وزیر اقتصاد گفت: باید شاخص‌های زندگی برای اهالی بومی مناطق آزاد ارتقا یابد و به زودی به این سو حرکت خواهیم کرد.
احسان خاندوزی در حساب توئیتر خود با‌اشاره به سفر استانی که به همراه رئیس‌جمهور به سیستان و بلوچستان و چابهار داشت، نوشت:اعتقاد دارم در مناطق آزاد همزمان با ایفای نقش در توسعه صادرات، دیپلماسی همسایگان، سامانه‌ها و شفافیت باید شاخص‌های زندگی برای اهالی بومی این مناطق ارتقا یابد. به زودی به این سو حرکت خواهیم کرد.
چند سال قبل خبرگزاری دانشجوطی گزارشی نوشته بود: نخستین مشکلی که مناطق آزاد ایجاد کرده است عدم بهبود شاخص‌های توسعه است. با توجه به اینکه یکی از اهداف ایجاد مناطق آزاد بهبود توسعه در همه ابعاد است ولی متاسفانه با بررسی برخی از شاخص‌های توسعه در این مناطق در بین سال‌های 82 تا 92 متوجه شدیم نه تنها شاخص‌ها بهبود نیافته بلکه در مقایسه با شاخص‌های توسعه استان (سرزمین اصلی) نیز بسیار پایین است.
به عنوان مثال شاخص افراد باسواد، شاخص تعداد کارگاه‌های صنعتی و افراد شاغل در آن و یا شاخص نرخ‌اشتغال بسیار پایین‌تر از سرزمین‌های اصلی هستند. به عبارت دیگر افراد باسواد، کارگاه‌های تولید و افراد شاغل در مناطق آزاد کمتر از استان آن هستند.
از سوی دیگر این تنها مشکل ایجاد شده در مناطق آزاد نیست. یکی دیگر از مشکلات این مناطق، عدم رونق‌اشتغال است.
متاسفانه اگر گشتی در یکی از مناطق هفت گانه آزاد کشور بزنید و با بومیان آنها صحبت کنید قریب به اتفاق آنها از معضل بیکاری رنج می‌برند و عدم‌اشتغال را از بزرگ‌ترین معضلات مناطق آزاد می‌دانند.
با بررسی نرخ‌اشتغال در 5 منطقه آزاد و مقایسه آن با نرخ‌اشتغال همان استان، نه تنها بهبود چشمگیری مشاهده نشد، بلکه در بعضی از مناطق، استان مرزی نرخ ‌اشتغال مناسب‌تری نسبت به منطقه آزاد دارد.
بیکاری، بلای خانمان‌سوز بومیان مناطق آزاد
این یک بعد ماجراست. نرخ‌اشتغال پایین است، جوانان و بومیان مناطق آزاد بیکارند، زندگی‌هایشان سخت می‌گذرد و با گرانی‌های خارج از عرف این مناطق معیشت بومیان به مخاطره می‌افتد. از تمام این مسائل اگر بگذریم به تعداد معدود بومیانی می‌رسیم که توانسته‌اند برای خود شغلی را در این مناطق دست و پا کنند.
با توجه به بررسی‌های موجود، بر خلاف هدف ایجاد مناطق آزاد که رونق تولید بود، بومیانی که در این مناطق مشغول به کار هستند اغلب به شغل‌هایی مانند مشاغل خدماتی یا فروشندگی رو آورده‌اند. مشاغلی که هیچکدام منجر به تولید نمی‌شود.
هرچند که کل کشور با بیکاری و عدم رونق ‌اشتغال دست به‌گریبان است، اما با توجه به واردات بسیار زیاد مواد اولیه به مناطق آزاد و ظرفیت بالای این مناطق برای صادرات، مناطق آزاد ایران باید به عنوان الگو و پیشانی‌اشتغال‌زایی شناخته شود ولی متاسفانه تعداد زیادی از افراد سودجو و سرمایه‌دار نه تنها به فکر رونق اقتصاد ملی نیستند بلکه به فکر جیب خود هستند و با واردات بی‌رویه و قاچاق سازمان یافته تیشه بر ریشه تولید می‌زنند.
با این رویه‌ای که در مناطق آزاد حاکم شده است، روز به روز جوانان بیکارتر می‌شوند، قیمت اجناس بالاتر می‌رود، بومیان برای رفع مشکلات معیشتی مجبور به فروش زمین‌های خود می‌شوند،
ساخت و ساز پاساژها و هتل‌ها افزایش می‌یابد، زمین‌ها گرانتر می‌شوند، همچنان زندگی بومیان سخت‌تر می‌شود و در نهایت بومیان زیر چرخه‌های اقتصادی ناسالم سرمایه‌داران از بین می‌روند.
گران شدن زمین، سرمایه‌ها را
از کف مردم مناطق آزاد می‌برد
از سویی وقتی که در مناطق آزاد ثروت و‌اشتغال تولید نشود و قیمت زمین نیز بالا رود جوانان این منطقه برای تهیه مسکن با مشکل مواجه می‌شوند و بنابراین سن ازدواج بالا می‌رود و هزاران مشکل و آسیب اجتماعی را به دنبال دارد.
شاید افزایش قیمت زمین برای‌اشخاصی که دارای ملک و املاک در منطقه هستند، اثر کوتاه مدت مناسبی داشته باشد، اما برای جوانان و بومیانی که دارای مسکن نیستند، خرید مسکن تبدیل به یک آرزو می‌گردد. همچنین افرادی که دارای زمین هستند، با فروش آن و نه با کار و تولید، سرمایه‌ای به دست می‌آورند که پس از گذشت مدتی دیگر با همان مقدار سرمایه نمی‌توانند زمین یا مسکن مشابه‌ای را خریداری کنند.