سخنی برادرانه با رئیس‌جمهور منتخب
دکتر ابراهیم کارخانه‌ای *
۱- شما مدیون هیچ حزبی، جناحی و گروهی حتی ستادهای انتخاباتی خود نیز نیستید؛ با توجه به شناسایی و مقبولیت حضرتعالی در نزد مردم و سابقه درخشان در قوه قضائیه قطعا شما پیروز میدان انتخابات بودید و لذا همان‌گونه که بارها تأکید فرموده‌اید، مستقل و آزاد عمل نمایید و هیچ عاملی جایگزین عهدی که با مردم در انتخاب نیروهای امین و توانمند بسته‌اید، نشود. نیروهای ضعیف و کم‌توان معمولا از طریق توسل به اشخاص صاحب‌نام و پرنفوذ در میدان مدیریتی کشور وارد می‌شوند؛ از آنجا که حضور آنها بر اساس شایسته‌گزینی نبوده است همواره موجبات نارضایتی مردم را فراهم نموده و سد راه پیشرفت کشور شده‌اند.
۲- در انتخاب مدیران علاوه بر توانمندی، کارآمدی و فسادستیزی به سوابق انقلابی و سیاسی آنها نیز توجه ویژه شود، کسانی که مدیریت را طعمه می‌دانند و برای حفظ جایگاه خود به هر رنگ سیاسی درمی‌آیند؛ در مواقع سخت نیرویی مطمئن برای دفاع از انقلاب نیستند. هر مدیر ارشد باید برخوردار از ویژگی‌های ده‌گانه‌ای باشد که مقام معظم رهبری برای انتخاب رئیس‌جمهور تعیین فرمودند؛ بر این اساس ایمان، دانایی، توانایی، عدالتخواهی، فسادستیزی، برخورداری از روحیه جهادی و انقلابی‌گری و... از ویژگی‌های برجسته هر عضو کابینه است؛ بدون شک کسانی که بدور از هرگونه رانت جناحی و قومی و صرفا بر اساس توانمندی شخصی در عرصه مدیریتی کشور درخشیده‌اند نیروهای قابل اتکاء برای پیشرفت و عدالت در کشور می‌باشند.
۳- اندیشه‌ورزی، مدیریت، برنامه‌ریزی، خلاقیت، ابتکار و نوآوری و برخورداری از توان طراحی عملیاتی از ویژگی‌های اصلی هر وزیر کابینه است که مجموعه آنها قدرت فرماندهی مدیر را رقم می‌زند. مدیری که فاقد شرایط فوق باشد توسط افراد فرصت‌طلب مدیریت خواهد شد. چنین مدیری ایستا و متوقف در زمان است و فاقد پویایی و توانایی لازم برای حل مشکلات مردم و روند پرشتاب کشور می‌باشد.
۴- شکست انحصار (اعم از شغلی و غیره)، حذف تعارض منافع و منع اشتغال مدیران در هیئت‌مدیره‌ها، انجمن‌ها، شوراها و... که در ارتباط با وظایف ذاتی آنها نمی‌باشد سه اصل اساسی مبارزه با فساد و ناکارآمدی، در نظام مدیریتی کشور است که می‌بایست مورد توجه جدی قرار گیرد و افزون بر آن اعطای امتیازات ویژه مدیریتی از قبیل فوق‌العاده‌های مادی، رفاهی، اشرافی‌گری و...سبب ایجاد شکاف در بین کارمندان و مدیران گردیده است. بدون شک وقتی یک کارمند در برابر کاری که انجام می‌دهد صرفا حقوق در یافت می‌کند لیکن یک مدیر علاوه بر دریافت حقوق و امتیازات ویژه رفاهی، در برابر کاری که انجام می‌دهد مبالغ هنگفتی نیز که بالغ بر حقوق چندین کارمند می‌شود به‌عنوان فوق‌العاده مدیریت دریافت می‌کند؛ چنین اقدام سخاوتمندانه‌ای که میراث دولت‌های قبلی است می‌تواند موجبات سلب انگیزه کار ایثارگرانه کارکنان را به‌دنبال داشته باشد. بدون شک حذف امتیازات ویژه مادی و رفاهی موجب می‌گردد کسانی که مدیریت را طعمه می‌پندارند از دایره مدیریتی کشور حذف و صرفا نیروهای با انگیزه جهادی که مدیریت را تکلیف می‌دانند در عرصه مدیریتی کشور وارد شوند. در چنین شرایطی شکاف مادی در بین مدیران و کارکنان جای خود را به محبت، مودت و کار و تلاش بیشتر و نیز جلب رضایت مردم خواهد داد.
