فارن افرز: رئیسی دنبال اقتصاد مقاوم در برابر آمریکاست
یک نشریه آمریکایی با مرور عملکرد دولت جدید در ایران تاکید کرد: رئیسی به دنبال یک اقتصاد مقاوم در برابر تحریم‌های آمریکا است.
فارن افرز در تحلیل خود می‌نویسد: در حالی که آمریکا و ایران برای از سرگیری مذاکرات پیرامون احیای برجام آماده می‌شوند، تهران در حال آماده کردن بستر دور تازه‌ای از سیاست خارجی تهاجمی است. ایران باور دارد که واشنگتن با جمهوری اسلامی بر پایه نیرنگ و بی‌احترامی رفتار کرده و بنابراین، دولت ایران بر اهرم‌ سازی‌های اقتصادی و نظامی علیه دشمن دیرین متمرکز شده است.
دولت رئیسی شاید مایل باشد که در مذاکرات شرکت کند، اما احیای برجام، ستون اصلی سیاست خارجی این دولت را تشکیل نمی‌دهد. ایران در دولت جدید، به موضع تازه‌ای دست یافته که شامل دو اصل است: گسترش توانمندی این کشور برای مقابله به‌مثل سریع در برابر آمریکا در صورت تخطی واشنگتن از توافقاتش و گسستن پیوند فرصت‌های اقتصادی ایران با برجام از طریق ایجاد یک اقتصاد به خود متکی و آسیا محور.
با نزدیک شدن برنامه هسته‌ای ایران به نقطه‌گریز، برخی‌ها در واشنگتن خواهان اجرای طرح B و استفاده از زور و تهدید علیه تهران، در صورت سرپیچی از بازگشت کامل به تعهدات هسته‌ای هستند. برغم مشکلات اقتصادی در داخل، به‌نظر نمی‌رسد که ایران تسلیم این سیاست زور و تهدید بشود.
مقامات ایران که از دسترسی به مزایای برجام محروم مانده‌اند، اکنون با تقویت صنایع داخلی و تقویت روابط با قدرت‌های نوظهور آسیایی به دنبال ایجاد یک اقتصاد مقاوم در برابر تحریم‌ها هستند.
رئیسی که باور دارد حتی در صورت احیای برجام، آمریکا باز هم ایران را در تنگنا خواهد گذاشت، روی تقویت اهرم نظامی و اقتصادی ایران متمرکز شده است تا از جمهوری اسلامی و مردم ایران در برابر آنچه تهدید وجودی می‌نامد، محافظت کند.
جمهوری اسلامی از نامتقارن بودن چارچوب برجام به‌خوبی آگاه است. تعهدات ایران دارای معیارهای فنی روشنی است که امکان راستی‌آزمایی آنها توسط آژانس وجود دارد. با این حال، هیچ فرمولی وجود ندارد که مزایای اقتصادی ایران را پس از لغو تحریم‌ها مشخص کند. به‌علاوه، تهران در صورت خروج از توافق با اعمال مجدد سریع تحریم‌ها مواجه می‌شود، اما پس از خروج واشنگتن از برجام هیچ مجازاتی در انتظار آمریکا نیست. در نتیجه ایران نگران از دست دادن اهرم هسته‌ای خود بدون دستیابی به مزایای وعده داده شده در صورت بازگشت کامل به تعهدات برجام است.
نخستین اصل سیاست خارجی رئیسی، ایجاد و حفظ اهرم‌هایی است که واشنگتن را از زیر پا گذاشتن هر توافقی بازدارد. رفتارهای جمهوری اسلامی در حال حاضر بیانگر آمادگی کامل این کشور برای تلافی هرگونه فشار، کارشکنی یا حمله‌ است.
ایران همچنین روی گسترش متحدانش در سراسر خاورمیانه تمرکز کرده است. گفته می‌شود که ژنرال قاسم سلیمانی، سه ماه پیش از ترورش توسط آمریکا، شش ارتش قدرتمند ایدئولوژیکی و مردمی را در سراسر خاورمیانه تشکیل داده بود تا از ایران در برابر دشمنانش محافظت کنند.
