امین‌الاسلام تهرانی
آغازین روز این هفته ما مصادف با 11 سپتامبر بود. وقتی از
11 سپتامبر سخن به میان آید، اولین چیزی که به ذهن متبادر می‌شود حملات تروریستی 11 سپتامبر 2001 به آمریکاست، حملاتی که این چند روز به طوری که گاهی ملال‌آور می‌شد از آن سخن گفته شد و بسیار بسیار در موردش نوشتند؛ از عاملان این حملات تا نتایج آن. اما این روز سالروز واقعه دیگری نیز بود که زیر آوار آن «11 سپتامبرِ مشهور» دفن شده است و اندک کسی با شنیدن 11 سپتامبر آن را به یاد می‌آورد.
کودتای شیلی، کودتای نظامیانِ تحتِ حمایتِ مستقیمِ آمریکا به سرکردگیِ «آگوستو پینوشه» علیه دولت قانونی «سالوادور آلنده»، رئیس‌جمهور شیلی بود که در روز «یازدهم سپتامبر سال ۱۹۷۳» اتفاق افتاد. این واقعه یکی از مهم‌ترین حوادث تاریخ شیلی و آمریکای جنوبی ونیز بخشی از نزاعِ داغِ جنگِ سرد به حساب بود. شیلی و دولتِ دموکراتیکش نزدیک به بلوکِ شرق بودند و آمریکا
«حیاط خلوتِ» چپ را بر نمی‌تابید. گزارش‌ها از کشته شدن هزاران نفر و مفقود شدن ده‌ها نفر در جریان این کودتا که از حمایت و پشتیبانی «سی‌آی‌اِی» برخوردار بود، حکایت دارد. آلنده نیز در این کودتا، به همراه نزدیک به سه هزار نفر از یارانش کشته شد. به این ترتیب آگوستو پینوشه، فرمانده ارتش خود را به عنوان رئیس‌جمهور جدید معرفی کرد. دوره ديکتاتوري تحت حمايت آمريکايِ ژنرال پينوشه که 16 سال طول کشيد، شاید وحشتناک‌ترین دوران تاريخ شيلي محسوب مي شود.
شیلی دهه‌ها برای سیاست‌هایش که بر مبنایِ آرایِ عمومی اداره می‌شد مورد ستایش بود. در زمانی که کشور‌های آمریکای جنوبی گرفتار رژیم‌های نظامی بودند، شیلی مبتنی با انتخابات اداره می‌شد. اما این کودتا برای سال‌ها به دموکراسی و دولت‌های دموکراتیک در شیلی – که از سال ۱۹۳۲ انتخابات برگزار کرده بود – پایان داد. از «هنری كیسینجر»، مشاور امنیت ملیِ مشهور آمریكا در دهه 70 میلادی، نقل می‌کنند که درباره انتخاب سالوادور آلنده به ریاست‌جمهوری شیلی گفته بود: «من نمی‌دانم چرا باید بنشینیم و نظاره‌گر این باشیم كه كشوری به‌دلیل عدم احساس مسئولیت مردمش، به سمت كمونیسم حركت كند.» این‌که دولت آلنده چپ بود مطمح نظر نیست، آن‌چه مرکزیت دارد، حمایتِ مدعیِ اصلیِ دموکراسی از کودتا علیه دموکراسی است، چیزی که در ایران به سال 1332 نیز محقق شد.
حامی اصلی و گرداننده این کودتایِ ضدِ دموکراسی، نُمادِ دموکراسی یعنی آمریکا بود! و جالب توجه اینجاست که از بدِ حادثه این 11 سپتامبر که ظالمِ آن به طور مشخص آمریکا بود فراموش شد و به زیر آوار 11 سپتامبر دیگری رفت که آمریکا خود را مظلوم آن می‌داند. نکته قابل توجه دیگر آن است که هر سال عده اندکی این واقعه و دفن شدنش زیر آوارِ برج‌های دوقلو را یادآور می‌شوند. تعداد کشته‌شدگان 11 سپتامبرِ شیلی کمتر از کشته‌شدگانِ 11 سپتامبرِ آمریکا نیستند، اما آنچه تمرکزِ رسانه‌ای را می‌سازد، «قربانی» شدن یا گستردگیِ قربانی‌ها نیست بلکه آن است که قربانی‌ها «کدام طرف ایستاده‌اند»! چنان‌که «بوشِ پسر» گفته بود «یا با ما هستید یا دشمن ما».