فرهاد مهدوی
یکی از سؤالاتی که این روزها در مورد انتخابات پرسیده می‌شود این است که چرا میزان مشارکت مردم در این انتخابات پایین‌تر از سایر انتخابات‌ها بود؟ برخی از دلایل مستند کاهش مشارکت به شرح زیر است: 1-درصد مشارکت در دوره‌های مختلف ریاست‌جمهوری بدین شرح است: دوره اول 67.41 درصد، دوره دوم 64.23 درصد، دوره سوم 74.26 درصد، دوره چهارم 54.78 درصد، دوره پنجم 54.59 درصد، دوره ششم 50.66 درصد، دوره هفتم 79.92 درصد، دوره هشتم 66.77، دوره نهم 59.76 درصد، دوره دهم 84.83 درصد، دوره یازدهم 72.94 درصد، دوره دوازدهم 73.33 درصد و دوره سیزدهم 48.8 درصد. 2- عوامل متعددی برای کاهش میزان مشارکت نسبت به سایر انتخابات‌ها بیان می‌شود؛ اول؛ عملکرد ضعیف آقای روحانی بزرگ‌ترین ضربه را به جمهوریت نظام و کاهش مشارکت زد و جمع زیادی از کسانی که در دوره قبل به وی رأی داده بودند را از شرکت در انتخابات منصرف کرد. در 11 موج نظرسنجی ایسپا (وابسته به دولت) اعلام شده است که 42.6 درصد افرادی که سال ۹۶ به حسن روحانی رأی داده‌اند، گفته‌اند قطعاً در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ مشارکت می‌کنند و 60 درصد آنها به رئیسی و فقط 5 درصد به همتی رأی می‌دهند. دوم؛ در تمام نظرسنجی‌ها میزان رأی منفی به آقای رئیسی بسیار پایین‌تر از سایر نامزدها بود و حتی بر اساس نظرسنجی‌های قبل از انتخابات 68.1 درصد از افرادی که در سال ۹۶ به ابراهیم رئیسی رأی داده بودند، اعلام کرده بودند در انتخابات پیش‌رو شرکت خواهند کرد. سوم؛ وضعیت معیشت، تورم، رشد نقدینگی باعث نارضایتی بخش‌هایی از جامعه حتی حامیان سابق دولت شده بود. در نظرسنجی بسیج مشکلات روزافزون اقتصادی با حدود 30 درصد مهم‌ترین عامل تردید پاسخگویان برای شرکت در انتخابات بیان شد و 28 درصد هم اعلام کردند که به خاطر عملکرد دولت فعلی در انتخابات شرکت نمی‌کنند.
این نشان می‌دهد که مشکلات اقتصادی و ناکارآمدی دولت در کاهش مشارکت نقش داشته است و نمی‌توان به‌سادگی از کنار آن گذشت.
چهارم؛ بیماری کرونا به‌عنوان یک عامل مؤثر بر کاهش مشارکت نیز مؤثر است که در نظرسنجی‌ها حدود 28 درصد اعلام کرده بودند بر عدم مشارکت تأثیرگذار است. 3- در همه دوره‌های 13 گانه ریاست‌جمهوری، میانگین مشارکت 65 درصد بوده است و حدود 30 درصد در همه انتخابات‌ها شرکت نداشته‌اند؛ بنابراین عدم مشارکت بخشی از جامعه، صرفاً مربوط به این دوره از انتخابات مربوط نمی‌شود.
نکته پایانی: همان‌گونه که در آمارها بیان شد، نباید کاهش مشارکت را تک علتی دنبال کنیم و دلایل مختلفی در بروز آن نقش داشته‌اند.
بااین‌حال، رئیس‌جمهور منتخب، رئیس‌جمهور همه ملت ایران است و باید از همه ظرفیت‌های انسانی کشور بدون توجه به قطب‌بندی‌های سیاسی استفاده کند.