فارین‌پالیسی: بایدن نمی‌خواهد تحریم‌های ترامپ را لغو کند(خبر ویژه)
«فارین‌پالیسی» درباره مذاکرات فرسایشی شده وین می‌نویسد: برجام به مویی بند است. شاید یکی از عجیب‌ترین نکات در مورد «مذاکرات هسته‌ای وین» که با هدف «احیای توافق برجام» انجام می‌شود، این باشد که هم ایران و هم دیگر طرف‌ها خواهان توافق هستند، اما امکان دارد در نهایت، نتوانند به هیچ توافقی دست یابند.
شاید یکی از دلایل این مسئله، شدیدتر شدنِ بی‌اعتمادی‌ها در چارچوب معادله برجام باشد. طرف‌های غربی بر این باورند که ایران در جریان مذاکرات وین از آنها درخواست‌هایی دارد که آنها قادر به عملی کرد‌ن‌شان نیستند. در این زمینه به تازگی برخی منابع خبری گفته‌اند که ایران از دولت بایدن خواسته تا تعهد کتبی مبنی بر عدم خروج از برجام را ارائه کند. دولت ترامپ در سال ۲۰۱۸ به‌طور یکجانبه، از توافق برجام که در زمان دولت اوباما به امضا رسیده بود خارج شد و تحریم‌های گسترده‌ای را علیه ایران وضع کرد.
دولت بایدن تمایلِ چندانی جهت لغو تمامی تحریم‌های دولت ترامپ علیه ایران ندارد. در مقابل، ایران از نظر فنی در مباحث هسته‌ای پیشرفت‌های قابل توجهی داشته و علاوه بر افزایش سطح غنی‌سازی خود، توانسته سانتریفیوژ‌هایی پیشرفته IR۹ را عملیاتی کند که تا حد زیادی توان هسته‌ای آن را افزایش داده‌اند. امری که نگرانی‌های گسترده‌ای را در غرب و مخصوصاًً در آمریکا ایجاد کرده است.
عده‌ای از تحلیلگران بر این باورند که هم آمریکا و هم ایران به این درک رسیده‌اند که احیای برجام، کار چندان ساده و شدنی نیست. این تحلیلگران معتقدند که بعید است ایران بتواند آن حد از لغو تحریم‌ها که در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ از آن برخوردار شد را در شرایط کنونی کسب کند(؟!) و از سویی، آمریکا نیز بعید است بتواند توانایی‌های هسته‌ای ایران را که به نحو قابل توجهی در مقایسه با دوران انعقاد توافق برجام رشد و پیشرفت داشته‌اند، مختل و تضعیف کند.
در این چارچوب، تحلیلگران آمریکایی معتقدند که اگر تا ماه آگوست که دولت ابراهیم رئیسی به‌طور رسمی مستقر می‌شود، توافقی حاصل نشود، تا حد زیادی مذاکرات با چالش رو‌به‌رو می‌شود. زیرا روند مذاکرات (و به‌طور خاص آغاز شدنِ مذاکرات) در دولت وی احتمالا طولانی خواهد بود. از این منظر، این احتمال وجود دارد که ایران به پیشرفت‌های هسته‌ای زیادی دست پیدا کند و دیگر نشود در قالب یک توافق هسته‌ای، آن را کنترل کرد.
از سویی، ابراهیم رئیسی تأکید کرده که مسائل موشکی و قدرت منطقه‌ای ایران نیز قابل مذاکره نیستند. این مسئله نیز عمیقا موضع بایدن را که ادعا کرده می‌خواهد در مورد این دو حوزه نیز با ایران به توافقی دست یابد، تضعیف خواهد کرد. نباید فراموش کرد که توافق ایران و آژانس در مورد نظارت این نهاد بین‌المللی بر تاسیسات اتمی ایران پایان یافته و عملاً ایران در حال رفع محدودیت‌ها در این زمینه از برنامه اتمی خود است.
یکی دیگر از چالش‌ها در مسیر احیای توافق برجام، اصرار ایران بر لغو کلیه تحریم‌های دوره ترامپ علیه تهران است که هدف اصلی آنها، حصول اطمینان از این مسئله بوده که توافق برجام هیچ‌گاه و در هیچ دولتی در آمریکا احیا نشود. در این چارچوب، بیش از ۷۰۰ تحریم خارج از مسئله هسته‌ای، با هدف تضعیف اقتصاد ایران و همچنین علیه مقام‌های ارشد این کشور وضع شده است. تیم بایدن اعلام کرده که تمام این تحریم‌ها را لغو نمی‌کند.
یک دیپلمات اروپایی نیز که به شرط ناشناس ماندن با فارین‌پالیسی سخن گفته تأکید کرده که اساساً دولت آمریکا تمایلی جهت لغو کلیه تحریم‌های دوره ترامپ علیه ایران ندارد.
اضافه بر این باید توجه کرد که ایران قویا اعتقاد دارد که دولت آمریکا باید خسارت تحریم‌های گسترده دولت ترامپ علیه ایران را جبران کند. خسارت این تحریم‌ها بنا بر آنچه اخیرا «جواد ظریف» اعلام کرده، چیزی بالغ بر یک تریلیون دلار ارزیابی شده است. «حسن روحانی» نیز میزان خسارت‌ها را تا ۱۵۰ میلیارد دلار ارزیابی کرده است.
ادعای فارین‌پالیسی مبنی بر اینکه «برجام به مویی بند است»، در حالی است که آمریکا سه سال قبل، برجام را باطل اعلام کرده و از آن زمان، به‌طور مطلق، توافق را زیر پا گذاشته است. به عبارت دیگر، برجام از همان زمان، هر چند به وضعیت آی‌سی‌یو رفته، اما حیات صرفا نباتی را تجربه می‌کند.