مردم از «مکتب حرف‌گرایی» گریزان هستند
مسعود اکبری
زاده ۱۳۴۳ در شهرستان «سرگاه» در استان فارس است. دارای مدرک مهندسی عمران از دانشگاه صنعتی شریف و از جانبازان هشت سال دفاع مقدس است. پس از جنگ تحمیلی به قرارگاه خاتم الانبیاء(ص) پیوست و در سال 86 به عنوان فرمانده این قرارگاه منصوب شد.
از تابستان 90 تا تابستان 92 در دولت دهم وزارت نفت را سکانداری کرد و در زمانی که وزیر بود برای نخستین بار ریاست اوپک را بر عهده گرفت.
در یک بعدازظهر بهاری میزبان رستم قاسمی در موسسه کیهان بودیم. تاکید کرد که «دیپلماسی التماسی» ریشه بسیاری از مشکلات فعلی است و باید این رویکرد با «دیپلماسی اقتدار» جایگزین شود. ادعای «کمبود اختیارات» را از مولفه‌های مکتب «حرف‌گرایی» نامید و تاکید کرد که دولت احتمالی وی، دولتِ عمل و کارنامه و برنامه است.
آنچه در ادامه می‌آید مشروح گفت‌و‌گوی اختصاصی روزنامه کیهان با مهندس«رستم قاسمی» است.
به نظر شما در حال حاضر اصلی‌ترین مطالبه مردم چیست؟
- مطالبه جامعه را می‌توان از مردم در کوچه و خیابان پرسید، از کارخانه‌دار پرسید، از کارگر و دانشجو و معلم و از همه اقشار می‌توان پرسید. آنچه امروز همه متفق‌القول هستند و به نظرم هیچکس در آن تردید ندارد، مشکل معیشت و اقتصاد است که مطالبه اصلی مردم است.
مهم‌ترین مشکلات اقتصادی حال حاضر در کشور را چه می‌دانید؟
- مسئله اقتصادی که مردم مطالبه می‌کنند، یک بسته‌ای است که در حقیقت شامل بیکاری، تورم، تولید، مسکن و...موضوعاتی است که سرجمع مربوط به سفره مردم و معیشت مردم است.
مهم‌ترین مشکلی که در حال حاضر وجود دارد، این است که کشور در حال رکود است و یک جو خاکستری بر بازار 85 میلیونی کشور پاشیده شده و کشور در رکود به سر می‌برد و نتیجه آن بیکاری‌های فراوان، گرانی‌ها و خیلی از موضوعاتی است که امروز مردم با آن مواجه هستند.
عملکرد اقتصادی دولت آقای روحانی را چگونه می‌بینید؟
- نتیجه همه بدبختی‌هایی که امروز مردم در حوزه اقتصاد می‌بینند، عملکرد اقتصادی دولت روحانی است. اگر از 85 میلیون نفر جمعیت کشور سؤال کنند، فکر می‌کنم همه در این مسئله اتفاق نظر داشته باشیم.
امروز اگر به حاشیه‌نشینی در شهرها نگاه کنیم، اگر امروز به تولید کارخانه‌ها و کارگاه‌ها در شهرک‌های صنعتی مراجعه کنیم. اگر امروز به جامعه معلمان کشور مراجعه کنیم و اگر امروز مسائل فرهنگی و آسیب‌های اجتماعی کشور را بررسی کنیم، همه این‌ها نتیجه عملکرد دولت روحانی در 8 سال گذشته است.
آیا با فرض باقی ماندن تحریم‌ها می‌توان مشکلات اقتصادی را حل کرد؟ به نظر شما چنددرصد از مشکلات به سوءمدیریت دولت مرتبط است؟
- مسئله تحریم‌ها ظلمی است که آمریکایی‌ها بر مردم ما روا داشته‌اند و بی‌تاثیر نیست. اما اینکه چقدر از این وضعیت اقتصادی که امروز در کشور ما وجود دارد نتیجه تحریم‌هاست، قبلا که خود ما در دولت بودیم، این آقایان می‌گفتند 10 درصد؛ حالا ما می‌گوییم تاثیر تحریم‌ها در وجود مشکلات حدود 20 درصد است.
