«آموزش مجازي» در بوته نقد دانشجويان
شیوع ویروس کرونا از همان ابتدا باعث تغییر و تحولات زیادی در عرصه جهانی شد؛ به گونهای که جوامع بشری تصمیم گرفتند برای زندگی در کنار این ویروس، تصمیمات و سیاستهایی را تدوین کنند. به همین علت اینترنت و فضای مجازی به صورت جدی وارد عرصه زندگی تکتک افراد جامعه شد تا عموم مردم بتوانند با استفاده از آن چرخه زندگی خود را مجدد از سر بگیرند و اجازه ندهند که زندگیشان حتی در کوتاهترین مدت هم دچار خدشه و دگرگونی شود.
دانشگاهها هم با شیوع ناگهانی ویروس کرونا آموزشهای فیزیکی خود را تعطیل کردند و دانشجویان را به سمت اینترنت و فضای مجازی فراخواندند، به صورتی که تمامی این اقدامات در یک چشم به هم زدن اتفاق افتاد، اما دانشگاهها تا قبل از پدید آمدن این بیماری آموزشهای مجازی را تنها به عنوان یک برنامه بلندمدت تلقی میکردند و حتی در فکر خود هم نمیگنجاندند که زمانی بتوانند در مدتی کوتاه تمام برنامههای درسی، فرهنگی، آموزشی و... را در این فضا پیگیری کنند.
اگرچه در ابتدای شیوع ویروس کرونا بسیاری از دانشگاهها آموزش مجازی را جدی نگرفتند و همچنان منتظر از بین رفتن بیماری و از سر گرفتن مجدد آموزشهای حضوری یا فیزیکی شدند، اما بعد از گذشت چند هفته با سیاستهای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به این نتیجه رسیدند که این ویروس خطرناک و کشنده همچنان تا چند سال میهمان جهان است و باید با اتخاذ تصمیمات درست مانع تاثیرگذاری آن بر افکار عمومی و زندگی افراد شد، به همین علت اینترنت و فضای مجازی جای خود را به تمامی آموزشهای سنتی و چهره به چهره داد.
هماکنون بیش از دو ترم است که دانشگاههای جهان تمام برنامههای رسمی را کنار گذاشتهاند و از طریق آموزشهای مجازی اهداف خود را پیش میبرند، اما در این میان بسیاری از دانشجویان از شیوه نوین آموزشهای مجازی راضی و بسیاری نیز انتقاداتی به این روند آموزشی دارند.
يكي از دانشجويان رشته کارشناسی تدوین در دانشگاه علمی کاربردی با بیان اینکه استادان دانشگاهی در کلاسهای مجازی شرکت نمیکنند، گفت: در ترم تحصیلی جاری استاد مربوطه تا دو الی سه هفته بعد از تعطیلات عید هیچکدام از کلاسها را تشکیل نداده است و زمانی که دانشجویان به این امر اعتراض کرده اند استاد هم از جلسه بعد کلاسها را راس ساعت تشکیل داده و اگر دانشجویی تنها با یک دقیقه تاخیر وارد سامانه میشده برای او غیبت لحاظ میکرده است.
او افزود: این امر سبب شده تا در طول کلاس اگر سامانه با قطعی روبهرو شود استاد بلافاصله به صدا زدن دانشجو اقدام کند و در صورت نشنیدن صدا نمره منفی را به دانشجو اختصاص دهد، در حالی که سامانههای دانشگاهی همچنان با مشکل روبهرو هستند و استادان باید در این زمینه کمی با دانشجویان کنار بیایند.
يكي ديگر از دانشجويان کارشناسی دانشگاه علامه طباطبایی در این باره اظهار کرد: آموزشهای مجازی در این شرایط بهترین راهکار هستند تا بتوانیم مدرک خود را از دانشگاه اخذ کنیم، اما این راه حل باعث افزایش تنبلی در میان ما دانشجویان شده به صورتی که شخص بنده ساعتهای ۸ صبح را در کلاس شرکت نمیکنم چرا که خواب را به حضور در سامانه دانشگاه ترجیح میدهم.
او ادامه داد: حتی در صورتی هم که قصد شرکت در کلاسها را داشته باشم بلافاصله بعد از اعلام حضور و سلام و احوالپرسی با استاد صدا را قطع کرده و به کارهای دیگر خود رسیدگی میکنم.
يكي ديگر از دانشجويان ارشد مشاوره در دانشگاه خوارزمی معتقد است: کلاسهای آنلاین آنطور که باید و شاید نمیتوانند جایگزین کلاسهای مجازی شوند، چرا که در یک فاصله زمانی یک ساعت و نیم دقیقه حدود ۴۵ دقیقه از آن با قطعی سامانه روبهرو هستیم و همین امر باعث میشود تا نتوانیم تمرکز خود را کنترل کنیم و به همین علت خیلی از مفاهیم کتاب را متوجه نخواهیم شد.
او تصریح کرد: گاهی اوقات هم به میزانی کلاسهای مجازی با قطعی روبهرو میشوند یا صدای استادان نویز دارد که وقتی اعتراض میکنیم استاد بعد از رفع مشکل رشته کلام خود را از دست داده و دیگر نمیتواند با تمرکز کافی به آموزش ادامه دهد.
