نسیان به معنای فراموشی از اموری است که بیرون از دایره اختیار و اراده انسانی است؛ زیرا انسان هر‌چه تلاش کند، فراموشی عارض بر او می‌شود و برخی از امور از یادش می‌رود و فراموش می‌کند.
شاید علت فراموشی برخی از چیزها و عدم فراموشی برخی چیزها به این امر بر‌گردد که اگر انسان به چیزی توجه و اهتمام و التفات داشته باشد، آن چیز فراموش نمی‌شود؛ اما بی‌توجهی به امری موجب می‌شود تا آن را فراموش کند.
بر این اساس می‌توان گفت که هر‌چند فراموشی، ارادی و اختیاری نیست، ولی بستر و زمینه آن در اختیار انسان است که فراموش بکند یا نکند؛ یعنی عدم تذکر و یادآوری چیزی موجب می شود
تا انسان آن را فراموش کند؛ و یادآوری و تذکر موجب می‌شود که آن را
فراموش نکند.
انسان باید امور اساسی را هرگز فراموش نکند و برای اینکه گرفتار فراموشی نشود باید بدان امور توجه و اهتمام داشته و به یاد آورده و به خود تذکر دهد. اموری همچون خدا و قیامت از جمله اموری است که لازم است به خود تذکر داده تا فراموش نکند.
البته از دیدگاه قرآن، در آخرت انسان دچار نوعی فراموشی می‌شود که به اراده الهی است. هر‌چند که مردم در قیامت و محاسبه همه چیز از کوچکترین تا بزرگترین را حاضر می‌یابند(کهف، آیه 49)؛ اما پس از محاسبه و حسابرسی و ورود به بهشت، اعمال عصیانی خود را فراموش می‌کنند و اصلا به خاطر نخواهند آورد که چه گناهی کرده بودند؛ مثلا
حر بن یزید ریاحی یادش می‌رود که در برابر امام حسین(ع) ایستاد. از همین رو در بهشت، انسان فراموش می‌کند که عصیانی کرده یا حتی فراموش می‌کند که کسان و خویشانی از او در دوزخ هستند؛ زیرا این نسیان عین نعمت است؛ چون موجب می‌شود تا بهشت برایش گوارا شود. پس همان‌طوری که کینه‌ها پیش از دخول به بهشت از دل‌ها زدوده می‌شود(اعراف، آیات 42 و 43؛ حجر ، آیات 45 تا 47؛ تفسیر نمونه، ج 11، ص 92)، همچنین اموری چون عصیان و گناه از دل‌ها پاک می‌شود و انسان آنها را فراموش می‌کند.