فاطمه قاسم‌آبادی
در چند سال اخیر، شبکه اینترنتی نتفلیکس آمریکا، طی پروژه‌ای بزرگ و به منظور جذب بیشتر مخاطبین در سرتاسر دنیا، شروع به ساخت محصولات مشترک با سایر کشورها کرد.
در این میان بیشتر سهم تولیدات مشترک در کشورهای شرقی، ابتدا به کره جنوبی و سپس در جایگاه بعدی به ترکیه رسید.
در این تولیدات مشترک که با زبان و بازیگران کشور سازنده تولید شده‌اند، خط و مسیر فکری متعلق به نتفلیکس است و در مورد هر کشور با توجه به میزان قدرت نویسنده‌هایش سعی شده تا نگاه غربی به مسائل مختلف، در کنار سنت آن کشور و نه اعتقادات و اخلاق رایجش، لحاظ شود.
در ترکیه هم تا‌کنون بعد از سریال «محافظ» که اولین همکاری محسوب می‌شد، سریال‌های اینترنتی زیادی به صورت محصول مشترک ساخته شده است و به تازگی سریال «فاطما» در ژانر جنایی و درام، از شبکه نتفلیکس پخش شده است.
داستان فاطما
این سریال درباره زندگی زنِ ترکِ فقیر و خدمتکاری به نام فاطما است که به تازگی پسر اوتیسمی‌اش را از دست داده و شوهرش «ظفر» هم مدتی است که او را بی‌خبر، ترک کرده است. در این میان فاطما که زندگی بسیار فلاکت‌بار و سختی را می‌گذراند، مجبور می‌شود برای پیدا کردن شوهرش، وارد مسیر تازه‌ای شود که در این مسیر فاطما به ناچار کسانی که قصد آزارش را دارند، یکی یکی و با خونسردی به قتل می‌رساند!
از طرف دیگر با جلوتر رفتن داستان، مشخص می‌شود که ریشه بیشتر اضطراب‌ها و مشکلات روانی زندگی این زن، به خاطر کودکی ترسناکی است که با تجاوز و تحقیرهای فراوان همراه بوده است. در مسیر این گذشته، مخاطبین پله پله با اتفاقات ناگوار و دردناکی مواجه می شوند که به صورت سلسله‌وار، بر سر زندگی این زن و زنان اطرافش می‌آید و تنها راه نجات یا همان فاطما هم برای رهایی، راه جنایت و بی‌رحمی را انتخاب می‌کند...
زن محجبه، قاتل و فقیر
در سریال فاطما، مخاطبین از همان ابتدا زنی روستایی، کم‌سواد و محجبه را می‌بینند که زندگی‌اش به انواع فلاکت‌ها دچار شده است. این مسئله با توجه به اینکه حجاب به نوعی تا بحال، خط قرمز سریال‌های ترکی بوده است، قابل توجه است.
در سریال‌های ترکی به قدری از تصویر زن محجبه اجتناب می‌شود که احتمال دیدن چنین زنانی در سریال‌های فرانسوی بیشتر از سریال‌های ترکی است!
البته در این میان استثناهایی هم وجود دارد و آن وقتی است که قرار باشد زن محجبه در نقشی منفی یا بی‌مایه ظاهر شود.
در مقابل فاطما، خواهری وجود دارد به نام امینه که بر عکس فاطما بسیار مدرن و امروزی است و در نوجوانی از روستا و سنت‌های دست و پاگیرش فرار کرده است و در شهر ازدواجی موفق با فردی متمول داشته است و هرگز خود را درگیر با مشکلات خواهر عقب‌مانده از روزگارش، ندارد.
در سریال فاطما زن محجبه داستان، بر عکس خواهرش، هم فقیر است و هم مشکلات روحی دارد و هم قاتلی خونسرد است و...در نهایت هم نویسنده که کاملا هدفمند زندگی این کلکسیون فلاکت را طراحی کرده و از قضا نامش را از روی مهم‌ترین و محبوب ترین اسامی اسلامی انتخاب کرده است، در پایانی نمادین، این زن را به کام مرگی خود خواسته می‌فرستد و دفتر زندگی‌اش را می‌بندد.