اما مسئله اینجاست که وضعیت امروز کشور نتیجه ناکارآمدی‌هاست. نتیجه اینکه به‌جای عمل کردن، حرف زده شده و نتیجه یک اتفاقی است که در 8 سال گذشته در این دولت افتاد و کشور را منتظر یک توافقنامه‌ای به نام برجام کرد و نتیجه چشم دوختن به بیرون به‌جای توجه به داخل است.
به عبارت دیگر، آنچه که امروز در کشور وجود دارد، نتیجه ناکارآمدی دولت آقای روحانی در بخش‌های مختلف و از جمله حوزه اقتصاد است. متاسفانه با اینکه حدود 8 سال از آغاز به کار این دولت می‌گذرد، هنوز عامل مشکلات کشور را دولت قبل از خودشان معرفی می‌کنند.
یعنی به‌جای عذرخواهی و شرمندگی از روی مردم، خیلی «رو» می‌خواهد، یا شاید بهتر است بگوییم خیلی «بی شرمی» می‌خواهد که بعد از 8 سال به‌جای اینکه از مردم عذرخواهی کنند و نتیجه عملکرد خودشان را صادقانه به مردم ارائه کنند، متاسفانه هنوز دولت قبل را مقصر می‌دانند.
این تجربه در کشور ما وجود دارد. نه به سال، نه به ماه و حتی به هفته بلکه به روز، و آن اینکه اقتصاد در دنیا در حال تغییر است. حدود 2800 روز آقایان در کشور حکومت کردند و جالب اینجاست که مردم به خاطر دارند که آقای امیرکبیر که به عنوان معمار آبادانی کشور شناخته شده است، حدود 3 سال یک خرابه‌ای را تبدیل به آبادانی کرد که همیشه در ذهن مردم ایران به عنوان معمار آبادانی جا دارد.
مهم‌ترین تفاوت دولت احتمالی شما با دولت روحانی چیست؟
- دولت آقای روحانی همانطور که قضاوت مردم هم هست، «دولت حرف» بود، دولت ما دولت عمل است. دولت ما دولت کارنامه و برنامه است. دولت ما در واقع عملکردش برای مردم قابل پایش است.
نتیجه کار ما را مردم سالیانه مشاهده خواهند کرد نه اینکه بعد از 8 سال بگوییم دولت قبل مقصر بود.
شما اخیرا در اظهارات خود تاکید کرده‌اید که دیپلماسی التماسی چاره کار کشور نیست و معتقد به دیپلمات مقتدرانه هستید؛ اگر شما به عنوان رئیس‌جمهور دولت سیزدهم انتخاب شدید، رویکردتان برای آینده برجام چیست؟
- من قبلا هم گفتم که «دیپلماسی اقتدار» به‌جای «دیپلماسی التماس». متاسفانه امروز هم بانیان و مدافعان دیپلماسی التماسی مجددا در پی فتح پاستور هستند. این در حالی است که قطعا نتیجه برجام امروز نافرجام شده است.
دولت روحانی در سال‌های اخیر کشور را چشم انتظار برجام نگه داشت. بر همین اساس فعالیت‌های اقتصادی و توسعه اقتصادی معطل برجام ماند.
به عبارت دیگر، از روز آغاز به کار دولت روحانی، همه امور به مذاکره ختم شد تا اینکه برجام امضا شد. نتیجه برجام، منهای اینکه آمریکایی‌ها یکبار دیگر غیرقابل اعتماد بودن خود را ثابت کردند، خسارت‌های بزرگ و متعدد بود.
