حشدالشعبی بازوی توانمند دولت عراق(نگاه)
سید محمد امینآبادی
این روزها مصادف است با هفتمین سالگرد تاسیس «حشدالشعبی» در کشور دوست و برادر عراق. این نیروی مردمی در سال 2014 و به دنبال سقوط شهرهای موصل و تکریت به دست گروه سلفی- تکفیری داعش و به دنبال فتوای جهاد کفایی حضرت آیتالله «سید علی سیستانی» مرجع فهیم و بصیر شیعیان در عراق تشکیل شد. در این فتوا «از تمام کسانی که قادر به حمل سلاح و مبارزه با گروههای تروریستی بودند، خواسته شده بود که به صفوف مبارزه با داعش بپیوندند». به دنبال صدور این فتوا صدها هزار جوان عراقی از سرتاسر این کشور و در لبیک به فراخوان مرجعیت، عازم جبهههای نبرد با داعش شدند. یکی از اولین کسانی که به این فراخوان پاسخ داد مجاهد بزرگ شهید «ابومهدی المهندس» بود که طی نامهای خطاب به آیتالله سیستانی نوشت: «در راه توقف این حمله وحشیانه یزیدی - تکفیری و بعثی و برای دفاع از مقدساتمان و حرم امامانمان حضرت علی، امام حسین، امام موسی کاظم، امام جواد، امام هادی و امام عسکری و حضرت ابوالفضل العباس علیهم افضل الصلوات و السلام
و نیز برای دفاع از آبرویمان، کشورمان و همه مظلومین، با جان و مال و هر آنچه در توان داریم برای جهاد و مشارکت در بسیج مقدس حسینی با شما عهد میبندیم. هزاران مبارز از فرزندان شما از افراد آگاه و باتجربه به فنون جنگی و افرادی که در جبهههای جنگ علیه ظالمان، بعثیها و تکفیریها معروف هستند، ندای شما را لبیک گفته و امروز به جبهههای جنگ حق علیه باطل پیوسته و در مدیریت، سازماندهی و فرماندهی موج طوفانی مبارزانی که در لبیک به فتوای شما راهی میادین جهاد شدهاند، شرکت کرده و به کمک نیروهای مسلح غیورمان آمدهاند که در چندین جبهه در حال نبرد با این دشمن ظالم وحشی هستند. سید ما! مطمئن باشید که ما در کمین آنها هستیم و آنها قادر به عبور نخواهند بود؛ مگر اینکه از روی اجساد ما بگذرند».
هدف از تشکیل حشدالشعبی در نامه شهید ابومهدی به خوبی تشریح شده بود، نبرد با داعش و بیرون راندن آن از خاک عراق، دفاع و حفاظت از اماکن مقدس، حفاظت از استقلال، یکپارچگی و تمامیت ارضی کشور و آزادی مردم عراق از یوغ تروریسم. حال هفت سال از تشکیل حشدالشعبی در عراق میگذرد. با نگاهی به اهداف پیشگفته در تشکیل این نهاد، به خوبی این مسئله معلوم میشود که حشدالشعبی در ماموریتهای محوله به برکت خون هزاران هزار شهید کاملاً موفق بوده است. شاید بتوان مهمترین پیام موفقیت بسیج مردمی در عراق را این نکته دانست که امنیت با اتکا به دولتهای فرامنطقهای تامین نخواهد شد و مردم کشورهای منطقه مثل مردم عراق اگر بخواهند میتوانند با بالاترین تهدیدات امنیتی مقابله کنند و پیروز شوند. به جرات میتوان گفت اگر حشدالشعبی نبود داعش به سرعت وارد استانهای مرکزی و شهر بغداد پایتخت میشد و کشور سقوط میکرد لذا میتوان گفت ادامه حضور عراق در نقشه جغرافیایی جهان به خاطر مجاهدت و جانفشانی این نیروها بوده است.