۵- در انتخاب مدیران هرگز نباید استعلام از منابع اطلاعاتی و امنیتی و نیز انجام بررسی‌های میدانی مورد غفلت واقع شود؛ چه بسا مدیری مورد وثوق فردی است که از تمام زوایای پیدا و پنهان او مطلع نیست و معرفی او صرفا بر اساس آشنایی‌های متعارف صورت گرفته است. اغلب حاشیه‌سازی‌هایی که پس از انتخاب یک مدیر صورت می‌گیرد و عملا از کارآمدی و نشاط‌کاری مدیر می‌کاهد به علت غفلت از این مهم بوده است. از سوی دیگر می‌بایست جدا از به‌کارگیری کسانی که دل در گرو غرب دارند (از جمله افراد دوتابعیتی) و نیز اشخاصی که بستگان درجه یک آنها به هر بهانه‌ای اعم از ادامه تحصیل و... در خارج از کشور سکونت دارند در مدیریت و مشاغل حساس کشور اجتناب شود و با پالایش چرخه مدیریت کشور موجبات شناسایی و حذف نیروهای نفوذی که بزرگ‌ترین ضربه را بر پیکره نظام اسلامی وارد ساخته‌اند فراهم گردد. بدون شک سلامت نظام اسلامی در گرو شناسایی و حذف عوامل نفوذی و وابسته به بیگانگان است.
۶- آنچه که به جایگاه یک مدیر قوام می‌بخشد قدرت برنامه‌ریزی، شجاعت، قاطعیت، خلاقیت و تحول‌آفرینی است. هرگز نباید به ارائه برنامه توسط یک مدیر که مشخص نیست از چه منابعی تهیه گردیده اکتفاء شود. اگر مدیر از جوشش فکری و قدرت برنامه‌ریزی لازم برخوردار نباشد، بدون شک توسط کارشناسان زیرک مدیریت خواهد شد. بر این اساس بهترین روش ارزیابی خلاقیت و برنامه‌ریزی یک مدیر تدوین حضوری برنامه توسط او در یک محیط معین و با فرصت کافی است و تنها در این صورت است که داشته‌های ذهنی و فکری یک مدیر مستقیماً از صفحه ذهن او به روی کاغذ می‌آید و میزان داده‌پردازی مدیریتی فرد که مهم‌ترین اصل موفقیت اوست در محک امتحان قرار می‌گیرد. چنین اقدامی موجب می‌گردد مدیرانی با قدرت برنامه‌ریزی واقعی و نه عاریه‌ای وارد چرخه مدیریتی کشور شوند. در حالی که برای به‌کارگیری یک کارمند ساده آزمون برگزار می‌گردد چرا نباید در حساس‌ترین قلل مدیریتی کشور توانمندی افراد مورد آزمون و سنجش قرار گیرد. اینجانب از نزدیک شاهد بوده‌ام برخی برای تصدی وزارت؛ برنامه خود را به نحوی گزینشی از التقاط برنامه‌های چندین وزیر قبلی استخراج و با جزئی تغییر تهیه و تدوین نموده و تحویل داده‌اند!
۷- در شرایط حساس کنونی مدیر هر دستگاه می‌باید بر پایه‌اشراف اطلاعاتی و اطلاع کامل از شرایط و مقتضیات مادی و معنوی میدانی برای رفع مشکلات و تنگناهای موجود در دو بخش اصلاح درون‌سازمانی و برون‌سازمانی برنامه عملیاتی ضربتی کوتاه مدت، میان‌مدت و بلندمدت که اجرای آنها ضمانت می‌طلبد ارائه نماید؛ به‌گونه‌ای که مردم از همان ماه نخست استقرار دولت، شاهد تحول و نوآوری در رفع مشکلات خود باشند. بدون شک با توجه به مولفه‌های متغیر فراوان در سیستم اجرایی کشور که قابل قیاس با قوه مقننه و قضایی نمی‌باشد ممکن است برنامه‌های درازمدت پیشنهادی در مرحله اجرا با موانعی مواجه شود که اجرای آنها ممکن نباشد. علت اجرا نشدن بخش اعظم برنامه‌های توسعه پنج ساله همین موضوع بوده است. لذا اولویت دست‌اندرکاران برنامه‌ریزی تحول در دولت جنابعالی می‌بایست تدوین برنامه‌های ضربتی کوتاه‌مدت و میان‌مدت با نگاه به افق درازمدت و بر پایه فراهم‌سازی بستر لازم برای ریل‌گذاری حرکت بسته‌های خدمتی در مسیرهای برنامه‌ریزی شده باشد. در غیر این صورت برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت بدون اجرای عملیات ضربتی که در حکم احیای بیمار می‌باشد با مشکل جدی مواجه خواهد بود.