اصل دوم سیاست خارجی دولت رئیسی، گسستن پیوند بین اقتصاد کشور و مذاکرات هسته‌ای است. هرچند روحانی امیدوار بود که از برجام برای گشودن بازار ایران به روی شرکت‌های غربی استفاده کند، دولت رئیسی مصمم است که از طریق تقویت روابط اقتصادی با چین، روسیه و همسایگانش، از ایران در برابر پیامدهای تحریم‌ها محافظت کند. ایران، کشورهای غیرمتحد با آمریکا را شرکای تجاری قابل اعتمادتری می‌داند.
دولت رئیسی همچنین مصمم است تا ظرفیت صنایع داخلی کشور را تقویت کند. مشاوران اقتصادی تیم رئیسی باور دارند که در واکنش به تحریم‌ها، کارآفرینان ایرانی توانسته‌‌اند کالاهای با کیفیتی را برای بازارهای داخلی تولید کنند. آنها نگران هستند که با لغو تحریم‌ها، شرکت‌های خارجی بار دیگر به کشور هجوم آورده و کسب و کارهای محلی را زمینگیر کنند. به جز تلاش برای رسیدن به یک اقتصاد خودکفا، ایران اکنون به دنبال نفوذ اقتصادی بیشتر در خاورمیانه و به ویژه در کشورهایی است که در حال حاضر در آنها نفوذ سیاسی دارد. دولت ایران فعالیت‌های منطقه‌ای سپاه پاسداران را همسو با منافع ملی ایران می‌داند و باور دارد که قدرت منطقه‌ای سپاه مزایای محسوس سیاسی و اقتصادی دارد. دولت در پی بهره‌برداری از نفوذ نظامی سپاه و نهادینه کردن دستاوردهای محور مقاومت در عراق، لبنان، سوریه و فراتر از آن است. دولت کاملا هوشیارانه می‌کوشد تا هیچ دری را به روی همکاری‌های آتی نبندد. اما با یا بدون برجام، ایران سرنوشت اقتصادی‌اش را با آسیا و خاورمیانه پیوند می‌زند.
راهبرد دولت رئیسی بر پایه همان فرضیه‌ای شکل گرفته که نخبگان محافظه‌کار ایران از ابتدای شکل‌گیری جمهوری اسلامی درخصوص روابط تهران و واشنگتن آن را باور داشته‌اند: آمریکا مصمم است که ایران را تحت فشار اقتصادی و نظامی نگه دارد. در نتیجه، حتی اگر یک توافق هسته‌ای هم حاصل شود، واشنگتن بی‌تردید راه‌هایی برای تضعیف و منزوی کردن ایران خواهد یافت. مقامات ایرانی می‌گویند که این سیاست در چگونگی مذاکره مقامات آمریکایی و اروپایی با همتایان ایرانی مشهود است و برغم اینکه مذاکره‌کنندگان ایرانی از اختیارات کافی برای گفت‌وگو پیرامون هر موضوعی برخوردارند، اما همتایان غربی آنها اختیارات محدودی دارند و دستورالعمل‌هایی برای طرح موضوعات دیگر، مانند نقش منطقه‌ای سپاه و برنامه موشکی ایران، دریافت می‌کنند.
مقامات ایرانی باور دارند که این تاکتیکی برای پیشگیری از رسیدن به یک راه‌حل واقعی و دریافت امتیازات از ایران است بدون اینکه هیچ امتیاز متقابلی به تهران واگذار شود. آمریکایی‌ها در برابر رویدادهایی مانند تلاش ایران برای آزادسازی گروگان‌های آمریکایی در لبنان، همکاری در سرنگونی طالبان در ۲۰۰۱ و پایبندی کامل به برجام، هیچ حسن نیتی نشان نداده‌اند.
از این رو، دولت رئیسی پیش‌بینی می‌کند که یک توافق تازه جرقه افزایش شدید در کارزار فشار آمریکا را بزند با این هدف که ایران از لغو تحریم‌ها هیچ سود چشمگیری نبرد.
راهبرد تهران این است که در برابر نفوذ آمریکا در تمام زمینه‌ها ایستادگی کند و زور و تهدید را با زور و تهدید پاسخ بگوید.

گزارش واشنگتن تایمز از افزایش بی‌اعتنایی چین به تحریم‌ها
یک روزنامه آمریکایی گزارش داد: افزایش خرید نفت ایران از سوی چین، نقض تحریم‌ها و موجب فراهم شدن یک خط حیاتی برای تندروها در تهران شده است.