از سوي ديگر، دانشجوی دکتری مدیریت دانشگاه شیراز معتقد است: در کلاسهای حضوری تمامی استادان و دانشجویان حتی در حد یک کلمه هم با هم صحبت نمیکنند و در اینباره استادان میتوانند به راحتی واکنش دانشجویان را مشاهده کرده و نمره پایانی را به درستی لحاظ کنند.
او گفت: در کلاسهای مجازی ارزشیابی دانشجویان با مشکلات زیادی روبهرو است چرا که برخی از محصلان کلاسهای درس را جدی نمیگیرند و در آن فاصله زمانی میتوانند هرکاری را انجام دهند، به همین علت تمرکز کافی برای یادگیری دروس و توجه به آنها نداشته باشند.
افزون بر اين، يكي از دانشجویان مقطع کارشناسی حقوق دانشگاه اصفهان بيان ميدارد: کلاسهای مجازی باعث شده تا در خانه به راحتی در کلاسها شرکت کنیم و دیگر برای رفت و آمد به شهرهای دور هزینه زیادی صرف نکنیم که این یکی از نکات مثبت کلاسهای مجازی بوده است.
او در ادامه بیان کرد: اما از نکات منفی کلاسهای مجازی میتوان به حضور دیرهنگام استاد در کلاس درس اشاره کرد که همین عامل باعث عقب ماندن دانشجویان از محتویات کتاب میشود که میتواند بعدها به عنوان مهمترین عامل در جهت ناکافی بودن اطلاعات دانشجویان تلقی شود.
دانشجوی باستان شناسی دانشگاه تهران نيز اعتقاد دارد: یکی از معضلات کلاسهای مجازی بی معنا بودن حضور و غیاب است، چرا که بیشتر دانشجویان مشغول کار هستند و به سر کار میروند و تداخل کلاسها و ساعت کاریشان معضل محسوب میشود، اما وقتی کلاسهای مجازی ضبط میشود این معضل دانشجویان هم برطرف میشود.
نامبرده با استقبال از این که بعد از دوران شیوع کرونا همچنان به آموزش مجازی توجه شود گفت: به نظرم بسیار مناسب است که در آینده و با رفع شیوع بیماری کلاسهایی که آزمایشگاه و کار عملی ندارند به صورت مجازی برگزار شود.
يك دانشجوی ارشد ارتباطات دانشگاه تهران نيز در اينباره اظهار ميدارد: یکی از استادان بنده هر جلسه قسمتهایی از کتاب را با صدای خود ضبط میکند و آنها را در گروههای تلگرامی یا واتساپ قرار میدهد و سپس از دانشجویان میخواهد که با گوش کردن به آن اگر با مشکلی مواجه شدند و یا سوالی داشتند مطرح کنند که همین عامل باعث ضربه به کیفیت دروس خواهد شد.
وي مي افزايد: برخی از استادان هم میگویند از آنجایی که دروس شما کاملا حفظی است بنابراین سامانه دانشگاه تنها برای حضور و غیاب استفاده شود و با معرفی چند کتاب از ما میخواهد که اگر بعد از آن با مشکلی مواجه شدیم سوال کنیم و خودش هیچ آموزشی نمیدهد.
دانشجوی مهندسی کامپیوتر کارشناسی دانشگاه علم و صنعت نيز بيان داشت: استادان در همان جلسه اول و دوم شروع کلاسها هر کدام از دانشجویان را موظف به ارائه بخشهایی از کتاب کردند و همین عامل باعث شده تا به خوبی مفاهیم کتاب را متوجه شویم و از این بابت مشکلی نداشته باشیم.
يكي از دانشجويان کارشناسی مهندسی برق دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در اين خصوص اظهار داشت: با توجه به مجازی شدن کلاسها بسیاری از استادان ما مباحثی را در گروهها قرار میدهند و از ما میخواهند که با یادگیری آنها خود را برای پایان ترم آماده کنیم و گفتنی است که این استادان هیچ توجهی به سطح یادگیری ما نمیدهند و میگویند که هر طور شده نمره پایانی را میدهند تا مجبور به گذراندن مجدد این دروس در ترمهای آتی نباشیم و به همین علت خود را از زیر بار مسئولیت تدریس رها میکنند.
در پايان نيز يكي از دانشجوهاي حسابداری دانشگاه غیرانتفاعی گفت: با تمام معایبی که آموزشهای مجازی برای دانشجویان ایجاد کرده، اما بیشتر استادان هر جلسه دروسی را که در جلسه گذشته آن تدریس کردهاند از ما امتحان میگیرند و به این صورت برای پایان ترم دیگر با مشکلی درخصوص عقبماندگی از مطالعه دروس مواجه نخواهیم شد.
به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان؛ با وجود تمامی معایب و مزایاي آموزشهاي مجازي، انتظار میرود که دانشگاهها بعد از گذشت دو ترم متوالی از آموزشهای مجازی به تقویت زیرساختهای سامانه و سایر اقدامات دیگر اقدام کنند و این موضوع را پشت گوش نیندازند چرا که هر لحظه بی توجهی و غفلت از آن میتواند با آینده هزاران جوان بازی کند.