باید بیاییم بررسی کنیم که برجام چه تغییری در این کشور ایجاد کرد. آقایان باید مستند و مستدل بگویند که پس از امضای برجام چه اتفاقاتی افتاد؛ آیا مشکل ازدواج جوانان حل شد؟! آیا مشکل ریزگردهای خوزستان حل شد؛ آیا مشکل آب کشور حل شد؛ آیا آن مشکلاتی که ادعا می‌کردند با برجام رفع خواهد شد، همگی حل شد.
باید دولت در این خصوص عدد و رقم بدهد و نتیجه حضور برجام را گزارش بدهد. برای نمونه، بخشی از منابع و سرمایه‌های ایران در خارج از کشور اتفاقا در دوره برجام بلوکه شد. بعد از خروج واشنگتن از برجام آمریکایی‌ها بدون هیچگونه بهانه‌ای به یک قرارداد بین‌المللی امضا شده بی‌تعهدی کردند و دوباره غیرقابل اعتماد بودن خودشان را به مردم ایران اثبات کردند.
اگر صلاحیت آقای قاسمی برای تصدی پست ریاست‌جمهوری از سوی شورای نگهبان احراز نشود، این نتیجه از سوی شما پذیرفته می‌شود؟
- من قانون کشور را قبول دارم.
شما روز ثبت‌نام در انتخابات گفتید که «مردم از تجارب گذشته درس گرفته‌اند و قطعاً سکان کشتی اقتصاد کشور را به دست کسانی که حتی یک قایق را هم هدایت نکرده‌اند، نمی‌دهند»، می‌شود در این خصوص به اختصار توضیح دهید؟
- من امروز هم می‌گویم که پاستور مرد عمل و «مرد میدان» می‌خواهد، نه سخنران و فیلسوفان.
درباره بحث اقتصاد کشور، نتیجه 8 سال اخیر را مردم در خاطر دارند و نتیجه آن را در سفره خود می‌بینند. اقتصاد کشور نیازمند یک تجربه‌ای است. اینجا محل آزمون و خطا نیست. جای کارآموزی در حوزه اقتصاد هم نیست.
باید کسانی در این حوزه حضور پیدا کنند که کارنامه داشته باشند. کسانی باید پا در این عرصه بگذارند که عملکرد گذشته آنها در حوزه اقتصاد مشخص و روشن باشد. دوباره با حرف و دوقطبی‌های مزخرف «مذاکره-مقابله» نمی‌توان افکارعمومی را منحرف کرد.
جنابعالی اخیرا تاکید کردید که «غده سرطانی قوه مجریه در حال حاضر سیاست‌زدگی است» آیا می‌توانید مصداقی در این خصوص ذکر کنید؟
- من بارها گفته ام که اقتصاد ما یک اقتصاد سیاست‌زده است. برای اینکه سیاسیون می‌خواهند فرمان قوه مجریه کشور را در دست بگیرند. کسانی که امروز اداره یک مجموعه کوچک اقتصادی را انجام ندادند و تجربه ندارند، می‌خواهند بیایند و فرمان یک قطاری را در دست بگیرند که واگن‌های آن اقتصاد است.
و این همان غده سرطانی است که احتمال دارد مجددا بخاطر شانتاژبازی‌ها و شعبده بازی‌ها استمرار پیدا کند. باید مردم مواظب باشند که این مسئله تکرار نشود.
اگر شرایط رقابت‌های انتخاباتی به سمتی برود که لازم باشد افراد به نفع دیگری از کاندیداتوری انصراف دهند،
در صورت تایید صلاحیت، آیا شما حاضرید به نفع کاندیداهای دیگر انصراف دهید؟
- هنوز تا انتهای انتخابات فرصت زیادی باقی مانده است که در واقع آرایش انتخاباتی شکل بگیرد. اما ما معمولا هر جایی که لازم بوده، برای دفاع از انقلاب حاضر بوده و هستیم که از حق خودمان بگذریم. اما امروز این تصمیم را برای کنار رفتن ندارم
دیپلماسی منطقه‌ای تا چه میزان می‌تواند در حوزه اقتصاد به رفع مشکلات منجر شود؟ آیا شما برنامه‌ای در این خصوص دارید؟
- من می‌خواهم این را اینطور بگویم که دولت مستقر نه تنها در دیپلماسی منطقه‌ای بلکه در سطح دیپلماسی جهانی هم عملکرد قابل دفاعی ندارد. کجا؟! با چه کشوری؟!