تَرک شدن، نقطه مشترک زنان تُرک
در سریال فاطما، یکی از مشکلات رایج در زندگی زنان روستایی و شهری در ترکیه را برای جذب حس همذات‌پنداری مخاطبین، به داستان اضافه کرده‌اند. ترک شدن زن و فرزندان، توسط پدر خانواده که در حال حاضر به وفور در این کشور لیبرال دیده می‌شود، یکی از نقاط عطف داستان است که باعث می‌شود مخاطبین ترک از ابتدا به دنبال شوهر گمشده این زن که در انتها مشخص می‌شود به سبک غربی‌ها خانواده‌اش را ترک کرده، بگردند.
در سریال فاطما، اثری از زن مسلمان و زندگی خانوادگی و آرامش وجود ندارد و اگر سریال‌های ساخت خود ترکیه را هم کنار بگذاریم، تصویری که با خط فکری نتفلیکس از زن مسلمان ترکیه به مخاطبین ارائه می‌شود، یک موجود مفلوک و تحت ستم دائمی از جانب مردان است که حتی در بهترین و مدرن‌ترین حالت ممکن هم این ظلم و سلطه ادامه دارد.
فمینیست دست و پا شکسته
در سریال فاطما، مخاطبین تمام المان‌های مشترک سریال‌های فمنیستی غربی را با کمی تغییر در شخصیت اصلی ماجرا، می‌بینند و زن تحت ستم، تجاوز در کودکی و ازدواج اجباری هم به عنوان چاشنی به داستان اضافه شده‌اند تا احساس تاسف مخاطبین را برای شخصیت فاطما بیشتر کنند.
در سریال فاطما، زن تحت ظلم ماجرا بدون هیچ سابقه کیفری و خشونت، به یکباره تبدیل به موجودی اهریمنی می‌شود که با هوشی شیطانی، تمام مردان اطراف خود را یکی‌یکی از میان بر‌می‌دارد و به قول خودش به جهنم می‌فرستد. این زن که در انتها مشخص می‌شود کودک اوتیسمی خودش را هم به خاطر یک اشتباه به کام مرگ فرستاده است، به نوعی سعی کرده تا از شر اطرافیانش راحت شود و عنان زندگی خودش را با این قتل‌ها به دست بگیرد و در این راه هم پله پله و با برنامه‌ای که برای یک تازه کار عجیب به نظر می‌رسد، حرکت می‌کند.
در سریال فاطما، مخاطب زنی را می‌بیند که نسخه سطح پایین‌تر از زنان فمنیست غربی است، با این تفاوت که فاطما هنوز از نظر تفکری در شک است و به خاطر اجبار دست به قتل می‌زند نه مانند نسخه‌های غربی زنان انتقامجو، از روی تفکر و با یقین که البته این نوع نگاه به شخصیت فاطما هم، از نظر نویسنده منطقی است، چون زنی که هنوز به یک‌سری ظواهر مذهبی و سنتی کشورش پایبند است، نمی‌تواند ماند بدل‌های آمریکایی‌اش در صحنه ظاهر شود و در پایان هم باید با مرگ فلاکت‌باری مانند خودکشی، خودش شرش را از داستان پاک کند.
استقبال در کشورهای اروپای شرقی
در این چند سال، همکاری بین نتفلیکس و ترکیه، تعداد قابل توجهی از ساخته‌های مشترک ساخته شده‌اند، البته این ساخته ها نه به اندازه سریال‌های ساخت خود ترکیه، که بیشتر ماجراهایی مثل و مثلث‌ها و مربع‌های عشقی و زندگی دوگانه مردم در کشوری نیمه مسلمان و نیمه لیبرال را دنبال می‌کند، ولی در حد خودشان مورد توجه قرار گرفته‌اند‌.
سریال‌های محصول مشترک که بر خلاف سریال‌های ترکی معمولا تعداد قسمت کمتری دارند، باعث شده‌اند که بازیگران زیادی برای شرکت در آنها پیشقدم شوند، بخصوص که قوانین سختی برای سریال‌های ساخت خود ترکیه که در هر قسمت حدود دو ساعت پخش دارد، برای بازیگران وجود دارد.
سریال فاطما به خاطر ژانر خاص و بخصوص بازی متفاوت نقش اولش توانست، در کشورهای اروپای شرقی که بعد از کشورهای عربی و ایران بیشترین مخاطب سریال‌های ترکی را دارد، موفق عمل کند و مورد استقبال قرار بگیرد و نسخه قاتل زنجیره‌ای از زن مسلمان را به خورد مخاطبینش بدهد.