نکتهای که در هفتمین سالگرد تاسیس حشدالشعبی به چالش اساسی در عراق تبدیل شده است رابطه بین نهاد حشدالشعبی و نهاد دولت است. برخی در دولت عراق به دنبال القای این نکته هستند که حشدالشعبی در مقابل دولت عراق محسوب میشود و به همین دلیل برای حاکمیت یکپارچه در کشور باید این گروه خلع سلاح شود. این دیدگاه حامیان بسیار قدرتمندی نیز در آمریکا ، اروپا و کشورهای مرتجع عرب منطقه دارد. در نگاه اول این خواسته کاملاً بجا و معقولی است. از ضروریات دولتهای مدرن انحصار سلاح و زور مشروع در دستان حکومت مرکزی میباشد. اما دولت عراق باید به چند نکته مهم در این میان توجه داشته باشد؛ نکته اول اینکه عراق وضعیت ویژه و بسیار خاصی دارد. اگر عراقی تا کنون باقی مانده و داعش و سایر تروریستهای سلفی تکفیری در بغداد پرچم خود را برافراشته نکردهاند مدیون جانفشانیهای همین نیروهای بسیج مردمی است. نکته دوم، اینکه نیروهای مقاومت بسیج مردمی رو در روی دولت و ملت عراق تعریف نمیشوند. آنها مسلح نشدهاند که اقتدار دولت را تضعیف کنند بلکه آنها بازوان توانمند دولت برای مقابله با چالشهای امنیتی هستند که عراق با آن دست بهگریبان است در واقع باید به دولت عراق گوشزد کرد که سلاح نیروهای مقاومت ابزار بسیار مهمی در دست دولت برای مقابله با تهدیدات امنیتی نامتقارن از سوی گروههای تروریستی و نظامیان آمریکا در این کشور است. نکته سوم اینکه مقابله با داعش و ماجراجوییهای نظامیان آمریکا مستلزم حضور بسیج مردمی مسلح در این کشور است و تا زمانی که نیروهای نظامی آمریکا خاک این کشور را ترک نکرده و تروریستهای سلفی تکفیری در این کشور به طور کامل نابود نشدهاند دولت نباید اصراری بر خلع سلاح مقاومت داشته باشد؛ چرا که با خلع سلاح نیروهای مقاومت دولت در واقع حکم نابودی خود را امضا میکند. و نکته چهارم اینکه نیروهای مقاومت بازوان قدرتمند دولت در ایجاد ثبات و امنیت در عراق محسوب میشوند و این مسئله هرگز نباید در کشمکشهای سیاسی احزاب و گروهها وجهالمصالحه قرار گیرد. برخی دولتهای منطقهای و فرامنطقهای و برخی جریانات در داخل پارلمان عراق بر اساس منافع خود، خواهان خلع سلاح نیروهای حشدالشعبی هستند و بر نخستوزیر برای اجرای این مسئله فشار وارد میکنند اما اولویت امروز عراق نه تنها این مسئله نیست بلکه دولت کنونی اهداف بسیار مهم دیگری دارد و نباید انرژی خود را بیهوده صرف مسائلی کند که کمکی به بهبود اوضاع عراق نمیکند. چهار ماه دیگر در عراق قرار است انتخابات پارلمانی برگزار شود و تامین امنیت این انتخابات قطعاً بازوان توانمند حشدالشعبی را میطلبد و نکته پنجم اینکه نیروهای حشدالشعبی در عراق نیز به شدت باید مراقب باشند تا برخی افراد و گروهها در داخل این کشور به نام بسیج مردمی دست به اقداماتی نزنند که اعتبار و حیثیت این گروه در نزد مردم عراق خدشهدار شود. مخالفین حشدالشعبی در عراق وقتی نتوانستند آن را منحل و یا خلع سلاح کنند بهترین راهبرد را این یافتهاند که از حشدالشعبی اعتبارزدایی کنند و در این راستا به نام حشدالشعبی و با پرچم حشدالشعبی و از طریق عوامل خود دست به اقداماتی میزنند که اعتبار و حیثیت آن را در نزد مردم و مرجعیت عراق از بین ببرند و زمانی که این هدف حاصل شد دیگر انحلال یا خلع سلاح بسیج مردمی عراق هدفی سهلالوصول خواهد بود. لذا فرماندهان و نیروهای حشدالشعبی باید بسیار مراقب این راهبرد باشند و از استحاله یا اعتبارزدایی آن جلوگیری کنند.