دیپلماسی منطقه‌ای یکی از موضوعات مهم در تقویت اقتصاد کشور است که متاسفانه در دولت یازدهم و دوازدهم مورد غفلت قرار گرفت.
باید اکنون بررسی کنیم که جایگاه اعتبار پاسپورت ایرانی در این 8 سال چه تغییری کرده است و اکنون در چه جایگاهی قرار دارد.
ما در یکی از اقداماتی که باید انجام بدهیم، تعمیق روابط با کشورهای همسایه است و این کار شدنی است و من هم در دوره‌ای که در دولت‌های قبلی حضور داشتم با کشورهای منطقه روابط بسیار خوبی داشتم و اگر این روابط خوب نبود، ما قطعا نمی‌توانستیم از شرایط تحریم عبور کنیم.
عبور ما از شرایط تحریم به خصوص به دلیل ارتباط خوب با کشورهای منطقه بوده است.
در ماه‌ها و هفته‌های گذشته یکسری رسانه‌های داخلی همصدا با رسانه‌های معاند، دوقطبی «کاندیدای نظامی-کاندیدای غیرنظامی» را مطرح کرده و بدون استدلال و منطق، سعی کردند یک ویژگی مثبت یک فرد را ویژگی منفی جلوه دهند. به نظر شما چه پاسخی در این خصوص می‌توان داد؟
- متاسفانه این هم از آن دسته دوقطبی‌های کاذبی است که در ایام انتخابات شکل می‌دهند. در مورد حضور نظامیان در انتخابات، یک تجربه و سابقه‌ای در دنیا وجود دارد. شما می‌دانید که از حدود 46 رئیس‌جمهور آمریکا، 31 رئیس‌جمهور نظامی بوده‌اند.
اتفاقا بیشتر جهش‌های آمریکا در دوره حضور نظامیان بوده است. در خیلی از کشورهای دنیا، جهش‌های تاریخی در آن کشورها مثل کره جنوبی و کشورهای متعدد دیگری در دوره حضور نظامیان بوده است.
اولا ذهن نظامی‌ها، ذهن سازمان یافته‌ای است که می‌تواند به‌جای حرف زدن، تبدیل به عمل شود. ما نمونه‌هایی داریم که نمونه بارز آنکه مرد میدان بود، شهید سلیمانی بود. او مرد میدان بود و دیپلماسی منفعل ایران در آسیا را او بهبود بخشید.
او نه تنها در میدان جنگ نظامی بود، بلکه در میدان دیپلماسی هم بود. بنابراین فکر می‌کنم این حرف‌ها در این دوره خیلی خریدار نداشته باشد و مردم اینقدر شرایط سختی در اقتصاد دارند که به دنبال یک مرد میدان هستند.
جنابعالی به شهید بزرگوار حاج قاسم سلیمانی هم اشاره کردید، الان هنوز رسانه‌هایی که به طیف مدعی اصلاحات وابسته هستند، دوگانه «میدان-دیپلماسی» را که در آن فایل صوتی به آن اشاره شده بود، همچنان تکرار می‌کنند. به نظر شما در بحث دیپلماسی، میدان چقدر می‌تواند تاثیرگذار باشد؟
- درباره دوقطبی کاذب میدان-دیپلماسی، حسن‌الخطاب را مقام معظم رهبری فرمودند؛ اینکه این میدان بود که بزرگ‌ترین عامل مؤثّر در جلوگیری از دیپلماسی انفعالی در منطقه بود. میدان در منطقه غرب آسیا سیاست مستقلّ جمهوری اسلامی ایران و سیاست عزّت‌مدار جمهوری اسلامی را تحقّق بخشید.