۸- اگرچه «سامانه معرفی مدیران» اقدامی بی‌سابقه و نوآورانه در دولت حضرتعالی است و محاسن خوبی بر آن مترتب است لیکن دارای نکات آسیب‌پذیری است که می‌تواند توسط افراد فرصت‌طلب با قدرت گفت‌وگوی میدانی بالا مورد سوءاستفاده قرارگیرد و از آنجا که در سطوح کشوری و استانی و نیز در سطح شهرستان‌ها و بخش‌ها مدیران صادق، کاردان، امین و پاکدست اغلب افرادی شناخته‌شده‌ای هستند، علاوه بر پایش سامانه‌ای مدیران؛ برنامه‌ریزی لازم برای شناسایی میدانی مدیران در سطوح مذکور به مراتب نتایج مطلوب‌تری در پی خواهد داشت و راه را برای نفوذ افراد فرصت‌طلب خواهد بست. چه‌بسا فردی که در سامانه نیرویی شایسته معرفی می‌گردد لیکن در بررسی‌های اطلاعاتی و میدانی با مشخص شدن نکات ضعف و حاشیه‌ساز او؛ فردی نامناسب برای مدیریت کشور است.
۹- تاسیس «سامانه ایده‌پردازی مدیریتی» گام دوم دخالت مردم در مدیریت کشور و استمداد از آنها برای همکاری در رفع مشکلات و سرعت در پیشرفت کشور است. مدیریت هدفمند سامانه و تجزیه و تحلیل موضوعی ایده‌ها موجبات به میدان آمدن دلسوزان نظام و مشارکت آنها در رفع مشکلات مردم را فراهم می‌سازد. گزارش ماهانه این اقدام به مسئولین و مردم و اعلام اثرگذاری آنها در حل مشکلات کشور موجبات هرچه بیشتر مردمی کردن مدیریت و علاقه‌مندی نخبگان و صاحب‌نظران را در حل مشکلات اساسی کشور فراهم می‌سازد.
۱۰- تاسیس «ستاد هماهنگی دستگاه‌های نظارتی» در جهت هدف‌گذاری؛ برنامه‌ریزی و هماهنگ‌سازی آنها و نیز تشکیل هسته‌های نظارتی پنهان «عیون مخفی» از نیروهای داوطلب امین و کارآمد در تمام سطوح کشوری و در تمامی عرصه‌ها با هدف نظارت بر اعمال و رفتار مدیران و رصد توانمندی آنها در حل مشکلات مردم و پیشرفت کشور؛ پالایش و سلامت مدیریت کشور را در جهت جلب رضایت عمومی مردم و ارتقاء کارآمدی دستگاه‌های اجرایی در پی خواهد داشت.
۱۱- ایجاد هیئت‌های اندیشه‌ورزی تخصصی (که همواره مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده است ) در حوزه‌های مختلف از قوی‌ترین و مجرب‌ترین نیروهای اندیشه‌ورز و صاحب‌نظر در سطح هیئت دولت با هدف هم‌افزایی فکری و ارائه طرح و برنامه برای مشکلات اساسی کشور از قبیل گرانی، تورم، بیکاری، مسکن، پولی و ارزی و... و نیز متناظر موضوعی آنها در راس دستگاه‌های اجرایی؛ موجبات گردش نخبگانی در فضای عمومی مدیریتی کشور را در جهت حل مشکلات اساسی مردم فراهم خواهد ساخت.
۱۲- بدون شک نیروهای جوان، مومن، نخبه، دانا و توانا موتور پیشران حرکت در گام دوم انقلاب هستند در شرایط حساس کنونی و در وسط میدان جنگ که هرگونه آزمون و خطا ضربه سختی بر اعتماد عمومی جامعه وارد می‌سازد، حضور نیروهای جوان و نخبه در کنار نیروهای پیشکسوت، پرنشاط و برخوردار از روحیه جهادی و انقلابی می‌تواند با اطمینان بیشتر چرخ‌دنده اقتصاد کشور را شتاب ببخشد. بر این اساس لازم است از همگامی و همراهی این دو در کنار یکدیگر دریغ نورزیده و هیچ‌گاه یکی فدای دیگری نشود. موفقیت، عزت و سرافرازی جنابعالی را در خدمت صادقانه و مجاهدانه به ملت بزرگ ایران از خداوند تبارک و تعالی مسئلت می‌نمایم.
________________
* نماینده ادوار مجلس