«سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران دیروز در نشستی با خبرنگاران به تشریح نشست کشورهای همسایه افغانستان به‌اضافه روسیه که قرار است روز چهارشنبه (امروز) پنجم آبان ماه در تهران برگزار شود، پرداخت.
وی درباره نشست فردا گفت: اجلاس وزرای امور خارجه کشورهای همسایه افغانستان فردا چهارشنبه با حضور وزرای خارجه 6 کشور همسایه افغانستان به‌اضافه روسیه در تهران برگزار خواهد شد و این اجلاس با حضور چهار تن از وزرای خارجه شامل ازبکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و پاکستان که به‌تدریج وارد تهران شده یا شده‌اند و با حضور آن‌لاین وزرای خارجه روسیه و چین و حضور نمایندگان ویژه این دو کشور به‌صورت حضوری برگزار می‌شود.
سخنگوی وزارت امور خارجه بیان کرد: فردا اجلاس در محل وزارت خارجه برگزار خواهد شد و جناب دکتر رئیسی رئیس جمهور جلسه را افتتاح خواهد کرد. سفرای خارجی مستقر در تهران دعوت شده‌اند و بعد وارد مباحث محتوایی نشست خواهیم شد و انتظار داریم این جلسه تا چند ساعت به‌صورت محتوایی ادامه یابد و بعد در خصوص بیانیه مشترکی تلاش خواهد شد به جمع‌بندی برسیم.
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: نشست تهران نشستی برای یک راه‌حل افغانی خواهد بود و تشریک مساعی کشورهای همسایه افغانستان برای کمک به صلح و ثبات پایدار در افغانستان است. این نشست در ادامه ابتکاری است که به‌صورت مجازی وزرای خارجه کشورهای همسایه افغانستان چندی پیش نشستی را داشتند و به اصول پایه‌ای رسیدند از جمله اینکه آینده افغانستان باید براساس اراده و خواست مردم افغانستان شکل بگیرد. در اجلاس مجازی توافق شد بر یک دولت فراگیر در افغانستان تأکید شود، دولتی که در چارچوب آن تنها می‌شود به یک افغانستان باثبات که بخشی از یک ترتیبات همکاری‌های منطقه‌ای فراگیر باشد، فکر کرد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی ادامه داد: به‌نظر می‌رسد مردم افغانستان دولتی مدنظرشان است که بازتاب‌دهنده ترکیب جمعیتی و قومیتی فعلی افغانستان باشد. جمهوری اسلامی ایران طی 4 دهه گذشته چه در دوران مقاومت و جهاد افغانستان و چه پس از آن و حتی در دوران اشغال کنار مردم افغانستان بود و همه تلاش خود را کرد که به‌عنوان عضوی مؤثر و به‌عنوان همسایه همراه کنار مردم این کشور باشد.
سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به حضور آوارگان افغانستان در ایران بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران میزبان نزدیک به چهار میلیون از اتباع افغانستانی در داخل ایران است، مهمانان عزیزی که در شهرهای مختلف ایران کنار همه ما زندگی می‌کنند و درس می‌خوانند و در فضاهای مختلف حضور دارند.
وی یادآور شد: البته تحولات اخیر در افغانستان موج جدیدی از پناهجویان، بی‌جاشدگان و آوارگان را ایجاد کرد که میانه تمامی فشارها و مصائب اقتصادی جمهوری اسلامی که تحریم‌های یکجانبه و فراسرزمینی ایالات متحده تحمل می‌کند، سختی‌های جدیدی را برای جمهوری اسلامی ایران ایجاد کرد که طبیعی است تمامی سازمان‌های بین‌المللی و نهادهایی که مسئولیت مستقیمی در خصوص وضعیت بی‌جاشدگان و آوارگان دارند، موظفند که به مسئولیت خود عمل کنند و برای کشورهای میزبان مثل جمهوری اسلامی ایران که بزرگ‌ترین جمعیت آوارگان افغانستان را در خود جای داده است، به مسئولیت خودشان در این زمینه عمل کنند و مساعدت‌های لازم را که تا به امروز انجام نداده‌اند، یا به‌صورت بسیار محدودی انجام داده‌اند، افزایش دهند و کمک کنند.
خطیب‌زاده خاطرنشان کرد: آنچه امروز در افغانستان شاهدیم همراه با نگرانی‌ها و ملاحظاتی است و در عین حال امیدهایی است. امیدواریم با کمک همه کشورهای مسئول و بدون دخالت خارجی شاهد سازوکار فراگیر در داخل افغانستان باشیم.
وی گفت: قطعاً تشکیل چنین سازوکار سیاسی که اراده مردم افغانستان را محقق کند و بتواند یک دولت فراگیر را در افغانستان تشکیل دهد، نه‌تنها حمایت مردمی را دارد، بلکه حمایت جامعه بین‌المللی و کشورهای همسایه را به‌همراه خواهد داشت.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی یادآور شد: مردم افغانستان و صیانت از آنها و پاسداشت حقوق مردم این کشور اولویت بسیار مهم و اول ماست.
وی با بیان این‌که «امروز افغانستان شاهد نابسامانی‌های اقتصادی و اجتماعی است»، خاطرنشان کرد: به‌ویژه مردم افغانستان در فشارهای بسیار زیاد اقتصادی هستند. ما در این فشارها تلاش خود را کرده‌ایم که شرایط اقتصادی مردم افغانستان را تسهیل کنیم و روابط تجاری و اقتصادی خود را کاهش ندهیم و قطع نکنیم و به تأمین مایحتاج اولیه مردم افغانستان ادامه دهیم.
خطیب‌زاده بیان کرد: به هیئت حاکمه فعلی افغانستان گفتیم که تلاش خود را بکنند به‌عنوان هیئت حاکمه مسئول عمل کنند و شرایط سیاسی، اقتصادی و امنیتی لازم را فراهم کنند. متأسفانه نگرانی‌های بسیار جدی برای رشد تروریسم و خشونت و افراطی‌گری در افغانستان وجود دارد. بمب‌گذاری‌ها و اقدامات تروریستی در شهرهای مختلف افغانستان از جمله قندوز و هرات بسیار نگران‌کننده است، این نگرانی درباره امکان حضور تروریسم و خشونت و افراطی‌گری در افغانستان وجود دارد.
سخنگوی وزارت امور خارجه تصریح کرد: هیچ طرفی نمی‌تواند بپذیرد که افغانستان از حیث امنیتی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به عقب برگردد.
خطیب‌زاده در پاسخ به سؤالی درباره هدف نشست تهران گفت: نشست افغانستان با هدف اصلی تشریک مساعی کشورهای همسایه افغانستان تشکیل می‌شود. نشست تهران مجمعی خواهد بود برای مشارکت و همراهی و این پیام را منتقل می‌کند که به‌جای رقابت همه کشورهای همسایه افغانستان به‌دنبال مساعی و همکاری برای آینده افغانستان هستند.