احیای برجام دستاوردی برای اقتصاد ایران نخواهد داشت
به گزارش رویترز، بر اساس اعلام مؤسسه بینالمللی دارایی (IIF)، در صورت احیای توافق هستهای ایران و شش قدرت جهانی در سال 2015 و بازگشت آمریکا به این قرارداد، بهبود چشمگیری نصیب ایران نخواهد شد و رشد اقتصادی در حد بسیار پایینی خواهد بود.
این مؤسسه در گزارش خود تأکید کرد که پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاستجمهوری ایران، مذاکرات هستهای را از بین نخواهد برد اما ایالات متحده ممکن است در گسترش دامنه این توافق با مشکل روبهرو شود.
در این گزارش آمده است: نتیجه احتمالی مذاکرات برجام بازگشت به توافقنامه سال 2015 است که بسیاری از تحریمها را حفظ میکند، چنین توافقی میتواند همچنان مانع سرمایهگذاری قابل توجه شرکتهای غربی در ایران باشد و رشد چشمگیر اقتصاد این کشور را بعید کند.
ایران و ایالات متحده از ماه آوریل در حال مذاکرات غیرمستقیم برای احیای توافق هستهای هستند که دونالد ترامپ؛ رئیسجمهور وقت آمریکا در سال 2018 آن را رها کرد و دوباره تحریمها را اعمال کرد.
بر اساس این گزارش، جو بایدن؛ رئیسجمهور آمریکا در تلاش است این پیمان هستهای را احیا کند و سپس آن را به موضوعات دیگر بسط دهد تا محدودیتهای بیشتری در برنامههای هستهای و موشکهای بالستیک ایران ایجاد و همچنین فعالیتهای منطقهای این کشور را نیز محدود کند. ایران مذاکره در مورد توافق گستردهتر را رد کرده است.
تحریم؛ ابزار همیشگی آمریکا
همچنین مهدی رزم آهنگ؛ اقتصاددان و کارشناس مرکز پژوهشهای مجلس در گفتوگو با خبرگزاری فارس درباره چرایی تحریم و اثرگذاری آن گفت: مفهومی که آمریکاییها برای تحریم به کار میبرند این است که تحریم ابزار فشار سیاست خارجی آمریکا است؛ یعنی آمریکا با هر کشوری که در بعد بینالملل مناقشه پیدا میکند از یک سری ابزارها استفاده میکند که یکی از آنها تحریم است. اگر تصور کنیم تحریم فقط برای ایران استفاده میشود یکاشتباه بزرگ است و اگر تصور کنیم تحریم چیزی جدید و برای 20-30 سال اخیر است باز هماشتباه کردهایم. مطالعاتی درباره تحریم شده که نشان میدهد تحریم حتی در دوران یونان باستان هم انجام میشده است.
وی افزود: اما اینکه چرا ما تحریم میشویم، دو نگاه در کشور وجود دارد. یکی اینکه همه چیز تقصیر ایران است. این نگاه ضعیفی هم نیست و برخی اصلاحطلبان این نگاه را دارند و معتقدند حتی اوایل انقلاب هم ایران مناقشه با آمریکا نداشته و بعد از قضیه گروگانگیری عملا تضاد و تنش بین ایران و آمریکا شکل میگیرد و این تنش مدام بیشتر میشود و به تبع آن تحریمها شدت پیدا میکند. یعنی معتقدند این ایران بود که کلید اول را زد و روابط را تنشزا کرد.
این اقتصاددان ادامه داد: اما نگاه دیگر این است که از سال 88-89 یک اتفاقی در فضای بینالملل افتاد و عملا آمریکا از نفت ایران بینیاز شد و از آن طرف مناقشات هم وجود داشت و در آن زمان موضوع مناقشه بحث هستهای ایران بود. این مناقشات همیشه بود اما در آن مقطع موضوع مورد مناقشه هستهای بود.
رزم آهنگ تصریح کرد: غرب از سال 88-89 به بعد نه تنها از نفت ایران بینیاز شد بلکه بر آن شد که آن را تحریم کند تا از این طریق به چین آسیب بزند، چون یک زمانی آمریکا به نفت خلیجفارس نیاز داشت و اکنون چین به آن نیاز دارد.
وی افزود: اما حاکمیت ایران متوجه این موضوع نشد که جهان و به طور مشخص آمریکا نیازی به نفت ما ندارد و ایران باید جایگاه و مزیتهای خود را تغییر دهد. هنوز هم این درک چندان شکل نگرفته
است.
نگاه مدیران وزارت نفت و برخی دولتمردان، استمرار معادلات قبلی است و فکر میکنند آن معادلات میتواند همچنان پابرجا باشد و اگر کشورها به تعهدات برجامی برگردند ایران به راحتی میتواند نفت خام صادر کند. این نگاه بسیاراشتباه است چون الان بازار جهانی نیاز مبرمی به نفت ایران ندارد.
تحریم با مذاکره حل نمیشود
این اقتصاددان مرکز پژوهشهای مجلس تاکید کرد: هر بخشی که تحریم میشود و تحریمها پایدار میماند، آسیبپذیر است و تا زمانی که این آسیبپذیری رفع نشود، تحریم رفع نخواهد شد. برخی معتقدند تحریم باید رفع شود تا این مشکلات حل شود ولی نتایج تحقیقات متعددی که انجام شده (حتی گزارش موسسات تحقیقاتی آمریکایی) نشان میدهد تحریم یک ابزار سیاست خارجی است و باقی میماند. بنابراین تا زمانی که پاشنه آشیلها رفع نشود، تحریمها پابرجا
خواهد بود.
رزم آهنگ درباره سرنوشت مذاکرات گفت: با توجه به اینکه بیش از یک دهه این مذاکرات به طول انجامیده است، از این تجربه درمییابیم تحریم با مذاکره حل نمیشود. زیربنای فکری دولت سیزدهم باید این باشد که «مذاکره میکنیم اما یقین داریم که با مذاکره مشکل تحریم حل نمیشود». در دولت روحانی چون هیچ وقت این ایده وجود نداشته و کارها به سرانجام نرسیده است.
وی خاطرنشان کرد: مرکز پژوهشهای مجلس مطالعات فراوانی در حوزه تحریم انجام داد و یک برنامه مفصل در این حوزه تدوین کرد و تمجیدهای زیادی از دولت در بخشهای دیگر دریافت کرد اما دولت این برنامه را عملیاتی نکرد.