در حقیقت میدان و دیپلماسی دو بال تکمیل‌کننده حضور ما در قدرت جهانی است. بر همین اساس در موضوع دیپلماسی و سیاست خارجی اولین اقدامی که باید در دولت سیزدهم، اجرا و محقق بشود، اقتدار اقتصادی است. باید مسئله اقتدار اقتصادی کشور حل شود.
اگر ما درخصوص اقتدار اقتصادی به نقطه قابل قبول برسیم و شرایط اقتصادی و معیشتی مردم را بهبود ببخشیم، در سیاست خارجی نیز موضع قوی‌تری داریم.
بنابراین اقدام نخست دولت سیزدهم باید بهبود زندگی و معیشت مردم باشد و این می‌تواند دیپلماسی التماسی را به دیپلماسی اقتدار تغییر دهد.
جناب آقای قاسمی، الان حوزه‌هایی همچون مسکن، از جمله مسائلی است که مردم به شدت با آن درگیر هستند و به عبارتی جزو نیازهای اساسی و اصلی مردم است. آیا شما در این حوزه برنامه روشنی طراحی کرده‌اید؟
- مسئله مسکن که شما‌اشاره کردید، مسئله‌ای بسیار جدی است. «مسکن برای همه مردم ایران»؛ این باید هدف اصلی و مهم در این حوزه باشد.
متاسفانه امروز بسیاری از جوانان مشکل ازدواجشان، نداشتن مسکن است. ما در دولت دهم یک تجربه‌ای داریم به نام مسکن مهر. من خودم درباره ساخت مسکن و شهرک‌های مسکونی، تجربه‌های متعددی دارم. بنابراین اصلی‌ترین مشکل کشور امروز در حوزه ازدواج، موضوع مسکن است.
برای ساخت مسکن ما اساسا نیاز به نگاه به بیرون نداریم. بازار بزرگ 85 میلیونی، سالی یک میلیون مسکن نیاز دارد و اجرای این امر یعنی یک رونق جدی در کل صنایع کشور، که نتیجه‌اش‌اشتغال و رونق تولید است.
به نظر من هر شخصی فرمان دولت سیزدهم را به دست بگیرد، باید با خون خودش تعهد بدهد که سالیانه یک میلیون مسکن برای مردم بسازد. در غیر اینصورت سن ازدواج افزایش پیدا می‌کند و مشکلات متعدد دیگری به وجود می‌آید.
ساخت یک میلیون مسکن در سال کار مشکلی نیست، اما متاسفانه این دولت، مسکن مهر را مزخرف نامید و حتی نقشه مسکن اجتماعی را هم به مردم نشان نداد.
بنابراین ساخت مسکن از مهم‌ترین اقداماتی است که در دولت سیزدهم اگر مردم به ما اعتماد کردند، مطمئن باشید که بلافاصله در دستور کار قرار خواهد گرفت و آغاز خواهد شد و ما به مردم متعهد می‌شویم که سالی یک میلیون مسکن برای مردم بسازیم.
آقای مهندس، دولت‌ها معمولا در پایان کار خود موضوع کمبود اختیارات را مطرح می‌کنند. حتی بعضا افرادی هم که دو دوره رئیس‌جمهور بوده‌اند، در دور دوم مجدد ثبت‌نام کردند و در پایان دولت دوم خود، مجددا بحث کمبود اختیارات را مطرح کردند، آیا شما این ادعا را قبول دارید که رئیس‌قوه مجریه با کمبود اختیارات مواجه است؟
- این هم جزو همان مولفه‌های مکتب «حرف‌گرایی» است که 8 سال بر این کشور حکومت می‌کنند ولی به‌جای پاسخ دادن به مردم و پاسخگویی درباره عملکرد 8 ساله خودشان، سال آخر می‌گویند که ما اختیارات نداشتیم یا نگذاشتند کار بکنیم. مردم از مکتب حرف‌گرایی‌گریزان هستند.
