محمدرضا کلهر
دوران شکست‌های راهبردی آمریکا در غرب آسیا از چند سال پیش شروع شده است. با ترور سردار سلیمانی و ابومهدی المهندس معاون حشد‌الشعبی عراق، ایران در عملیات انتقام سخت، پایگاه آمریکایی عین الاسد در عراق را هدف قرار داد و روند شکست‌های راهبردی آمریکا نیز شدت بیشتری گرفت. خروج آمریکا از افغانستان و فرار نظامیان این کشور نیز این روند را تثبیت کرد. اما این تنها آغازی بر شکست‌های راهبردی آمریکا است و حمله به پایگاه التنف در سوریه نشان داد که دوران اقتدار ادعایی آمریکا در جهان عرب و غرب آسیا به پایان رسیده است. یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های نظامی آمریکا در منطقه یعنی «التنف» (جنوب شرق سوریه) اخیرا هدف حملات پهپادی قرار گرفت. این حمله را بسیاری به عنوان ضربه‌ای استراتژیک بر ادعای‌های شکست ناپذیری آمریکا در منطقه می‌دانند. چرا که آمریکا از این پایگاه بسیار محافظت کرده و منطقه پرواز ممنوعی در اطراف آن ایجاد کرده بود. از سوی دیگر این حمله در حالی رخ داد که آمریکا از آن اطلاع داشت اما قادر به مقابله با آن نشد.
این پایگاه آمریکایی با پنج پهپاد هدف حمله قرار گرفت. المیادین تاکید کرده که در این حمله، خوابگاه نظامیان و پادگان‌های نظامی هدف قرار گرفته‌اند و حمله منجر به ویرانی گسترده و آتش‌سوزی شده است. در ادامه «ستاد فرماندهی مرکزی» ارتش آمریکا موسوم به «سنتکام» بامداد پنجشنبه بیانیه‌ای درباره حمله اخیر به پایگاه «التنف» منتشر کرد. سنتکام در این بیانیه با بیان اینکه پایگاه التنف در سوریه مورد حمله عمدی و هماهنگ هواپیماهای بدون سرنشین قرار گرفته است، گفت در حال بررسی ابعاد و جزئیات این حمله است. در ادامه رسانه‌های آمریکایی اعلام کردند حجم ویرانی‌ها و خرابی‌ها در التنف بسیار گسترده بوده و آمریکا به عمد آن را مخفی می‌کند.
پایگاه التنف برای آمریکا موقعیت ویژه‌ای دارد. روزنامه اورشلیم پست در این مورد اعلام کرده که پایگاه آمریکایی التنف ارزش استراتژیک بالایی دارد و آمریکا این پایگاه را برای آموزش شورشیان سوریه تاسیس کرده است. این روزنامه تاکید کرده که برای طرفداران حکومت سوریه پایگاه التنف آمریکا خار در چشم سوریه است. منطقه التنف یکی از مهم‌ترین و راهبردی‌ترین مناطق در سوریه و نقطه‌ای حیاتی در اتصال ضلع‌های محور مقاومت به یکدیگر است. گذرگاه التنف نقطه مرزی مشترک بین سه کشور سوریه، عراق و اردن و نخستین و مهم‌‌ترین گذرگاه مرزی سوریه با عراق به شمار می‌آید. آمریکا و متحدانش طی سال‌های اخیر همواره تلاش کردند کنترل این گذرگاه در اختیار ارتش سوریه و متحدانش قرار نگیرد. کنترل این گذرگاه تا شعاع ۵۶ کیلومتری در اختیار نیروهای آمریکایی قرار دارد و واشنگتن حتی به نیروهای سوری اجازه نزدیک شدن به گذرگاه التنف را نمی‌دهد.
حمله به پایگاه التنف پیام‌های مهمی به دنبال داشته است. چرا که گروه‌های مقاومت بعد از تهدیدهای بسیار توانسته‌اند یکی از پایگاه‌های مهم آمریکا در غرب آسیا را هدف قرار دهند. اخیرا جنگنده‌های صهیونیستی به شهر تدمر حمله کردند. برخی کارشناسان معتقدند که حمله به مواضع تروریست‌های آمریکایی و گروهک‌های تکفیری در مرز عراق و سوریه در واقع پاسخ به حمله اخیر جنگنده‌های رژیم صهیونیستی به یکی از مواضع نیروهای مقاومت در نزدیکی فرودگاه تدمر بود که با همکاری آمریکا صورت گرفت. «اتاق عملیات مشترک متحدان سوریه» پس از وقوع حمله مذکور، مهاجمان را «جنگنده‌های رژیم صهیونیستی و آمریکایی» توصیف نموده و تاکید کرده بود: «بر اساس اطلاعات و پس از حمله با استفاده از آسمان اردن و منطقه التنف – که در‌اشغال آمریکایی‌هاست– تصمیم گرفته‌ایم پاسخ این تجاوز را داده و انتقام خون شهدا را بگیریم». در واقع این حمله هشداری جدی به تروریست‌های آمریکایی بود که اگر بخواهند برای صهیونیست‌ها فضایی برای حمله به مواضع نیروهای مقاومت در مرکز و شرق سوریه فراهم کنند خود آنها نیز هدف قرار خواهند گرفت. از سوی دیگر آمریکا اطراف پایگاه التنف را به نوعی منطقه پرواز ممنوع تبدیل کرده بود که هیچ کسی توان نزدیک شدن به این پایگاه را نداشته باشد اما با این حمله این حصار نامرئی از بین رفت و اکنون مرکز توطئه آمریکا در سوریه نیز در برابر محور مقاومت بی‌دفاع شده است. شاید از همین روست که برخی از کارشناسان پا را از این نیز فراتر گذاشته‌اند و این حمله را با حمله ایران به پایگاه آمریکایی عین‌الاسد مقایسه کرده‌اند.
زمانی که ایران پایگاه عین الاسد آمریکا را هدف قرار داد بسیاری از کارشناسان از شروع نظمی جدید در غرب آسیا سخن گفتند. چرا که برای نخستین بار در چند دهه گذشته به یکی از پایگاه‌های آمریکا حمله شده بود. در شرایط کنونی نیز حمله به التنف تاثیر بسیار بالایی دارد چرا که آمریکایی‌ها تا شعاع 25 کیلومتری از این پایگاه حفاظت کرده و اجازه نزدیک شدن هیچ نیروی متخاصمی را به این پایگاه نمی‌دادند. عبور 5 پهپاد از سامانه‌های دفاعی آمریکا و وارد کردن خسارت به این پایگاه شکستی دیگر در غرب آسیا برای آمریکا بوده که تبعات آن در آینده مشخص خواهد شد.