به گزارش واشنگتن تایمز، کاخ سفید با انتقادهای فزاینده‌ای به علت تحمل خرید نفت ایران از سوی چین رو به رو شده است. به گفته تحلیلگران، این اقدام چین به معنی حمایت غیرمستقیم چین از برنامه هسته‌ای تسلیحاتی ایران(!) و همچنین مواضع نظامی ایران و رد تلاش‌های آمریکا و اروپا برای احیای برجام (تعهدات هسته‌ای ایران) است.
مذاکرات درباره احیای توافق متوقف شده و روز ۲۹ نوامبر در وین از سر گرفته خواهد شد. اما معلوم نیست که آیا آمریکا و ایران می‌تواند به احیای توافق نزدیک‌تر شوند یا نه. خرید نفت ایران با وجود تحریم‌های آمریکا می‌تواند انگیزه‌های سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری تندروی ایران برای مذاکره و دادن امتیاز را کاهش دهد.
«دانیل روت» مدیر تحقیقات در گروه موسوم به «اتحاد علیه ایران هسته‌ای» گفت: در حالی که دولت ایران در صورت کمک نکردن چین در مواجهه با تحریم‌ها دچار مشکلات شدید می‌شود، اما نقض تحریم‌ها از سوی چین یکی از عواملی است که موجب استواری ایران شده است. ایران بدون درآمد نفتی، نمی‌تواند تروریسم خود را به سرتاسر منطقه و به درون اروپا صادر نماید و همچنین اعتبارات اضافی برای دنبال کردن برنامه هسته‌ای و موشکی و پهپادی نخواهد داشت.
چین یکی از شش بازیگر بین‌المللی طرف توافق برجام با ایران در سال ۲۰۱۵ بود. با این حال آقای روت گفت که به نظر می‌رسد پکن از اینکه دولت ایران در حال پیشبرد فعالیت‌های هسته‌ای بسیار فراتر از محدوده‌های تعیین شده در برجام است هیچ نگرانی ندارد. تهران می‌گوید از زمانی که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق برجام خارج شد و تحریم‌ها را مجددا اعمال کرد الزامی به رعایت محدودیت‌های برجام نداشته است.
یادآور می‌شود اخیرا یک تارنمای آمریکایی از افزایش چشمگیر صادرات نفت ایران و بی‌اعتنایی بیشتر کشورها به تحریم‌های آمریکا خبر داد.
«واشنگتن فری بیکن» در گزارشی نوشت همزمان با تلاش‌های دولت بایدن برای احیای برجام، فروش نفت ایران در ماه‌های اخیر افزایش یافته است. چین طی سه ماه گذشته به طور متوسط روزانه نزدیک به ۸۰۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد کرده؛ تقریباً دو برابر مقداری که در مدت مشابه سال گذشته از ایران خریداری می‌کرد.
ایران همچنین مشغول ساخت ناوگانی از کشتی‌های نامرئی بوده که نفت را به چین، سوریه، ونزوئلا، روسیه و سایر کشورها منتقل می‌کنند. این کشتی‌ها با خاموش کردن فرستنده‌های خود تحریم‌ها را دور می‌زنند. کارشناسان می‌گویند ایران به این ترتیب یک فرصت مالی جدید پدید آورده است.

نیوزویک: پیام حمله تنف ضرورت خروج زودتر از سوریه است
مجله نیوزویک می‌گوید آمریکا به بهانه داعش می‌خواست نفوذ ایران را مهار کند اما شکست خورد و نفوذ ایران بیش از گذشته تقویت شده است.
تحلیلگر این مجله با اشاره به حملات پهپادی و راکتی اخیر علیه پایگاه نیروهای آمریکایی در منطقه التنف (مرز سوریه و عراق) می‌نویسد: سؤال بزرگی وجود دارد؛ آیا ارزشش را دارد؟ آمریکا به دنبال استفاده از گروه‌های شورشی در جنگ علیه دولت بشار اسد بود اما پس از شکست در این مأموریت، آمریکا در حال حمایت از نیروهای کردی است. حالا داعش کنترل چاه‌های نفتی را از دست داده اما آمریکا همچنان در سوریه حضور دارد. دولت ترامپ شعار خروج نیروها از سوریه را داد اما این خروج تنها در حد 100 نفر بود. نیروهای آمریکایی اما در سوریه پراکنده هستند و قادر به تأثیرگذاری جدی نیستند.
هدف رسمی اعلام شده، ممانعت از ظهور مجدد داعش بود اما هدف در اصل، مهار نفوذ ایران بوده است. حتی با وجود ابقای نیروهای ارتش آمریکا در سوریه، ایران در حال تثبیت موقعیت خود در این کشور است. نیروهای آمریکایی نمی‌توانند خط تدارکاتی ایران برای نیروهای نیابتی خود در سوریه را قطع کنند. ایران در سوریه با خونسردی عمل می‌کند. قبلاً نیز نیرو‌های آمریکا در منطقه التنف را با پهپاد در سال ۲۰۱۷ هدف قرار داده است و نیرو‌های نیابتی آن نیز به همین ترتیب در ماه ژوئن، به نظامیان آمریکایی‌ حاضر در منطقه نفتی العمر حمله کردند. ایران تنها بازیگر خارجی در سوریه نیست. پشتیبانی هوایی روسیه از حکومت سوریه، قابل توجه است. آمریکا نمی‌تواند از گسترش نیرو و نفوذ روسیه در این کشور جلوگیری کند. با توجه به اینکه حضور در این کشور نه تنها واقعاً مزیت راهبردی ندارد بلکه خطرات آشکاری نیز دارد؛ لذا نباید برای ایجاد بازدارندگی که در بهترین حالت متزلزل است، تقلای خود را دو چندان کنیم. اکنون زمان آن رسیده است که با واقعیت مواجه شویم؛ این‌که اسد پیروز شده است. تصمیم‌گیران آمریکا باید با این واقعیت همانگونه که هست‌رو‌به‌رو شوند نه آنطور که دوست دارند باشد.
حال مأموریت به اصطلاح مبارزه با داعش، با یک مأموریت خطرناک و مبهم جایگزین شده است. چنین مأموریتی از آمریکا محافظت نخواهد کرد.حملات پهپادی اخیر به پایگاه ما در «التنف» به سادگی می‌تواند تدارکی برای حملات مهلک بعدی باشد. مقامات آمریکا باید قبل از این که شکست به فاجعه ختم شود، نظامیان را از خاک سوریه خارج کنند.

استریتس تایمز: دولت یاغی آمریکا و اسرائیل هستند نه ایران
روزنامه استریتس تایمز چاپ سنگاپور نوشت: اسرائیل در صورت درگیری نظامی با ایران، رنگ آرامش را نخواهد دید.
استریتس تایمز سنگاپور می‌نویسد: رزمایش نظامی اسرائیل در صحرای نقب سیگنالی بود، حاکی از اینکه برای حمله به ایران آماده می‌شود. برخی کشورها نیز در این رزمایش شرکت کردند. اما این کشورها درک کنند یا نه، به جنگ‌افروزی اسرائیل که راه به جایی نخواهد برد کمک می‌کنند. ایران با افغانستان قابل قیاس نیست. افغانستان را به یاد بیاورید. بیش از ۲۰ کشور بیست سال جنگ کردند اما در نهایت در برابر ارتش بدون امکانات طالبان شکست خوردند و آمریکا با شرمساری خارج شد. کابل این درس را به آمریکایی‌ها داد که هرگز قدرت مردم تحت ظلم را برای قیام در برابر ظالمان دست کم نگیرید.
در صورتی که به تهران حمله شود، تل‌آویو رنگ آرامش را نخواهد دید. اگر فلسطینی‌های بدون سلاح می‌توانند صلح و آرامش را برای اسرائیل از بین ببرند، تصور کنید که ایران با سلاح‌هایی که دارد چه خواهد کرد. روایت رسمی برای جنگ اسرائیل علیه ایران این است که توافق هسته‌ای ایران با غرب شکست خورده است. اما اسرائیل عضو برجام نبوده؛ ضمن اینکه اسرائیلی که هسته‌ای شده است، چه حقی دارد که جلوی هسته‌ای شدن ایران را بگیرد؟ کشور یاغی؟ کدام کشور یاغی است؛ ایران یا کشوری که دو بمب اتمی استفاده کرد؟ اگر ظالمانی مانند صهیونیست‌ها می‌توانند سلاح هسته‌ای داشته باشند، چرا ایران نتواند؟ این دورویی را متوقف کنید.

افزایش امنیت روانی مردم و کاهش فاصله با مسئولان در دولت رئیسی
مدیر مسئول یک روزنامه اصلاح‌طلب می‌گوید با آمدن آقای رئیسی، فاصله بین مردم و مسئولان کم شده و امنیت روانی مردم افزایش یافته است.
منصور مظفری درباره دیدار هفته گذشته مدیران نشریات اصلاح‌طلب با رئیس‌جمهور نوشت: برخلاف دوران صد روزه حسن روحانی، مدیران و دست‌اندرکاران چند رسانه با آیت‌الله رئیسی رئیس دولت سیزدهم دیدار داشتیم. نقل محفل، بحث انتصابات بود، حال می‌ماند کارنامه و عملکرد، آیت‌الله رئیسی معتقد است در فرصتی یک ساله به این نتیجه خواهد رسید که با کدام وزرا ادامه دهد و کدام وزرا از ادامه همراهی با دولت باز بمانند اما قدر مسلم اینکه شخص رئیس دولت سیزدهم نیز از فحوای کلام رسانه و مردم باید متوجه شده باشد که بین «انتظار افکار عمومی» و «وزن و توان کابینه»، در بعضی ابعاد فاصله است(!) حتم داریم با جدیت و صلابتی که در رفتار و کلام آیت‌الله رئیسی مشاهده شد حتی پیش از موعد یک ساله اگر وزیری نتواند آن‌طور که باید باشد، قطعا بدون نیاز به واکنش مجلس، تغییر خواهد کرد.
نقل محفل، بحث مذاکرات بود و گره‌گشایی از معیشت و کار و زندگی مردم که بدجور گره در گره شده است؛ آیت‌الله رئیسی اطمینان خاطر داد که دغدغه‌اش رفع نگرانی‌ها است. او اعلام آمادگی کرد تا در این مسیر از هیچ کوششی فروگذار نباشد. بحث به نشست شانگهای هم کشید به ابعاد مختلف داستان و چهره‌ها از هم باشد. وقتی رئیس کابینه سیزدهم گفت: از هیچ دیدار و گفت‌وگویی رویگردان نبوده است.
نقل محفل، سفرهای استانی بود و همگان دانستند آن اندک نگرانی‌ها از وعده‌ها و هزینه‌ها نیز لحاظ شده است، گفته شد که بی‌مطالعه پای بر مرکب سفر نمی‌گذارند و گفته شد همین رفتن‌ها امیدآفرین شده است. نقل محفل، استانداران نظامی بود اما به تحقیق دریافتیم نظامی‌های پادگانی راهی استانداری‌ها نشده‌اند، عمرانی‌ها، مدیریت‌ خوانده‌ها و باتجربه‌ها در امور اجرایی و اجتماعی دست‌چین شده‌اند. سرجمع دیدار خوبی بود، در این میانه یکی دو بحث هم از سوی رسانه مطرح شد: رسانه‌ها از اینکه فاصله‌ها بین مردم و مسئولان کم و کمتر از همیشه شده است سپاسگزاری کردند و قدرشناسانه با آن برخورد کردند. یکی هم بحث امنیت بود که همین سفرهای استانی نشان داد امنیت خاطر ذهنی مردم در کنار امنیت عمومی کشور هر دو در درجه بالایی قرار دارد. بحث دیگر واکسن‌ها بود که روان جامعه را آرامش بخشیده است. اصلا بحث واکسن را باید شاهکار دولت آیت‌الله رئیسی به شمار آورد. کاری به این نداریم که پروسه چگونه انجام شد اما بی‌پروایی در ورود به بحث واکسن و دست دست نکردن را که نمی‌شود نادیده گرفت! وقتی فهمیدیم تولید و واردات و رابطه با کشورهای دیگر از اروپا و آسیای دور گرفته تا همسایگان نیز دنبال شده است، نفس راحتی کشیدیم. حالا باید به روزهای بهتر
فکر کرد!