کسی که می‌خواهد رئیس‌جمهور شود باید حتما قانون اساسی کشور را خوانده باشد. چطور آقایان می‌آیند و تعهد می‌دهند که ما صد در صد خواسته‌های مردم را عمل می‌کنیم؛ بعد روزهای آخر می‌گویند ما 15 درصد اختیار داریم و فقط می‌توانیم 15 درصد خواسته‌های شما را عمل کنیم. اما اکنون مردم ما این موارد را تجربه کرده‌اند و آشنا با این گونه واژه‌ها هستند.
در 8 سال اخیر بحث فساد در دولت و به عبارتی قوه مجریه، مردم را گلایه‌مند کرد. به نظر شما در مسئله فساد، دولت و به خصوص رئیس‌جمهور چه اقداماتی را باید انجام دهد؟
- من بارها این را گفتم که مسئله فساد موضوعی بسیار مهم است که برای مردم رنج و درد است. در شرایطی که مردم در زندگی خود با مشکلات جدی مواجه هستند و گاهی اوقات نان شب آنها با مشکل مواجه است، اما هر روز در تلویزیون شاهد مسائلی درخصوص فساد و غیره هستند.
دولت همانند دیگر نهادها و دستگاه‌ها باید نیروهای متعهد را برگزیند، اما مهم‌تر این است که فساد در هر دستگاه و مجموعه‌ای محتمل است و دولت نیز مستثنی نیست و بر همین اساس باید برای مقابله با فساد در مجموعه خود به صورت جدی عمل کند.
امروز با ساز و کار می‌توان بر بازار در حوزه‌های مختلف نظارت کرد. با حرف و شعار نمی‌توان بر بازار نظارت کرد. با ساز و کار می‌شود با فساد مقابله کرد. با ساز و کار می‌توان بهره وری تولید را افزایش داد. و با ساز و کار می‌توان مسائل گمرک را که امروز متاسفانه موضوعی جدی در کشور ماست، را مدیریت کرد.
یکی از مقامات هر روز مصاحبه می‌کند که چند میلیون تن بار در گمرک داریم، در عین حال گمرک این بارها را چه کار می‌کند؟ و به کجا می‌فرستد؟ و چرا برخی از این اقلام ترخیص نمی‌شود؟ و چرا این حوزه بسیار مهم و کلیدی، ساز و کار مناسب و قابل قبول ندارد.
من بارها گفته‌ام که هدف من روی کارآوردن «دولتِ کارنامه و برنامه» با نگرش اقتدار و اجرای دقیق ساز و کارها است. اقتدار و ساز و کار دو مولفه‌ای است که هم با فساد قابل مبارزه است و هم می‌تواند بسیاری از مشکلاتی که امروز در کشور هست را رفع کند.
و سخن پایانی شما با مردم؟
- مردم امروز علاوه‌بر مسئله معیشت‌شان که بسیار مهم و جدی است، به دنبال صداقت مسئولین هم هستند. این موضوع بسیار مهمی است. مسئولین کشور باید با مردم صادق باشند. با حرفهای پوپولیستی و سخنرانی‌های متعدد ژورنالیستی نمی‌توان مشکلات را حل کرد و با این روش، دردی از مردم دوا نمی‌شود.
در برخی از کشورها امروز خیلی از مسئولین‌اشتباه می‌کنند و بعد به راحتی از مردم عذرخواهی می‌کنند. متاسفانه مسئولین کشور ما حاضر نیستند، بزرگ‌ترین‌اشتباه خود را از مردم می‌پوشانند و حاضر نیستند درباره آن صادقانه با مردم سخن بگویند، چه برسد به اینکه عذرخواهی کنند. این یک افت بزرگی در کشور ماست.