبق آمریکا بود و اگر قرار بر مخالفت با حملات سعودیها به یمن می‌بود وی در همان زمان باید از مخالفان جنگ محسوب می‌شد. در درجه دوم بایدن به دلیل فروش سلاح بیشتر به سعودیها هیچ نیازی به پایان یافتن جنگ یمن احساس نمی‌کند. عربستان تا زمانی که در خدمت منافع ملی آمریکا حرکت می‌کند می‌تواند مخالفان را دستگیر و سلاخی کند و به کشورهای دیگر نیز تروریست اعزام کند بدون اینکه از جانب آمریکا تحت فشار قرار بگیرد. به همین دلیل فروش سلاح به عربستان که برخلاف وعده‌های بایدن است نیز در راستای منافع ملی آمریکا تحلیل می‌شود.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان